اثر تنش خشکی بر عملکرد واجزای عملکرد دانه در چهار رقم گندم دروم(Triticum durum L. )
محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزیسیروس اسدپور 1 , حمید مدنی 2 , کیومرث کلارستاقی 3 , علیرضا محمدی 4
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی جیرفت
2 - عضو هیات دانشگاه آزاد اسلامی اراک
3 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
4 - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات و اصلاح نهال و بذر
کلید واژه: عملکرد دانه, قطع آبیاری, گندم دروم, سنبله دهی, پر شدن دانه,
چکیده مقاله :
این تحقیق به منظور بررسی اثرات تنش خشکی بر عملکرد و اجزاء عملکرد چهار ژنوتیپ گندم دروم و تعیین بهترین زمان قطع آبیاری درمرکز تحقیقات کشاورزی منطقه حاجی آباد استان هرمزگان در سال زراعی 84- 1383 انجام گردید. آزمایشها به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این مورد قطع آبیاری (تنش) به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح شامل(بدون قطع آبیاری، قطع آبیاری در مرحله ظهور سنبله، و قطع آبیاری در مرحله پرشدن دانه) و ژنوتیپ های گندم دروم به عنوان فاکتور فرعی در چهار سطح شامل یاواروس(شاهد)، 791982WD، 791582WD، 792282WD در نظر گرفته شدند. تیمار آبیاری به طور کامل، قطع آبیاری در مرحله ظهور سنبله زمانی که 80 درصد سنبله ها ظاهر شدند و در زمان پرشدن دانه اعمال شد. نتایج نشان داد که تاثیر قطع آبیاری بر عملکرد دانه در سطح یک درصد و بر وزن هزار دانه و شاخص برداشت در سطح 5 درصد معنی دار بود. قطع آبیاری در مرحله سنبله دهی نسبت به سایر تیمار های دیگر عملکرد دانه را به شدت کاهش داد. اثر متقابل تیمار قطع آبیاری و ژنوتیپ بر عملکرد در سطح 1 درصد معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه مربوط به لاین شماره 791982WD با آبیاری کامل به میزان 5676کیلوگرم در هکتار و کمترین میزان عملکرد دانه نیز مربوط به همین لاین با قطع آبیاری در مرحله سنبله دهی به میزان 2985 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. این امر حساسیت این رقم را نسبت به تنش قطع آبیاری مورد تایید قرار می دهد.
This study was done to investigating the effects of drought stress on yield and yield components and determining the best irrigation time of four durum wheat genotypes at agricultural research station of Hadji Abad in Hormozgan province during 2004-2005 cropping season. The experiments were arrange in Split Plot design and were compared in a CRBD with four replications. Drought stress as the main plot. (non- stress(S1), post-anthesis drought stress (S2), post-grain parmation drought stress (S3),) and durum wheat genotype as the subplot (Yavarous (V4), WD791982 (V3), WD791582 (V2), WD792282 (V1) were considered in the design. Stop irrigation at heading stage was initiated when 80% of the spikes were appeared. Results showed that the attenuate irrigation effects on yield and its components was significant at 1% level on the 1000 kernel weight of wheat and harvest index the effect was significant at 5%.The attenuate irrigation in heading stage reduced grain yield much more than the others. The interaction effect between drought stress and genotypes was significant at 1% level. The highest grain yield was 5676 kg/ha for WD791982 genotype at non-stress and the lowest grain yield was 2985kg/ha for same genotype at post-anthesis drought stress. It confirmed the sensitivity of that genotype to stop irrigation.
1- اسلامی، ک. جعفری، ج، 1374. بررسی مقادیر کودشیمیایی در رژیم های مختلف آبیاری در مراحل مختلف رشد گندم دروم . گزارش سازمان تحقیقات ،ترویج ، آموزش کشاورزی.
2- اسلامی، ک. شهبازی، م1379. ارزیابی تحمل خشکی ارقام گندم دروم در منطقه گرگان، گزارش مرکز تحقیقات کشاورزی گرگان.
3- اسلامی. م. میرمحمدی میبدی. ع. 1381. بررسی صفات زراعی، فیزیولوژیک و کیفیت دانه ژنوتیپ های گندم دروم.پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی اصفهان.
4- شریفی الحسینی، م کاظمی، ح، 1377. اثرات تنش خشکی بر پاره ای از صفات زراعی ارقام گندم نان ودروم، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز.
5- راشد محصل، م، حسینی، م 1376. زراعت غلات (ترجمه و تدوین) انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
6- عبد میشانی، س جعفر شبستری، ج 1374. اثر رژیم های مختلف آبیاری و میزان بذر بر عملکرد گندم پاییزه. مجله علوم کشاورزی ایران، صحفه 45تا50.
7- نورمحمدی، ق، سیادت س ع، کاشانی ع، 1376. زراعت غلات،. انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز.
8- Derea, N. F. D. R. Marshaland L. N. Balam.1969. Genetic variability in root develonment relation to drought tolerance in spring wheat. Exp. Agric. 5:327-337.
9- Fischr, R. A. and J. T. Wood.1989. Drought resistance in spring wheat cultivar , yield associations with morfo-phisiological traits. Aust. J. Agric. Res 30:1001-1020.
10-Kramer,P.J.1959. Transpiration and the water economy of plants New York Academic ,U.S.A.
11-Siddique,M.R.B and M.S.Islam.1998. Drought stress effects on photosyntetics rate and leaf gas exchanfe of wheat .Bot.Bull.Acad sin.(1999)40:141-145.
12-Winkel, A.1989. Breeding for drought tolerance in cereals. Vortage-fur-pflanzenzvchtuny. 16:368-375