تأثیر آتش سوزی پوشش گیاهی بر برخی از ویژگی‌های خاک در مراتع پارک ملی بمو شیراز
محورهای موضوعی : جنگلداریپرویز غلامی 1 , جمشید قربانی 2 , حسن عباسی 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کازرون| باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، کازرون، ایران
2 - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری| دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران
3 - کارشناس ارشد مرتعداری| دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران
کلید واژه: هدایت الکتریکی, ماده آلی, آنالیز چند متغیره, پارک ملی بمو,
چکیده مقاله :
آتش سوزی از جمله عوامل اکولوژیک مؤثر بر توسعه و تکامل جوامع گیاهی به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. آگاهی از اثرات آتش سوزی بر جنبه های مختلف یک اکوسیستم به ویژه خاک، جهت مدیریت مراتع پس از آتش سوزی اهمیت دارد. تحقیق حاضر در دو رویشگاه مرتعی با تیپ های گیاهی متفاوت در پارک ملی بمو شیراز که آتش سوزی با فواصل زمانی معین (شاهد یا بدون آتش سـوزی، آتش سوزی یک ساله و آتش سوزی 5 ساله) صورت گرفته بود، انجام شد. در هر منطقه از سه ترانسکت 100 متری با فاصله 20 متر از هم استفاده شد. بر روی هر ترانسکت سه پلات یک متر مربعی به صورت تصادفی- منظم مستقر و در هر پلات یک نمونه خاک از عمق صفر تا 10 سانتی متری توسط آگر برداشت گردید که در مجموع 54 نمونه خاک جهت اندازه گیری خصوصیات خاک (بافت خاک، رطوبت خاک، ماده آلی، اسیدیته گل اشباع، هدایت الکتریکی و آهک) به آزمایشگاه منتقل گردیدند. به منظور پاســخ ویژگی های خاک به آتش سوزی در فواصل زمانی مختلف، از روش آنالیز واریانس یک طرفه و آنالیز چند متغیره (RDA) استفاده گردید. نتایج حاصل از آنالـیزها در دو رویشگاه مرتعی نشان داد که از بین ویژگی های خاک، ماده آلی خاک و هدایت الکتریکی نسبت به سایر ویژگی های خاک، همبستگی بیشتری با مناطق آتش سوزی شده داشتند.
Fire is one of the effective ecological factors influencing the growth, development and evolution of plant communities especially in arid and semi arid areas. Knowledge of the effects of fire on different components of an ecosystem is important for post-fire vegetation management. In this study, the effects of fire on species composition and subsequently on soil were studied in Bamoo National Park in Shiraz. The study was carried out on two sites (Chah Sorkh and Palayeshgah), each with a control area (unburned) and two burned areas 1-year and 5 years old after fire. Each of area was used the three transects. For response of some properties of soil to burning were used of one way ANOVA analysis and multivariate analysis. Results of the analysis in two sites (Chah Sorkh and Palayeshgah) showed that the properties soil, organic matter soil than other soil properties, had been solidarity with the fire area burning.
1-Ahlgren, I.F. & C.E. Ahlgren, 1960. Ecological effects of forest fires. Bot. Rev 26: 483-553.
2-Certini, G., 2005. Effects of fire on properties of forest soils: a review, Oecologia 143: 1-10.
3-Christensen Bauer, M., S.E. Meyer, & P.S. Allen, 1998. A simulation model to predict seed dormancy loss in the field for Bromus tectorum L. Journal of Experimental Botany 49: 1235-1244.
4-DeByle, N.V., 1976. Fire, logging and debris disposal effects on soil and water in northern coniferous forests. In: 1976 Proc. XVI IUFRO World Congr., International Union of Forest Research Organizations Div. I Oslo, Norway. College of Life Sciences and Agriculture, Orono, Maine: 201-212.
5-Dixon, K.W., S. Roches, & J.S. Pate, 1995. The promotive effect of smoke derived from burnt native vegetation on seed germination of Western Australia plant. Oecologia 101: 185-192.
6-Ghazanshahi, J. 2006. Plant & soil analysis. Aeeizh press. 311 pp.
7-Giovannini, G., S. Lucchesi, & M. Giachetti, 1990. Effects of heating on some chemical parameters related to soil fertility and plant growth. Soil Science 149: 344-350.
8- González-Pérez, J.A., F.J. González-Vila, G. Almendros, & H. Knicker, 2004. The effect of fire on soil organic matter– A review. Environmental. International 30: 855- 870.
9- Hemmatboland, I., Akbarinia, M. & A. Banej Shafiei. 2010. The effect of fire on some soil chemical properties of oak forests in Marivan region. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 18 (2): 205- 218.
10- Kruk, B.C, & R.L. Benech-Arnold, 2000. Evaluation of dormancy and germination responses to temperature in Carduus acanthoides and Anagallis arvensis using a screening system, and relationship with field-observed emergence patterns. Seed Science Research 10: 77-88.
11- Maimandinezhad, M. J. 2011. Fundamentals of Ecology. 804 pp.
12- Moghaddam, M. R. 2008. Quantitative plant ecology. Tehran university press. 274 pp.
13- Molavi, R., Baghernejad, M. & E, Adhami. 2009. Effects of forest burning and slash burn on physico-chemical properties and clay minerals of top Soil. Journal of science and technology of agriculture and natural resourses, water and soil science, 13 (49): 99-110.
14- Vallentine, J F., 1990. Grazing management, Academic Press, INC, New York.
15- Wells, C.G., R.E. Campbell, L.F. DeBano, C.E. Lewis, R.I. Fedrikson, E.C. Franklin, R.C. Froelich, & P.H. Dunn, 1979. Effects of fire on soil: a state-of knowledge review. USDA Forest Service General Technical Report, WO-7. Washington DC, 34 p.