ارزیابی توان اکولوژیکی حوضه بابلرود برای کاربری کشاورزی با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)

محورهای موضوعی : جنگلداری

‌امید کرمی ¹ , سید محمد حسینی نصر ² , حمید جلیلوند ³ , میر حسن میریعقوب زاده ⁴

1 - دانشجوی دکترای مهندسی منابع طبیعی، علوم جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
2 - استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
3 - دانشیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
4 - دانشجوی دکترای آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

تاریخ دریافت : 1391/02/19 تاریخ پذیرش : 1392/12/02 تاریخ انتشار : 1393/03/01

کلید واژه: فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP), کشاورزی, بابلرود, ترکیب خطی وزن‌دار (WLC),

چکیده مقاله :

در حال حاضر کشاورزی یکی از مهمترین بخش های اقتصادی کشور به شمار می آید تا جایی که رشد اقتصادی کشور بدون رشد کشاورزی امکان پذیر نیست. از آنجایی که کاربری کشاورزی شرایط محیطی خاصی را می طلبد، لذا برای توسعه منطقی کشاورزی محققان و کارشناسان توجه ویژه ای به آمایش سرزمین دارندو تعیین مناطق مناسب برای کاربری کشاورزی یک مسئله بسیار مهم است. با توجه به اهمیتموضوع، در این مطالعه به تعیین مناطق مناسب برای کاربری کشاورزی در حوضه بابلرود در استان مازندران پرداخته شد. بنابراین در مرحله اول مهمترین معیارها و زیرمعیارها تعیین شدند. در مرحله بعد با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و به کمک نظرات کارشناسان، این معیارها و زیرمعیارها وزن دهی شدند و سپس در محیط GIS با نقشه های متناظر خود با استفاده از روش ترکیب خطی وزن دار تلفیق شدند و نقشه نهایی توان کاربری کشاورزی تهیه شد. نتایج نشان داد که 57/3 از سطح منطقه دارای توان طبقه یک، و 2/8، 19/16، 51/2 درصد از سطح منطقه به ترتیب دارای توان طبقات 2، 3 و 4 برای کشاورزی هستند. همچنین 53/69 درصد از سطح حوضه برای کشاورزی نامناسب است.

چکیده انگلیسی:

Today, agriculture is one of the main economic sections of the country and economic growth is not possible without agricultural growth. Since agricultural land use requires specific environmental conditions, researchers and experts have paid special attention to the land use evaluation for rational development of agricultural and determination of suitable area for agriculture is very important. Regarding the importance of subject, in this study suitable area for agricultural land use in Babolrood Basin-Mazandaran province evaluated. Thus, in first step, criteria and sub-criteria determined. Then by using analytic hierarchy process (AHP) and with help of expert's knowledge, criteria and sub-criteria weighted, then the weights integrated with related maps using weighted linear combination technique in GIS environment and final map of agriculture capability provided. Results showed that 3.57 percent of the study area has first-class potential, 8.2, 16.19, and 2.51 percent of the study area has 2, 3 and 4 class's capability for agriculture respectively. Also 69.53 percent of the basin is unsuitable for agriculture.

منابع و مأخذ:

 

References

1-Ahamed, T.R.N., K.G. Rao & J.S.R. Murthy, 2000. GIS-based fuzzy membership model for crop-land suitability analysis. Agricultural Systems, 63: 75-95.

2-Alijani, B. & R. Dustan, 2006. Determination of suitable area for barberry in South Khorasan province using GIS. Geography and Regional Development, 8: 13-34.

3-Babaie Kafaky, S., A. Mataji, N. Ahmadi Sani, 2009. Ecological Capability Assessment for Multiple-Use in Forest Areas Using GIS- Based Multiple Criteria Decision Making Approach. American Journal of Environmental Sciences, 5(6): 714-721.

4-Belfiore, S., 2003. The growth of integrated coastal management and the role of indicators in integrated coastal management: introduction to the special issue. Ocean Coast Manage, 46(3-4): 225-234.

5-Dambatta, A.B., R. Farmani, A.A. Javadi, & B.M. Evans, 2009. The Analytical Hierarchy Process for contaminated land management. Advanced Engineering Informatics, 23: 433-441.

6-Farajzadeh, M. & T. Karami, 2004. Land use planning by using of RS and GIS (case study: KhoramAbad). Journal of Geography Researches, 37(47):81-94.

7-Ghodsipour, S.H., 2009. Multi-criteria decision-making issues, Analytical Hierarchy Process. Amir Kabir University Press, 7^th edition, 220 pp.

8-Hajehforooshnia, S., A. Soffianian, A.S. Mahiny, & S. Fakheran, 2011. Multi objective land allocation (MOLA) for zoning Ghamishloo Wildlife Sanctuary in Iran. Journal for Nature Conservation, 19: 254-262.

9-Jafarbeiglu, M., & Z. Mobaraki, 2008. Assessment of land suitability of Qazvin province for cultivation of saffron based on multi-criteria decision making. Journal of Natural Geography Researches, 66: 101-119.

10-Kalogirou, S., 2002.  Expert systems and GIS: an application of land suitability evaluation. Computers, Environment and Urban Systems, 26: 89-112.

11-Karami, O., S.M. Hossaini-Nasr, H. Jalilvand, & M. Miryaghubzadeh, 2011. Study and Evaluation of Spatial and Ecological Capabilities in Babolrood Basin using Geographic Information System. Journal of Land use evaluation, 3 (5): 51-70.

12-Karami, O., S.M. Hossaini Nasr, H. Jalilvand & M. Miryaghubzadeh, 2012. Ecological Capability Evaluation of Babolrood Watershed using Geographic Information System. Journal of Wood & Forest Science and Technology, 19 (1): 1-22.

13-Mahdavi, A., O. Karami, & J. Mirzaei, 2011. Evaluation of ecotourism capability of Badreh township Ilam Provence using Geographic Information System, Journal of Natural Ecosystems of Iran, 2(2): 63-74.

14-Makhdoom, M., 2010. Fundamental of land use planning. Tehran University press, 9^th edition, 289 pp.

15-Malczewski, J., 2004. GIS-based land-use suitability analysis: a critical overview. Journal of Progress in Planning, 62: 3-65.

16-Mohammadi, H., M. Kazemi & N. Goudarzi, 2007. Application of GIS in feasibility of olive cultivation in Isfahan province. Agriculture and Horticulture, 74: 123-133.

17-Nekhay, O., M. Arriaza, & J.R. Guzmán-Álvarez, 2009. Spatial analysis of the suitability of olive plantations for wildlife habitat restoration. Computers and Electronics in Agriculture, 65: 49-64.

18-Nuri, S.H., S.A. Seyedaei, S. Kiani, Z. Soltani, & A. nurouzi-Avergani, 2010. Evaluation of environment ecological capability to determine suitable areas for agriculture using GIS (central zone of Kiar township). Journal of Geography and Environmental Planning, 37: 33-46.

19-Pishdad Soleimanabad, L., A. Salman-Mahini, & A. Najafinezhad, 2011. Economic evaluation of land uses changed using GIS (Case study:  Cheragh-Veis watershed, Saghez). Journal of Applied RS & GIS Techniques in Natural, 2 (1): 15-29.

20-Radiarta, I.N., S.I. Saitoh, & A. Miyazono, 2008. GIS-based multi-criteria evaluation models for identifying suitable sites for Japanese scallop (Mizuhopecten yessoensis) aquaculture in Funka Bay, southwestern Hokkaido, Japan. Aquaculture, 284: 127-135.

21-Reshmidevi, T.V., T.I. Eldho, & R. Jana, 2009. A GIS-integrated fuzzy rule-based inference system for land suitability evaluation in agricultural watersheds. Agricultural Systems, 101: 101-109.

22-Saaty, T.L., 1980. The analytical hierarchy process, planning priority. Resource Allocation. RWS Publication, USA, 287 pp.

23-SanteRiveira, I., R. Crecente-Maseda, & D. Miranda-Barros, 2008. GIS-based planning support system for rural land-use allocation. Computers and Electronics in Agriculture, 63: 257-273.

24-Thapa, R., & Y. Murayama, 2008. Land evaluation for Peri- urban agriculture using Analytical Hierarchical Process of geographic information system techniques: A case Study of Hanoi. Journal of Land Use Policy, 25: 225-239.

25-Yu, J., Y. Chen, & J.P. Wu, 2009. Cellular automata and GIS based land use suitability simulation for irrigated agriculture. 18^th World IMACS/MODSIM Congress, Cairns, Australia 13-17 July, 3584-3590.