اولویت‌بندی عوامل مورفومتری موثر بر تشکیل مخروط‌افکنه با استفاده از روش رگرسیون چندمتغیره (مطالعه موردی: دامنه‌ی جنوبی البرز؛ استان سمنان)
محورهای موضوعی : جنگلداری
عیسی جوکار سرهنگی
1
(دانشیار گروه جغرافیا دانشگاه مازندران)
رضا اسماعیلی
2
(استادیار گروه جغرافیا ، دانشگاه مازندران)
سمیه فخرالدین
3
(دانشجوی کارشناسی ارشد ژئومرفولوژی دانشگاه مازندران)
کلید واژه: رگرسیون چندمتغیره, مخروط‌افکنه, مورفومتری, دامنه جنوبی البرز,
چکیده مقاله :
بین حوزه های آبخیز و مخروط افکنه ها به عنوان مهم ترین اشکال ناهمواری های مناطق خشک و نیمه خشک، روابطی وجود دارد که استفاده از آن ها هم ابعاد مخروط افکنه ها را مشخص می کند و هم تاثیر عوامل مختلف در شکل گیری مخروط افکنه ها را به صورت کمّی نشان می دهد. در تحقیق حاضر جهت یافتن مناسب ترین مدل در دامنه ی جنوبی البرز در استان سمنان از ویژگی های مورفومتری حوزه ها استفاده شده است. برای این منظور، محدوده ی 44 حوزه آبخیز و مخروط افکنه های وابسته به آن ها با استفاده از نقشه های توپوگرافی رقومی منطقه تعیین شد؛ همچنین محیط نرم افزاریGoogel Earth برای دقت بیشتر مورد استفاده قرار گرفت. در مرحله ی بعد، خصوصیات یازده گانه فیزیوگرافی حوزه های آبخیز، شامل : مساحت، محیط، میانگین ارتفاع، اختلاف ارتفاع، شیب حوزه، طول حوزه، طول کل آبراهه ها، طول آبراهه اصلی، ضریب شکل حوضه، شیب آبراهه اصلی و تراکم زهکشی به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) حاصل شد. سپس ارتباط بین ابعاد مخروط افکنه ها به عنوان متغیر وابسته، با کمّیت های مورفولوژی حوزه ها به عنوان متغیرهای مستقل، به کمک نرم افزار SPSS و روش رگرسیون چند متغیره مورد بررسی آماری قرار گرفت. نتایج بیانگر آن است که از میان عوامل مستقل، به ترتیب متغیرهای مساحت، محیط، طول حوضه، طول کل آبراهه، طول آبراهه اصلی و تراکم زهکشی حوزه های آبخیز بیش ترین تأثیر را در گسترش ابعاد مخروط افکنه ها داشتند و توانستند به مدل رگرسیونی راه یابند.
There are relations between water basins and alluvial fans as important forms in arid and semi an arid region which show the dimensions of alluvial fans and also indicate the impacts of different factors in the formation of alluvial fans quantatively. With respect to the fact that the dimensions of alluvial fans are under influence of their morphometric factors of watershed basins; this research used morphmetrical features to find the most suitable model in the southern slops of Alborz Semnan province. For this purpose, 44 water basins and alluvial fans associated with them were determined using 1:500000 topographic maps. Also for more accuracy Google Earth Pro6 software, were used. In the next stage, 11 watershed physiographic characteristics were obtained including: area, perimeter, mean of height, elevation, gradient, basin length, total length of waterways, and length of the main channel, basin shape coefficient, main channel gradient, and drainage density with the help of Geographic Information System (GIS). Then relationship between alluvial fans Dimension as a dependent variable with the quantities of basin morphology as independent variables were analyzed using SPSS software and multiple regression. The results indicate that among the independent factors, the variables of area, perimeter, length, area, channel length, main channel length and the density of water drainage basins, had the most influence on the development of alluvial fans respectively and able to find a regression model.
_||_