بررسی مقایسه ای انواع و کارکرد نماد در داستان‌های عرفانی ابن سینا و سهروردی
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
معصومه روحانی فرد
1
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نکا، دانشگاه آزاد اسلامی، نکا، ایران.
rohanifard4195@gmail.com)
حمید عالی کردکلایی
2
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.)
کلید واژه: comparative study, نماد, سهروردی, عرفان, ابن سینا, mysticism, symbol, Avicenna, Suhrawardi, types of symbols, بررسی مقایسه ای, انواع نماد,
چکیده مقاله :
بیان رمزی مفاهیم عرفانی شگرد متصوفه و عارفان برای رساندن و القای مقصود خود به دیگران بوده است. کاربرد رمز در داستان‌های ادب فارسی و به ویژه داستان هایی که در حوزۀ ادبیات تصوف خلق شده‌اند، ابزاری بوده است برای پنهان کردن مفاهیم عمیق عرفانی که در بیشتر موارد بایستی از درک ناآگاهان این حوزه به دور می‌ماند. استفاده از رمز و نماد در آثاری که به شکل داستان روایت می شود، روایت تمثیلی را پدید می‌آورد که داستان های ابن سینا و سهروردی را می توان مصداق و نمونۀ بارز آن دانست. جستار حاضر به شیوه توصیفی تحلیلی تلاش می کند تا انواع و کارکرد نماد را در داستان های این دو فیلسوف که تمایلات عرفانی داشتند؛ به شکلی مقایسه‌ای بررسی کند. آنچه از پژوهش حاضر به دست آمده، بیانگر این نکته است که نماد در داستان های سهروردی در مقایسه با داستان‌های ابن سینا بسیار پیچیده تر و شخصی تر است. از سوی دیگر سهروردی در مقایسه با ابن سینا بیشتر از نمادهای وضعی یا قرادادی استفاده کرده است. او از نمادهای سنتی (عمومی) که بیشتر آن ها از اساطیر ایران باستان نشأت گرفته اند استفاده می کند و آن ها را به عنوان نمادهای وضعی در آثار عرفانی خود به کار می گیرد. در نتیجه شبکه نمادها که روایت تمثیلی را می سازد، بسیار تودرتو و بغرنج است.
The mystical expression of mystical concepts has been the trick of mystics and mystics to convey and instill their purpose to others. The use of symbol in Persian literary fiction, and especially in the field of Sufi literature, has been a tool for concealing the deep mystical implications that in most cases should be avoided in understanding the ignorant in this field. The use of symbolism in works that are narrated in the form of stories creates an allegorical narrative that the stories of Avicenna and Suhrawardi can be considered as a clear example. The present study attempts to describe the types and functions of the symbol in the stories of these two philosophers who had mystical tendencies in an analytical descriptive way; Examine in a comparative way. What is clear from the present study is that the symbolism in Suhrawardi's stories is much more complex and personal than in Avicenna 's. On the other hand, Suhrawardi has used more symbolic or covenant symbols than Ibn Sina. He uses traditional (general) symbols, most of which originate from ancient Iranian mythology, and uses them as situational symbols in his mystical works. As a result, the network of symbols that make up the allegorical narrative is very nested and complex. .
_||_