واکاوی تطبیقی منطق‌الطیر عطار و قصیده هدهد محمود درویش
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
فاطمه لطفی مفرد نیاسری
1
(دانش آموخته دکتری دانشگاه کاشان.)
امیرحسین رسول نیا
2
(استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان. نویسنده مسئول: rasoulnia@kashanu.ac.ir)
محسن سیفی
3
(ستادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان.)
کلید واژه: comparative literature, محمود درویش, Attar, عطّار, هدهد, ادبیّات تطبیقی, Mahmoud Darwish, مراحل سلوک, منطق الطّیر, Manteq al-Tair, Hudhud, Stages of Mystical journey,
چکیده مقاله :
منطق‌الطّیر عطّار، داستان سفر گروهی از مرغان به سوی کوه قاف به رهبری هدهد برای رسیدن به آستان سیمرغ است. در این منظومه عرفانی هر یک از مرغان، بیانگرگروهی از انسان‌هاست که در جستجوی حقیقت دست به سفر می‌زنند و سختی‌ها و مصائب راه سبب می‌شود که یکی پس از دیگری از ادامة راه منصرف شود. در پایان مسیر، سیمرغ به کوه قاف می‌رسند و در نهایت در می‌یابند که سیمرغ در حقیقت، خودشان هستند. محمود درویش، شاعر معاصر فلسطینی نیز دستیابی به جامعه آرمانی و تلاش برای رسیدن به آن را در قصیده‌ای عارفانه به تصویر کشیده است و آن را هدهدنامگذاری کرده است.نکته قابل ذکر آنکه محمود درویش در هیچ یک از قصاید خود به طور مستقیم تحت تأثیر عرفان و تصوف قرار نگرفته است و تنها در قصیده مورد بحث نگارنده؛ یعنی قصیده هدهد متأثر از اندیشه‌های عرفانی بوده است.نگارنده در این پژوهش با بهره‌گیری از مکتب ادبیات تطبیقی آمریکا به بررسی و تطبیق مراحل هفتگانه سلوک در منطق الطّیر با قصیده هدهد محمود درویش پرداخته و در نهایت بیان نموده است که محمود درویش در قصیده خود در موارد بسیاری مضامینی مشترک با شاعر پارسی‌گوی دارد.
Attar's Mantegh Al-Tair is the story of a group of birds traveling to Mount Qaf led by Hudhud to reach the SimUrQ threshold. In this mystical system, each of the birds represents a group of human beings who travel in search of the truth, and the hardships and sufferings of the path cause one to give up one after the other. At the end of the route, the blackbirds reach Mount Qaf and finally realize that Simurq is, in fact, themselves.Contemporary Palestinian poet Mahmoud Darwish has also portrayed the achievement of an ideal society and the effort to achieve it in mystical poems, calling it Hudhud. Mysticism and Sufism have not been included and only in the ode discussed by the author, that is, the ode of Hudhud has been influenced by mystical ideas. He has finally stated that Mahmoud Darvish in his poems in many cases has common themes with the Persian poet.
_||_