"ورع و عفت" در آموزه‌های فقهی و عرفانی
محورهای موضوعی : عرفان اسلامیحیدر امیرپور 1 , قاسم جعفری 2 , سمانه رامهء 3 , علیرضا پور بافرانی 4 , حسن شیبانی فر 5
1 - دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه پیام نور،ایران، نویسنده مسئول: dr.amirpour@pnu.ac.ir
2 - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه پیام نور، ایران.
3 - دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه پیام نور، مرکز تهران جنوب، ایران.
4 - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی ، دانشگاه پیام نور، ایران.
5 - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی ، دانشگاه پیام نور، ایران.
کلید واژه: تکلیف, ورع, پرهیز, chastity, عبودیت, ابتلاء, عبد, عفت, حقیقت دین, : restraint, thralldom, truth of religion,
چکیده مقاله :
در واقعیات عملی زندگی مسلمانان، عدم استفاده از اخلاق اسلامی در گفتار و عمل قابل توجه است و این کوتاهی شخصیت آن‌ها را مخدوش و موجودیت‌شان را با خطر مواجه می‌کند. تعهد به عبودیت و اجرای آن از مسیر شناخت مفاهیم و مصادیق پرستش و تقرب به ذات الهی همچون "ورع" و "عفت"، زندگی جامعه اسلامی را با ایجاد تعادل و مقاومت در برابر وسوسه‌های ویرانگر، حفظ می‌کند. در مطالعه پیش رو به بحث و غور در آیات قرآن و نقد روایات مربوط به ورع و عفت پرداختیم. نتایج پژوهش دلالت بر این دارند که ورع و عفت از واژه‌های مهم حوزه فقه السلوک و علم السلوک معارف اسلامی هستند و اشتراک معنوی با هم دارند و تحت این عناوین، مصادیق مختلفی قرارمی‌گیرند. اگر دانش فقهی، شامل اعمال ظاهریِ نماز، زکات، ذکر، حمد و دعا باشد، علم السلوک و عرفان، مربوط به نیت، اخلاص، توکل، توبه به سوی خدا، امید، ترس، شکرگذاری، صبر، تقوا، عفت، زهد و ورع و سایر منازل سلوک برای سائرین و سالکان این راه است. هر دو این عناوین برگونه‌ای از بازدارندگی، پرهیز و ممانعت، دلالت دارند. معنای ورع و عفت در مصادیق خود بنابه شرایط متن و فرامتن که این مصداق، در آن نمود پیدامی‌کند متفاوت خواهدبود. مطالعه پیش رو به شیوه توصیفی-تحلیلی است.
In the practical realities of Muslims’ life, the lack of use of Islamic morality in speech and action is significant, and this deficiency distorts their personality and endangers their existence. Commitment to worship and its implementation through the recognition of concepts and examples of worship and closeness to the divine essence such as "restraint" and "chastity" sustains the life of Islamic society by creating balance and resistance to destructive temptations. In the following study, we discussed the verses of the Quran and critiqued the narratives related to piety and chastity. The research results indicate that restraint and chastity are important words in the field of jurisprudence and behavioral science of Islamic teachings and have a spiritual commonality with each other and under these headings different examples are placed. If jurisprudential knowledge includes visible acts such as prayer, zakat, remembrance, praise and supplication, the science of behavior and mysticism, related to intention, sincerity, trust, repentance to God, hope, fear, gratitude, patience, restraint, chastity, asceticism and purity and the other houses of conduct are for others and seekers of this path. These two titles refer to a form of abstinence and deterrence. The meaning of restraint and chastity in their instances will be different depending on the context and textual context in which that instance manifests. This study is descriptive-analytical.
_||_