چشم را ببند تا ببینی(فنای عاشقانه از نگاه خواجه قطب الدین بختیار کاکی)
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
نجمه دری
1
(دانشیار دانشگاه تربیت مدرس،تهران، ایران. N.dorri@modares.ac.ir)
مسعود دوست پرور
2
(دانشجوی دکتری دانشگاه هرمزگان، هرمزگان، ایران.نویسنده مسئول: masooddoostparvar@yahoo.com)
کلید واژه: عشق, فنا, خلوت, ترک, love, Abstraction, privacy, تجرید, Doom, قطب‌الدین, Qutbuddin, Abandonment,
چکیده مقاله :
خواجه قطب الدین بختیار کاکی یکی ازعارفان بزرگ طریقت چشتیه در هندوستان است. از وی دیوانی با 412 غزل باقی است که شیفتگی و شوریدگی وی را آیینگی می نماید. تمامی تذکره نویسان شیوه وی را در طریقت، ترک و تجرید می دانند. در افکار وی فنا و رفع تعین از وجود سالک و ازالت کثرات از جهان خارج، جایگاهی شاخص دارد. طالب با پشت سر نهادن عقبات در استهلاکی ارادی، تعینات وجودی خویش را مندک در هستی مطلق یافته، به مقام فنا نایل می گردد. عشق موهبت و میثاق ازلی است که بر اساس فیض عام در تمام ذوات سریان داشته و موجد وجود است. در مقاله حاضر به شیوه تحلیلی توصیفی برآنیم تا با معرفی دیوان وی دریابیم تعریف وی از فنا چیست؟ و سالک برای رسیدن به این مقام چه مراحلی را باید طی کند؟ دیدگاه وی در باره عشق، ارتباط آن با فنا و سریان آن در اعیان ثابته جیست؟و چگونه به عشق مجازی می نگرد؟ نتایج حاصل از دریافت و تشریح اشعار، متن عرفانی و اقوال منتسب به وی، با رویکرد تحلیل محتوایی، ناظر بر این حقیقت است که در گفتمان عرفانی او بر خلاف بسیاری از عرفا، فنا مقدمه عشق است و سالک بعد از استهلاک وجود موهوم خویش در ذات معبود، می تواند قدم در راه عشق بگذارد.
Khawaja Qutbuddin Bakhtiar Kaki is one of the great theosophists of the Chishti way in India. He left 214 ghazals reflecting his fascination and frenzy. All biographers know his practice of way to be abandonment and abstraction. Doom and elimination of appointment from the seeker identity and removal of multiplicities from the outside world are of particular important in his opinion. Aspirant finds his existential appointments in absolute existence by passing consequences in a voluntary amortization and attains doom. From his viewpoint, doom is the doorway of entrance to love court. Love is an eternal pact and gift that flows in all aspects on the public grace basis and is procreator of existence. The aim of present study is to understand, in an analytic-descriptive approach, that what his definition of doom is, by using his complete works. And what steps should pass a seeker in order to attain this status? What are the places of mortification and privacy in his thought? What is his opinion about love, its relation with doom, and its flow in fixed superstructure? And what is his opinion about virtual love?
_||_