بررسی اندیشه‌های عرفانی- تربیتی کتاب کشف‌المحجوب هجویری بر اساس نظریة خودشکوفایی آبراهام مزلو
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
معصومه سامانی
1
(دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.)
احمد حسنی رنجبر
2
(استاد زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.)
کلید واژه: خودشکوفایی, کشف‌المحجوب, آبراهام مزلو,
چکیده مقاله :
کشف‌المحجوب یکی از متون مهم عرفانی است. این کتاب و نیز سایر متون عرفانی به دلیل مطرح نمودن مفهوم انسان کامل، قابلیت بررسی از دیدگاه روان‌شناسی کمال و به طور ویژه، نظریة خودشکوفایی آبراهام مزلو را دارند. مزلو در نظریة خود، ملاک‌هایی برای افراد خود شکوفا برمی‌شمارد. این ملاک‌ها کمابیش در حالات و کردار عارفان قابل مشاهده است. به همین منظور در این پژوهش، پس از ذکر توضیحات لازم در مورد کتاب، مفاهیم و اصطلاحات مربوط به نظریة مزلو بیان شده و شواهدی از متن ذکر شده است. می‌توان گفت دیدگاه نویسندة کشف‌المحجوب با نظریة خودشکوفایی مزلو شباهت‌هایی دارد، اما هنوز تا تطبیق کامل با آن فاصله دارد. توزیع فراوانی عوامل فردی خودشکوفایی نسبت به عوامل اجتماعی آن نشان می‌دهد که شیوة تربیت عرفانی هجویری در کتاب کشف‌المحجوب، بیشتر یک شیوة خودسازی فردی است تا اجتماعی. بنابراین اگر چه هر دو نفر، ملاک‌های کمال یا خودشکوفایی را بیان می‌کنند، اما نوع نگاه هجویری نسبت به مسألة خودشکوفایی با نگاه مزلو متفاوت است.
Kashf ul Mahjoub is one of the most important mystical texts This book and other mystical texts introduced the concept of a perfect man, able to study psychology from the perspective of perfection and, in particular , Abraham Maslow’s theory of self-actualization. Maslow’s theory takes into account the basis for actual people. This criterion is visible almost in mystic moods and actions. Therefore, in this paper, after mentioning some details about Maslow’s theory, the concept and terminology related to the expression and evidence of the text are listed. It can be said that the views of the author of Kashf ul Mahjoub are similar to the theory of self-actualization by Maslow, but are away from fully implementing it. The frequency of distribution of individual self-actualization than social factors shows that Hojviri’s mystical way of training in Kashf ul Mahjoub is more away from what the individual self is social. Thus, although both cases express the criterion of perfection or self-actualization but Hojviri’s looking at the issue of self-actualization is different with Maslow’s. Maslow knows self-actualization as a combination of individual and social but Hojviri sees individual self as more important