تأملی در امکان جمع میان عرفان عاشقانه و عرفان مبتنی بر وحدت وجود
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
عباس گوهری
1
(استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران)
امین رضا نوشین
2
(دانشجوی دکتری الهیات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)
کلید واژه: عشق, عرفان عاشقانه, وحدت وجود, وحدت شهود,
چکیده مقاله :
عرفان عاشقانه، رابطة بین خدا و انسان را از رابطة بین حاکم و محکوم، خواجه و رعیت و حتی عابد و معبود، به عاشق و معشوق و معشوق و عاشق فراتر برده و از اینرو نمایشگاه عالی‌ترین روابط انسان با خدای خویش است. بر بنیاد این نگرش عرفانی، انسان معشوق و محبوب خداوند است که در لحظه‌ای خاص و طی تجربه‌ای شگرف با وام‌گیری از عشق الهی، به ناگاه در عین معشوقی، عاشق و در عین محبوبی، محب می‌گردد. عرفان وحدت شهودی نیز، عرفانی است مبتنی بر تجربة وحدت و مدعی اینکه طی این تجربه، عارف از ماسوی الله غافل و تنها متوجه حق می‌گردد. در این عرفان ثنویت بین حق و خلق تصریح و بر این اساس، امکان جمع با عرفان عاشقانه ممکن می‌شود.عرفان وحدت وجودی نیز عرفانی است مبتنی بر این مدعا که عارف طی تجربة عرفانی خویش به معرفتی مشعر بر وحدت و یگانگی خلق و حق دست یازیده و در می‌یابد که ثنویت بین خدا و ماسوی الله درعین وقوع، اصیل و بنیادی نیست. بنابر آنچه رفت، این مقاله می‌کوشد تا در عین صحّه گذاشتن بر این مدعا که عرفان مبتنی بر وحدت شهود، مستعد عرفان عاشقانه است، علیه مدعای «عدم امکان جمع میان عرفان مبتنی بر وحدت وجود و عرفان عاشقانه»، دو دلیل، یکی مبتنی بر واقع و دیگری، مبتنی بر عقل، اقامه کند.
Romantic (loving) mysticism changes the relationship between God and human being from the relationship between king and peasant and even the relationship between worshiper and deity to lover and beloved or beloved and lover, therefore, this is the best exhibition of human being-God relationship. According to this mystical approach, human is the lover and the beloved of God that suddenly as the same time that the human is the beloved becomes lover with the help of divine love during a tremendous experience and in a special moment. Pantheistic mysticism is a type that is related to the experience of unity and it claims that during this experience the mystic pays attention to nothing except God and pays attention only to God. In this mystical school, the dualism between creator and creature has been mentioned; So Romantic (loving) mysticism can be added to this school. Pantheistic mysticism is also a mysticism that claims the mystic during the mystical experience achieves a knowledge about unity between creator and creature and the mystic understands that although, dualism has been happened between God and other creatures but this dualism is not a basic matter, So in this essay the romantic aptitude of pantheistic mysticism has been approved and then with the use of two reasons, that one of them is based on reality and the other one is based on reason, this claim that says “The unity between pantheistic mysticism and romantic (loving) mysticism does not exist” is rejected.