دل و ملائمات آن در اسرارنامة عطار
محورهای موضوعی : عرفان اسلامیملیحه جعفری لنگرودی 1 , زهره رهنما 2
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران.
2 - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
کلید واژه: دل, عرش, نفس, جان, عشق,
چکیده مقاله :
این مقاله سر آن دارد که بگوید عطار به عنوان یک «معرفت پژوه» به دنبال انسان قدسی است و تنها راه به سوی این قداست را راه دل می‌داند. دل بیدار و هوشیار پیر و مرشد عطار است تا سدهای نفس چموش را شکسته و با تکیه بر اصل ریاضت و «دردِ خواستن»، نفس را با خود همسفر راه عشق کند. عشقی که با آمدنش هر چیز غیر خود را می‌سوزاند و تصفیه می‌کند. این بیداری آغاز زودودن غبارهای حاصل از لذایذ مادی از دل است تا خورشید سلامت در آینة دل متجلی شود و از تابش آن تمام وجود نورانیّت خود را بازیابد و گوهری که در سویدای دل نهان است به فعلیّت برسد.بنابراین «نویسنده» در آغاز از «دل» و چیستی آن به اختصار سخن گفته و دل را از دو منظر«جسمانی» و «روحانی» می‌نگرد تا با استناد بر شواهد، به حقیقت واقعی «دل» در بُعد «روحانی» آن تأکید نماید. در گام بعدی مطابق با ساختار اندیشة عطار، به اهمیّت همراهی ملائماتی چون عرش، نفس، جان و عشق در عبور دل از دیوارهای جسم به سرزمین روح و چگونگی ارتباط و سازواری آن‌ها با یکدیگر برای کشف «راه سر منزل سلامت» می‌پردازد.
This paper aims to indicate that Attar as a knowledge researcher seeks a sacred human being and the only way toward the sacrosanct is heart. An awake & vigilant heart is both Attar`s preceptor and master who removes dust of material-based pleasures from heart`s mirror by relying on mortification and “pain-seeking” principle consequently, practice hidden gem in heart bargain. Thus, the author first considers “heart” and it`s quiddity then, investigates heart in both material and spiritual aspects to focus on heart`s reality in spiritual aspect by evidences. In next step, according to Attar's thoughts, the author investigates the significance of companionship between the fitness such as throne, soul, life and love crossing material walls toward soul land as well as the manner of their relation and fitness to discover “the way of health destination”.