بررسی حجاب معرفت (درخواست و بازخواست) با تکیه بر کتب عرفانی– ادبی
محورهای موضوعی :
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نقده، دانشگاه آزاد اسلامی، نقده، ایران.نویسنده مسئول: Abbas.borna@yahoo.com
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوکان، دانشگاه آزاد اسلامی،بوکان، ایران.
کلید واژه: سیر و سلوک, موانع, درخواست و بازخواست, کمال مطلق, وصال.,
چکیده مقاله :
عالم خلق با تمام ظواهر فریبندۀ خویش در مقایسه با عالم معنا، مرتبه دانی خلقت محسوب می‌شود. انسان فطرتاً موجودی پاک سرشت است و همین ضمیر پاک و منزه او را به صورت فطری به سوی سرچشمۀ پاکی¬ها و کمال مطلق هدایت¬می¬کند. در طی مراحل سیر و سلوک معنوی به سوی کمال مطلق، ابلیس پرتلبیس با لطایف¬الحیل سعی دارد مانع سیر و سفر روحانی سالک گردد. یکی از موانع این سیر وسلوک، درخواست و اختیار از طرف سالک می¬باشد. سالک باید در برابر معبود خویش به مقام تفویض و تسلیم برسد و هرگونه ادعا و درخواست از طرف سالک، حجاب معرفت محسوب می¬گردد. تا زمانی که آثار خودی در وجود انسان باقی بماند مانع حرکت او به سوی کمال مطلق خواهدبود. درخواست موسی باعث¬گردید در مقام حاملان روندگان، بماند و آنکه کار خود به عنایت رهاکند همچون پیامبر(ص) به مقام محمولان و مجذوبان الهی می¬رسد. این تحقیق بر آن است درخواست¬های سالکان طریقت که موجب بازخواست و مانع از وصال به محبوب می‌گردد را با تأکید به منابع عرفانی- ادبی، از جمله کتاب¬های:کشف المحجوب، مرصادالعباد، مصباح الهدایه و ..... تشریح نماید. کلیدواژه‌ها: سیر و سلوک، موانع، درخواست و بازخواست، کمال مطلق، وصال.
The world of creation, with all its deceptive appearances, is considered to be the lower level of creation in comparison with the world of immaterial. Man is good-natured, and this pure conscience instinctively leads him to the source of purity and absolute perfection. During the stages of the mystic journey towards absolute perfection, the devil tries to hinder the disciple's spiritual journey with blarney. One of the obstacles to this mystic journey is the request and volition of the disciple. The disciple must reach the position of delegation and submission against his worshipped, and any claim and request from the disciple are considered a veil of gnostic knowledge. Any kind of request indicates that the seeker has not yet reached the point of aggregation, indigence, and annihilation. If the disciple is satisfied with the divinity desire, he does not feel existence and in fact, he is absent. As long as the results of ego remain in the human being, he will be prevented from moving towards absolute perfection. Moses’ request made him remain in the position of the bearers of the pilgrims, and he who abandons his work with care, like the Prophet, attains the position of the divine attributes and fascinators. This research aims to explain the cases and examples of the requests of the disciples of the religious pathway that prevent the connection to the beloved through emphasizing sources including Kashf al-Mahjoub, Mersad al-Ebad, Mesbah al-Hedayah, and etc. Keywords: spiritual journey, obstacle, request, reprimand, devil.
منابع و مآخذ
1ـ قرآن کریم،(1390)، مترجم حسین انصاریان، چاپ سوم، واژه¬پرداز اندیشه، تهران.
2ـ نهج¬البلاغه امام علی(ع)،(1387)، به ترجمه محمّد دشتی، چاپ سوم، بعثت، قم.
3ـ ابن عربی، محی¬الدین، (1386 )، حجاب هستی (چهار رساله الهی)ترجمه گل بابا سعیدی، چاپ اول، زوّار، تهران
4ـ انصاری، عبدالله بن محمد،(1386)، مناجات نامه، به خط داوود رواسانی، چاپ هفتم، انتشارات¬ نگاه، تهران.
5ـ جوادی آملی، عبدالله،(1384)، تفسیر موضوعی قرآن کریم(جلد11)، چاپ پنجم، مرکز نشر اسراء، قم.
6-حافظ شیرازی، شمس¬الدین محمد،(1372)، دیوان غزلیات، به¬کوشش خطیب رهبر، چاپ دوازدهم، صفی علیشاه، تهران.
7- خرقانی، ابوالحسن، (1369)، نور العلوم، به¬کوشش عبد الرفیع حقیقت، چاپ سوم، انتشارات کتابخانه بهجت، تهران
8- دهخدا، علي اكبر،(1380)، فرهنگ دهخدا، اميركبير، تهران.
9- رازی، نجم¬الدین،(1368)، مرصادالعباد، به¬تصحیح محمّد امین ریاحی، چاپ اوّل، انتشارات چاپ و نشر کتاب، تهران.
10-رکنی، محمدمهدی، (1370)، لطایفی از قرآن کریم(برگزیده از کشف الاسرار و عده الابرار میبدی)، چاپ پنجم، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد
11-زنجانی، برات،(1370)، شرح مخزن الاسرار نظامی، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
12-سعیدی، گل¬بابا،(1387)، فرهنگ جامع اصطلاحات عرفانی ابن عربی، چاپ اول، زوّار، تهران.
13-سلامتی، حاج شیخ کاظم،(1390)، طریق وصال، چاپ اول، آیت اشراق، قم.
14-سنايي غزنوي، ابو مجدمجدود بن‌آدم،(1389)، ديوان اشعار، به¬تصحیح مظاهر مصفّا، انتشارات زوّار، تهران.
15-سهروردی، شهاب الدین،(1386)، عوارف¬المعارف، ترجمۀ ابومنصور بن عبدالمؤمن اصفهانی، چاپ چهارم، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران
16-. عطارنیشابوری، شیخ فریدالدین¬محمد،(1386)، تذکرة¬الاولیا، بررسی وتصحیح محمد استعلامی، چ16، زوّار، تهران.
17- قشیری، عبدالکریم بن هوازان، (1385)، رساله قشیریه، ترجمه ابوعلی حسن بن احمدعثمانی، چ9، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران
18-کاشانی، عزالدین محمود،(1372)، مصباح¬الهدایه و مفتاح¬الکفایه، به¬تصحیح جلال¬الدین همایی، چ4 ، هما، تهران.
19- کلابادی، ابوبکرمحمد، (1371)، به¬کوشش محمدجواد شریعت، چاپ اول، انتشارات اساطیر، تهران
20-مطهری، مرتضی،(1382)، یادداشت¬های شهید مطهری، چاپ سوم، صدرا، تهران.
21----------،(1384)، مجموعه آثار شهید مطهّری،چاپ ششم، انتشارات صدرا، تهران.
22-مولوی، جلال¬الدین محمّد،(1379)، مثنوی معنوی، مقدمه و تصحیح از بها¬الدین خرمشاهی، چ4، دوستان، تهران.
23-مؤمنی، علی،(1387)، کمال انسان و انسان کامل، چاپ اول، انتشارات آیت اشراق، قم.
24- نراقی، ملامهدی، (1385)، جامع السعادات، با ترجمه کریم فیضی، چاپ اول، انتشارات قائم آل محمد، قم
25- نسفی،عزیزالدین، (1379)، الانسان الکامل، با تصحیح ماریژان موله، چاپ چهارم، انتشارات طهوری،تهران
26-هجویری، ابوالحسن علی¬بن عثمان،(1387)، کشف¬المحجوب، تصحیح از محمود عابدی، چ14، سروش، تهران.
27-همدانی، باباطاهر. (1384). دوبیتی¬ها، به تصحیح علیرضا اسدی و خط مسعود فضل الهی، چ2، تهران، جمهوری.
28-همدانی، عین¬القضاة،(1386)، تمهیدات، با مقدمه و تصحیح عفیف عُسَیران، چاپ هفتم، تهران، منوچهری.