جايگاه نفس امّاره از ديدگاه امام علي(ع) و امام خميني(ره)

محورهای موضوعی :

علیرضا بهداروند ¹ , علی اکبر افراسیاب پور ^{2 *} , امیر جوان¬آراسته ³

1 - دانشجوی دکتری عرفان اسلامی و اندیشه امام خمینی(ره)، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین،ایران.
2 - دانشیار دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی، تهران، ایران. نویسنده مسئول: [e-mail]
3 - دانشیار دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/12/09 تاریخ پذیرش : 1403/02/29 تاریخ انتشار : 1404/03/27

کلید واژه: نفس, مراتب وجود, نفس اماره, امام علي(ع), امام خميني(ره).,

چکیده مقاله :

نفس آدمي به معناي حقيقت وجودي انسان يك لطيفه الهي و از مراتب اصلي وجود است، گوهر بسيار ارزشمندي است كه در اسلام توصيه به مراقبت و نگهداري از آن شده¬است. اين توجه و تأکید به مراقبت از نفس به دليل حالات مختلفي است كه اين حقيقت مي¬تواند به خود بگيرد. اگر به بدي-ها و گناهان تمايل پيداكند، سقوط¬مي¬كند و تباه¬مي¬گردد و تبديل به نفس امّاره مي¬شود و آدمي را قرين و رفيق شيطان مي¬سازد و اگر به نيكي¬ها و خوبي¬ها گرايش پيداكند و بدان¬ها عمل¬نمايد به سوي نفس مطمئنه حركت¬مي¬كند و يا حالتي مواخذه¬گر نسبت به بدي هاي خود پيدامي¬كند و تبديل به نفس لوامه مي¬شود. ديدگاه امام علي (ع) كه مستقيماً از سرچشمه وحي سيراب¬گرديده در اين باره كاملاً منطبق بر نظر قرآن است و ديدگاه امام خميني (ره) نيز كه شاگرد مكتب اهل بيت (ع) بوده، كاملاً همسو و منطبق بر نظرات حضرات معصومين(ع) است. کلیدواژه‌ها: نفس، مراتب وجود، نفس اماره، امام علي(ع)، امام خميني(ره).

چکیده انگلیسی:

The human soul, in the sense of human existence, is a divine grace and one of the main levels of existence, it is a very valuable gem that is recommend to be taken care of in Islam. This attention and emphasis on self –care is due to the different situations that this truth can take. If an individual tends to evil and sins, he would be ruined and become a self-possessed person. He would be a friend of the devil. Becoming a self-confident person moves or finds a reprimanding attitude towards his bad deeds and turns into a self-confident person. The opinion of Imam Ali (a.s.), who was directly informed by the source of revelation, is completely consistent with the opinion of the Quran, and the opinion of Imam Khomeini (a.s.), who was a student of the school of Ahl al-Bayt (a.s.), is completely aligned and consistent with the opinions of the infallible scholars (a.s.) Keywords: self, levels of existence, Nafs-e Ammareh, Imam Ali (pbuh), Imam Khomeini (pbuh)

منابع و مأخذ:

منابع و مآخذ:
1-قرآن
2-نهج البلاغه
3- ابن عربي، محي الدين محمد، الفتوحات المكيه، ج4، بيروت، دارالصادر، بي تا.
4- اميني¬ن‍زاد، علي، 1390، حكمت عرفاني، چاپ 1، موسسه آموزشي و پزوهشي امام خميني(ره)، قم.
5- انصاري، خواجه¬عبدالله، 1377، رسائل، تصحيح محمد سرور مولايي، چاب دوم، توس، تهران.
6- خميني، روح¬الله، 1372، مصباح الهدايه الي الخلافه والولايه، با مقدمه سيدجلال آشتياني، موسسه نشر و تنظيم آثار امام خميني، تهران.
7- ---------------، 1394، شرح حديث جنود عقل وجهل، به¬كوشش محمد اسفندياري، رضا حسيني¬فر، چ 2، چاپ و نشر عروج، تهران.
8-.---------------، تفسير سوره حمد، 1392، چاب 14، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني، تهران.
9- ابن ابي¬جمهور، محمدبن علي بن احسائي، 1403ق.، عوالي الالي العزيزية في الاحاديث الدينيه، تحقيق آقا مجتبي تهراني، مطبعه سيدالشهدا، قم.
10- علي بن محمدتركه اصفهاني، صائن¬الدين، تمهيدالقواعد في شرح قواعدالتوحيد، تصحيح سيدجلال الدين آشتياني، مقدمه سيدحسين نصر،ج2.
11- اسفندياري،محمد، 1394، برگزيده¬اي از شرح حديث جنود و جهل امام خميني، به¬كوشش رضا حسيني فرد، موسسه تنظيم و نشر اثار امام خميني، تهران.
12- تميمي آدمي، عبدالواحد، غررالحكم و دررالكلم،1407ه ق، ج1، چاپ اول، موسسه اعلمي، بيروت.
13-..........،............، 1410ق، غررالحكم و دررالكلم، تصحيح سيدمهدي رجائي، چ دوم، دارالكتب اسلامي، قم.
14- ---------- ، 1335، غررالحكم و دررالكلم، ترجمه محمدعلي انصاري، جلد 2، قم.
15- خليلي،مصطفي، 1395، انسان¬شناسي عرفاني امام¬خميني و علامه طباطبايي، چ اول، نشرعروج، تهران.
16- شجاعي، سيدمهدي، 1378، متقين گل¬هاي سرسبد آفرينش(دريافتي از خطبه نهج¬البلاغه)، چاپ بنجم، محراب قلم، تهران
17- شيخ صدوق، علل الشرايع، چاپ داوري، بي تا، ج2، قم.
18- طاهرزاده، اصغر ،1388،چاب دوم، لب الميزان، اصفهان.
19- قدوسي زاده، حسين، در محضر روح الله،1400، چاب هفتم، دفتر نشر معارف، قم.
20- گيلاني، عبدالرزاق، 1366، مصباح الشريعه و مفتاح الحقيقه، تصحيح و تعليق سيدجلال¬الدين محدث ارموي، نشر صدوق، تهران.
21- مجلسي، علامه محمدباقربن محمدتقي 1403ه.ق، بحارالانوار، داراحياءالتراث العربي، بیروت.
22- مطهري، مرتضي، 1370، گفتارهاي معنوي، چاب نهم، انتشارات صدرا، تهران.
23- مكارم شيرازي، ناصر، 1391، پيام امام اميرالمومنين (ع)، چاب هفتم، دارالكتب الاسلاميه، تهران.
24- ناظم زاده قمي، سیداصغر، 1395، علي آيينه عرفان، چاپ ششم، بوستان كتاب، قم.
25- واسطي، علي¬بن¬محمد ليثي، 1376، عيون¬الحكم و المواعظ، به¬تحقيق حسين حسني بيرجندي، چاپ اول، موسسه علمي فرهنگي دارالحديث، قم.
26- وزيري فرد، ميرمحمدجواد 1398، ،آيينه رخ دوست، چاب دوم، نشر آفتاب فطرت، قم.