تبیین کیفیت مسکن از دیدگاه پدیدارشناسی با خوانش نحوفضای خانه های بومی (مقایسه خانه های قاجار، پهلوی و امروزی شهر مشهد)
محورهای موضوعی : معمار شهر
عاطفه جباری
1
,
مریم قلمبردزفولی
2
,
حسین مرادی‌نسب
3
,
محمود نیکخواه شهمیرزادی
4
1 - -
2 - استادیار گروه شهرسازی، واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس، ایران
3 - استادیار گروه معماری ، واحد سمنان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، سمنان ، ایران
4 - عضو هیات علمی گروه مهندسی عمران دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان، ایران
کلید واژه: خانه های بومی, پدیدارشناسی, نحو فضا, شهر مشهد,
چکیده مقاله :
فضای خانه یکی از مهمترین فضاهای زیستی انسان است و از این رو از اهمیت بالایی برخوردار است. در سال های اخیر ساخت و سازها در ایران فضاهای بی کیفتی را ایجاد نموده که سبب عدم تامین نیازهای انسان امروزی گردیده است. ادامه یافتن این شیوه طراحی فضا می تواند به مشکلات روحی و روانی انسان دامن زند. هدف این پژوهش آن است تا با مطالعه نحوفضای معماری خانه های بومی مشهد، از کیفیات این خانه ها در تدوین راهبردهایی در راستای ارتقاء کیفیت فضای خانه های امروزی استفاده گردد. پژوهش حاضر از حیث هدف کاربردی است و ازلحاظ ماهیت از نوع آمیخته است. نوع پژوهش توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات اولیه از طریق مطالعات کتابخانه‌ای صورت پذیرفته است. در بخش تحلیل از مطالعه موردی استفاده گردیده است. بخش شناخت عمدتاً توصیفی و با تصویربرداری و یا مطالعه اسناد و مدارک موجود خانه های بومی انجام‌گرفته است. بخش شناخت خانه های امروزی با مشاهده و بازدید میدانی صورت پذیرفته است. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار depthmap صورت پذیرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که کیفیت خانه های امروزیه به لحاظ کارایی، زیبایی و ایمنی نسبت به خانه های بومی کاهش یافته و در زمینه دسترسی کیفیت خانه های امروزی افزایش داشته است. در نهایت در این پژوهش با توجه به مقایسه کیفیات کاهش یافته در خانه های امروزی راهکارهایی در جهت ایجاد نظم و یکپارچگی فضایی و افزایش نظم بصری، افزایش امنیت و تعامل فضاها با یکدیگر و ایجاد تناسبات فضایی ارائه گردیده است.
The home space is one of the most important human living spaces, and therefore it is of great importance. In recent years, the constructions in Iran have created poor quality spaces, which have caused the lack of meeting the needs of today's people. Continuation of this style of space design can fuel human mental and emotional problems. The aim of this research is to study the architectural space of the native houses of Mashhad, to use the qualities of these houses in formulating strategies to improve the quality of modern houses. The current research is applied in terms of purpose and is mixed in terms of nature. The type of descriptive-analytical research and the collection of primary information was done through library studies. A case study has been used in the analysis section. The recognition part is mainly descriptive and is done by photographing or studying the existing documents of native houses. The knowledge section of today's houses has been done by observation and field visit. Data analysis was done using depthmap software. The findings of the research show that the quality of modern houses has decreased in terms of efficiency, beauty and safety compared to native houses, and the quality of modern houses has increased in terms of accessibility. Finally, in this research, according to the comparison of the reduced qualities in today's houses, solutions have been presented to create order and spatial integrity and increase visual order, increase security and interaction of spaces with each other, and create spatial proportions.
1. Nazimi, E. (2011). Investigating suitable housing quality indicators in Mehr Housing Plan. Qazvin: The first national conference on architecture over time.
2. Asefi, M. & Imani, E. (2015). Redefining ideal Iranian-Islamic housing design patterns with qualitative assessment of traditional houses. Journal of Islamic Architecture Research. No. 11. Pp 58-75.
3. Quaid Rahmati, S.; Meshkini, A.; Grossi, A. (2016). Evaluation of housing quality indicators in housing planning (case study: urban areas of Nazarabad, Alborz province). Geography and development of urban space, - No. 10, Pp 243-262.
4. Heydari, A.A. (2017). Investigating residential desirability criteria in three scales of apartment unit, residential building and neighborhood (case example: Mashhad city), Haft Hesar Environmental Studies, No. 23, pp 19-33.
5. Mimardzfouli, S.; Taban, M.; Masoudinejad, M.; Mazhari, M. I. (2019). Explanation of the concepts of the organizer of the optimal housing in the oil city company, a case example: New Site Ahvaz residential complex. Culture of Islamic Architecture and Urbanism, No. 10, pp 153-171.
6. Qalambor Dezfuli, M. & Qalambor Dezfuli, R. (1402). "qualitative features of housing". Tehran.
7. Hillier, B., Penn, A., Hanson, J., Grajewski, T., & Xu, J. (1993). Natural movement: or, configuration and attraction in urban pedestrian movement. Environment and Planning B: planning and design, 20(1), pp 29-66.
8. Kamalipour, H.; Memarian, Gh.; Faizi, M. and Mousaviyan, M. F. (2011). Shape composition and spatial configuration in native housing (comparative comparison of guest space arrangement in traditional houses of Kerman), Village Housing and Environment, 31 (138): 16-3.
9. Klarqvist, B. (1993) A Space Syntax Glossary. Nordisk Arkite kturforskning.
10. Penn, A. (2011). Space Syntax and Spatial Cognition or, Why the axial Line? Procceding. 3rd International Space Syntax Symposium, Atlanta.
11. Memarian, Gh. (2002). Syntax of architectural space. Safa, 12(2), -.
12. Haq, S., & Zimring, C. (2003). Just down the road a piece: The development of topological knowledge of building layouts. Environment and behavior, 35(1), 132-160.
13. Merleau-Ponty, M. (1951). Le philosophe et la sociologie. Cahiers internationaux de sociologie, 10, 50-69.
14. Bachelard, G. (1966). La philosophie du non. Paris: Presses universitaires de France.
15. Schultz, Ch. N., (2018). The concept of dwelling - towards an allegorical architecture. (Translation: Mahmoud Amir Yara Ahmadi). Tehran: Nash Agh.
16. Pallasmaa, J. (2024). The eyes of the skin: Architecture and the senses. John Wiley & Sons.
17. Heidegger, M. (2010). Being and time. Suny Press.
18. Sartre, J. P. (1905). Jean-Paul Sartre. Dialektik bei Marx and Engels 1 Philosophie 8 Das Elend der Philosophie 35 Das Kapital 40 Historischer Materialismus 47, 177.
19. Zumthor, P. (2010). Thinking architecture. In Thinking Architecture. Birkhäuser.
20. Alexander, Ch. (2002). architecture and immortality; The timeless way of making (Mehrdad Ghayomi Bidhandi, translator) Tehran: Shahid Beheshti University.
21. Barati, N., & Kakavand, E. (2013). Comparative evaluation of the environmental quality of residential place with an emphasis on citizens' image*(case study: Qazvin city). Journal of Fine Arts: Architecture & Urban Planning, 18(3), 25-32.
22. Golkar, Korosh. (2001). Components of urban design quality. Safa, 11(32), 38-65.
23. Ahari, Z. & Amini jaded, S¬h. (1996). Experiences of different countries in providing housing. Tehran: National Land and Housing Organization.