واکاوی اصول معناپردازی در یادمان‌های شهدای شهر تهران
محورهای موضوعی : معمار شهر
فاطمه بوجاری
1
()
محمود تیموری
2
(استاد یار، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران)
مهدی حمزه نژاد
3
(استادیار، گروه معماری، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران)
عبدالله ابراهیمی
4
(Department of Architecture, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran)
کلید واژه: معنا, معناپردازی, یادمان شهدا, شهر تهران.,
چکیده مقاله :
یادمان های شهدا یاد‌آور هویت و اقتدار ملی هستند و طراحان آن به باززنده‌سازی تاریخ و فرهنگ کشور و بزرگداشت یاد شهیدان می‌پردازند. این مفاهیم در وجوه ساختاری و فرمی یادمان‌ها، همراه با نشانه و معنا نمایان می‌گردد و عدم توجه، معناپردازی و ادراک معانی را برای مخاطب دشوار و کارکرد و هویت آثار را مختل می‌نماید. هدف پژوهش واکاوی اصول معناپردازی در آثار معماری و سوال پژوهش چیستی اصول معناپردازی در یادمان‌های شهدای شهر تهران است.نتایج از روش کیفی-کمی، جمع‌آوری داده‌ها به‌صورت کتابخانه‌ای-میدانی و با ابزار مصاحبه به‌دست‌آمده و جامعه آماری دو دسته 30نفره از خبرگان و سه یادمان با نمونه‌گیری غیراحتمالی و شیوه تحلیل، کدگذاری باز، محوری و گزینشی بوده و نتایج مصاحبه با ماتریس بی‌مقیاسی و فازی و رتبه‌بندی داده‌ها حاصل شده که نشان می‌دهد اصول معناپردازی در فرم و کارکرد این آثار هویدا و اعتقادات، باورها و ارزش‌های طراح از طریق فرم، مصالح، رنگ، تناسبات و ابعاد، نورپردازی و به طور کلی عناصر ساختاری و کالبدی متجلی می‌شود. این اصول شامل نماد، معانی صریح، بینامتنی و ضمنی و نیز نشانه‌های تداعی‌گرایانه و ادراکی است که در مواجهه با بنا به ادراکات و تفاسیر مخاطب منجر می‌گردد. مولفه‌های معناپردازی در سه دسته کالبدی، معنایی و عملکردی طبقه‌بندی گردیده که مولفه‌های کالبدی دارای بالاترین رتبه بوده و درمیان عوامل کالبدی، نقش تناسبات و توجه به عمودی بودن، برخورداری از فرم انتزاعی و کیفیت چندحسی و نوع قرارگیری در مکان حائز بیشترین اهمیت در معناپردازی به صورت ضمنی و عینی در مخاطب اثر معماری است.
Martyrs' monuments are reminders of national identity and architects use them to remember martyrs. These concepts are shown in structural and formal aspects along with sign and meaning, the neglect of meaning making and perception of meanings is difficult for the audience and disrupts the performance of the works. The purpose of analyzing the principles of interpretation of architectural works is the question of what are the principles of interpretation of martyrs' memorials in Tehran. The results of qualitative-quantitative method, data collection in library-field with interview tool, statistical population of two groups of 30 experts and three memorials with non-probability sampling, analysis method Coding was open, central and selective. Interview results with scaleless matrix, fuzzy and data ranking. As a result, the principles of interpretation in the form and function of Hoyda's works, the designer's beliefs and values are manifested through form, materials, color, proportions and dimensions, lighting and overall structural and physical elements. These principles include symbols, explicit, intertextual, implicit meanings, as well as associationist and perceptual signs that lead to the perceptions and interpretations of the audience when faced with the building. The meaning-making components were classified into three categories: physical, semantic and functional. The physical components have the highest rank. Among the physical factors, the role of proportions, attention to verticality, having an abstract form and multi-sensory quality, and the type of placement in the most important place in meaning-making are The implicit and objective form in the audience is the work of architecture.
احمدی. ادیب. آزاد احمدی. محمد.1402.بررسی تطبیقی معماری دوره پهلوی اول و دوم از منظر نشانه شناسی و معناشناسی. (مطالعات موردی موزه ایران باستان و موزه هنرهای معاصر). مجله هنر و متمدن شرق. سال11. شماره39. 5-22.#
-اعتمادی پور. مرضیه.1400. تحلیل معنا در معماری مسکن سنتی ایرانی با تاکید بر نقش نشانه ها (نمونه موردی: مسکن سنتی اقلیم گرم و خشک). فصلنامه پژوهش های معماری اسلامی. شماره33. سال 9. 95-108.#
-ایرجی. جواد. نوروزی برازجانی. ویدا.1399. معنا در معماری معاصر ایران؛ بعد از انقلاب اسلامی. انتشارات دانشگاه پارس. چاپ اول.#
- پروین.حسین. فرنوش. فهیمه.1395. یادمان شهدای گمنام. بررسی دو رویکرد منظر ه پردازی در ایران و عراق. فصلنامه منظر. شماره 34. 94-107.#
-ترکمن. زهرا. انصاری. مجتبی. کیانی. مصطفی.1400. نقش مولفه معنا در در تداعی آثار معماری به عنوان سمبل شهری از طریق آزمون معنایی نمونه موردی: یادمان‌های معاصر ایران(پهلوی دوم تاکنون). فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای. سال11. شماره4. 739-751.#
-حمه جانی، یوسف.1397. معناکاوی در معماری از منظر نشانه شناسی فرهنگی مطالعه موردی: ساختارهای معماری هورامان#
تخت کردستان ایران. پایان نامه دکتری منتشرنشده. دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، ایران#
-خواجه سعید.فرناز. بلیلان اصل. لیدا. ستارزاده. داریوش.1400. گونه شناسی منظر یادمانی معاصر با رویکرد نشانه شناختی پیرس. نشریه منظر. دوره13. شماره56. 44-57. #
-دهخدا، علی اکبر. 1339. لغت نامه دهخدا. تهران 1 انتشارات دانشگاه تهران.#
-رئیسی. محمدمنان. نقره کار.عبدالحمید. 1397. معناشناسی در آثار معماری از منظر اسلامی. فصلنامه نقش جهان. دوره8. شماره4. 260-266.#
-رئیسی. محمدمنا.1395. از معنا تا معناپردازی در معماری اسلامی. انتشارات : قطب علمی معماری اسلامی. چاپ اول.#
- سخاوت‌دوست.نوشین. البرزی. فریبا.1396. تاملی بر فرآیند معناپردازی مجموعه تاریخی سعدالسلطنه قزوین و خوانش هویت کنونی آن از منظر پدیدارشناسی. فصلنامه باغ نظر. سال15. شماره59. 29-42.#
-سعیدی. آذین.1401. معناپردازی در معماری. اندیشه معماری داخلی. سال2. شماره2. 47-68.#
- شولتز، کریستین نوربرگ.1391. معنا در معماری غرب.ترجمه قیومی بیدهندی، مهرداد، فرهنگستان هنر
-صدری کیا. سمیه. بمانیان. محمدرضا. پورمند. حسن علی.1398. مطالعه تطبیقی کارکردهای تمثیل با رویکرد بیان معنا در معماری ایرانی. فصلنامه آرمان شهر. شماره29. 81-98.#
-فردپور.سارا. دولت آبادی. فریبرز. مهدوی نژاد. محمدجواد.1401. معاصرسازی مفهوم اصالت معنایی در معماری نمای شهری تهران (مطالعه موردی: نماهای دوره پهلوی اول و دوم). هویت شهر. شماره50 سال16. 5-16.#
- فرزین.احمدعلی. براتی. ناصر.1395. مردم‌پسندی در یادمان‌های شهید؛ارزیابی موفقیت اجتماعی طرح‌های بنیاد شهید. فصلنامه منظر. شماره34. 118- 124.#
-طوفان. سحر. معماری. حسن. ستارزاده. داریوش. فرامرزی. مهسا.1400. تأثیر مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده ابعاد ادراکی مخاطب بر کیفیت معنایی معماری یادمان‌های معاصر. دوفصلنامۀ اندیشۀ معماری، نشریۀ علمی، سال ششم، شمارة دوازدهم.17-39.#
- گلزار. محمدرضا. خمسه عشری. علی اکبر.1395. منظر یادمانی جنگ. از واق عنمایی تا استعاره. فصلنامه منظر. شماره34. 68- 81.#
-El-Sharif, Ahmad.2022. A Spatial-Semiotic Narrative of the Martyr"s Memorial Site in Amman. International Journal of Linguistics 14(2):75-110.#
-El-Sharif, Ahmad. (2021). Idealising Martyrdom And Jordanian Militarismnin The Martyr‟s Memorial In Amman: A Social Semiotic Approach. Social Semiotics. https://doi.org/10.1080/ 10350330. 2021. 1913012.115-132.#
- Masoudi Asl, Behzad, Ali Farzin, Ahmad, Barati, Nasser.2016. Public Preferences in Design of Martyrs' Memorials Reviewing Social Success of Projects by Bonyad-e-Shahid Organization, manzar, No.34. 98- 105. #
-Torres-Martínez, S. (2018). Constructions as triads of form, function, and agency: An Agentive Cognitive Construction Grammar study of English modals. Cognitive Semantics, 4(1), 1-38.#
-Sumartojo, S. (2016). Commemorative Atmospheres: Memorial Sites, Collective Events and the Experience of National Identity. Transactions of the Institute of British Geographersm, 41(4), 541-53#