تبیین سیرتطور استفاده از مقرنس در معماری خراسان با رویکرد بررسی در ابنیه مذهبی شهر مشهد
مجید عزیزی
1
(
گروه معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
)
محسن وفامهر
2
(
گروه معماری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
)
کلید واژه: شهر مشهد, معماری اسلامی, ابنیه مذهبی, مقرنس,
چکیده مقاله :
استفاده از مقرنس به عنوان نمادی تزئینی از دیرباز در سرزمین ایران با معماری این دیار عجین شده ومعمار هنرمند گویی سقف بنارا با استفاده از روشهای مختلف اجرای مقرنس مزین نموده وآسمانه با لای سر خود را با بهره گیری از مقرنس تزئین نموده است.بهره گیری از هندسه منظم که ذات معماری ایرانی می باشد در بکارگیری مقرنس واجرای آن اصل مهمی است وتناسبات بکارگرفتهشده در اجرای مقرنس چیزی جز بهره گیری از اصول خاص معماری سنتی این سرزمین بیان نمی کند. در طول تاریخ مقرنس سازیمانند هنرهای تزئینی دیگر سیر تکاملی را از نظر کثرت کار برد و از نظر افزونی مواد پیمود. این تزئین با آغاز ساختمان مسجدها و مدرسههایعلوم دینی در قالبهای جدید و بی بدیل، جای ارزنده ای را برای خود باز کرد، و اهمیتی زیادی پیدا نمود. معماری خراسان با توجه بهقدمت خود از دیرباز شاهد گویائی بر مهارت معمار در استفاده از انواع مقرنس در ابنیه سنتی این دیار می باشد که در این مقاله بابررسی ابنیه مذهبی موجود درشهر مشهد به عنوان بزرگترین شهر مذهبی ایران، به بررسی میزان استفاده از انواع مقرنس در دورههای مختلف وهمچنین تنوع استفاده از آن در این شهر پرداخته شده است که از منظر میزان استفاده دوره های صفوی وسپستیموری دارای بیشترین میزان استفاده از مقرنس می باشند واز منظر تنوع استفاده، مقرنس معلق دارای بیشترین میزان استفاده دردوره های مختلف تاریخی می باشد، ومقرنس جلو آمده در دوران قاجار بمیزان قابل تاملی بکار گرفته شده است.
چکیده انگلیسی :
_||_