بررسی ویژگی‌های زبانی و موتیفهای شعری شاعران منطقۀ ارسباران

محورهای موضوعی : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مریم بیرامی جوبند ¹ , مریم محمدزاده ² , رضا آقایاری زاهد ³

1 - دانشجوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران
2 - دانشیار گروه زبان و ادبيات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ايران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر - ایران

تاریخ دریافت : 1403/02/09 تاریخ پذیرش : 1403/05/31 تاریخ انتشار : 1403/06/04

کلید واژه: ارسباران‌‌, شعر‌‌, زبان‌‌, موتیف‌‌, واژه,

چکیده مقاله :

منطقه‌ ارسباران استان آذربایجان شرقی‌‌، شاعران متعددی دارد که در شعر آن‌ها موتیفها و مضامین برجسته ادبیات فارسی تکرار شده است‌‌. در این مقاله با معرفی ادبیات این منطقه و نگاهی کلّی به جایگاه شعر در آن‌‌، زبان شعر این منطقه در دیوان شش شاعر معاصر آن: سالک اهری تبریزی‌‌، مرتضی موسوی‌‌، حامد اهری‌‌، امام‌ویردی سامانی‌‌، اسماعیل سلطانی و حسین دوستی بررسی شده است‌‌. نتایج بررسی زبان‌شناختی نشان میدهد‌‌؛ زبان شعر آن‌ها تحت تأثیر عناصر و واژههای خاص موتیفهای غنائی، عرفانی‌‌، حماسی ادبیات کلاسیک است‌‌. قالب شعرشان غزل‌‌، قصیده‌‌، رباعی و دوبیتی است‌‌، فقط موسوی در قالب شعر نو‌‌، چند شعر دارد‌‌. تأثیرپذیری از زبان شعر شاعران کلاسیک در شعر این منطقه به‌ویژه در شعر سامانی دیده میشود‌‌. در موتیفهای عرفانی و غنائی کلاسیک‌‌، واژههای عرفان و غنا فراوانی دارند‌‌. واژههای غنائی در شعر همه آن‌ها آمده و واژههای عرفانی در شعر سلطانی‌‌، سالک اهری و حامد اهری شاخصه یافته است‌‌. در موتیف وطنخواهی زبان و لحن حماسی در شعر حسین دوستی آمده است‌‌. در کلیت زبان شعرشان ساده و عاری از تکلف است اما از میان شاعران پژوهش‌‌، شعر اسماعیل سلطانی دشوار و ادامه شعر متکلفانه شعر کلاسیک است‌‌.

چکیده انگلیسی:

Arsbaran )Qaradağ( region of East Azarbaijan province has many poets in whose poems prominent motifs and themes of Persian literature are repeated. In this article, by introducing the literature of this region and taking a general look at the place of poetry in it, the language of poetry of this region has been examined in the divan of six contemporary poets: : Salek Ahari Tabrizi, Morteza Mousavi, Hamed Ahari, Imamvirdi Samani and Ismail Soltani and Hossein Dosti. research method is library study and the writing of a descriptive and analytical article. Salek Ahri and Morteza Mousavi are among the poets of the Pahlavi period, and Hamed Ahri, Imamvirdi Samani and Ismail Soltani and Hossein Dosti are among the poets after the Islamic Revolution. The motifs of classical (lyrical and mystical) and contemporary literature (social criticism, homeland, Islamic revolution and The Sacred defense) can be seen in the poetry of this region, and the linguistic evolution of their poetry is related to the poetic motifs. The results of the linguistic analysis of their poetry show: the language of their poetry is influenced by the elements and special words of the lyrical, mystical, and epic motifs of classical literature, but Arabic words and Macaronic language by Turkish are less frequent. The form of their poetry is ghazal, ode, Rubaʿi and Two-Couplet, only Mousavi has a few poems in the form of new poetry. Influence of the language of classical poets can be seen in the poetry of this region, especially in Samani poetry. In classical mystical and lyrical motifs, there are many words of mysticism and Lyric. Lyrical words are found in the poetry of all of them, and mystical words are prominent in the poetry of Soltani, Salek Ahri, and Hamed Ahari. the motif of Homeland is found in epic language In Hossein Dosti's poem. In general, the language of their poetry is simple, but among the research poets, Ismail Soltani's poetry is difficult and the continuation of the complex poetry is a classic poem.

منابع و مأخذ:

• اهری تبریزی‌‌، سالک (1398) مجموعه اشعار سالک اهری تبریزی‌‌، به اهتمام رضا همراز‌‌، تبریز‌‌: قالان یورد‌.
• اهری‌‌، حامد (میرحسین فخرایی اقدم) (1399) دیوان اشعار‌‌، مقدّمه حسین دوستی‌‌، اهر‌‌: شمیسا‌.
• دوستی‌‌، حسین‌ (1373) نگاهی به تاریخ و جغرافیای ارسباران‌‌، تبریز‌‌: احرار‌.
• ــــــــ‌ (1394) ادبیات مرثیه در منطقه ارسباران‌، تهران‌‌: سفیر اردهال‌.
• ــــــــــ‌ (1402) آوای سوتک‌ (مجموعه اشعار و آثار و یادنامه سید مرتضی موسوی اهری)‌ (شاعر مبارز‌‌، 1354 - 1321 شمسی)‌‌، تبریز‌‌: مهرنوشت‌.
• ـــــــــــ‌ (1400) معمای عشق (مجموعه اشعار)‌‌، اهر‌‌: شمیسا
• ـــــــــــ‌ (1400‌، ب) قراداغ نامه (منظومه حماسی در تاریخ و فرهنگ منطقه ارسباران)‌‌، اهر‌‌: شمیسا‌.
• دهخدا‌‌، علی اکبر‌‌،‌ (1377)‌‌، لغت‌نامه دهخدا‌‌، 40 جلد‌‌، تهران‌‌: دانشگاه تهران
• سامانی‌‌، امامویردی (1386) سامانی دیوانی‌‌، کلیبر‌‌: نویسنده
• سرهنگ بایبوردی (1341) تاریخ ارسباران‌‌، تهران‌‌: کتابخانه سینا‌.
• سلطانی‌‌، اسماعیل (1380) شرح هجران‌‌، تبریز‌‌: فروغ آزادی‌.
• شفیعیکدکنی‌‌، محمدرضا (1389) موسيقی شعر‌‌، تهران‌‌: آگاه
• عباسزاده‌‌، سعید (1375) سیمای ارسباران (اهر)‌‌، سرزمین دینباوران‌‌، تهران‌‌: مؤسسه فرهنگی و انتشارات نهاوندی
• موسوی‌‌، سید مرتضی (1365) مجموعه‌ شعر سوتک‌‌، تبریز‌‌: چاپخانه‌ صفا‌.