بررسی سازکارهای دفاعی- روانی فروید در منظومه جمشید و خورشید سلمان ساوجی

محورهای موضوعی : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

ستار عبدالله پور ¹ , آرش مشفقی ² , غلامحسین جوانمرد ³

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران. (نویسنده مسئول)
3 - دانشیار گروه روان شناسی دانشگاه پیام نور

تاریخ دریافت : 1399/12/11 تاریخ پذیرش : 1399/12/11 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: اضطراب, تعارض, نقد روان‌شناختی, منظومۀ جمشید و خورشید, سازکارهای دفاعی- روانی,

چکیده مقاله :

از مهم‌ترین مؤلفه‌های نظریۀ روان‌کاوی فروید، سازکار‌های دفاعی- روانی است. به عقیدۀ وی همه مردم برای رسیدن به آرزوهایشان کوشش می‌کنند، اگر در رسیدن به آرمانشان ناکام شوند، دچار فشار روانی می‌شوند و برای رویارویی با فشار روانی، از سازکار‌های دفاعی استفاده می‌کنند. منظومۀ جمشید و خورشید سلمان ساوجی، ظرفیت‌های قابل‌تأمل برای بررسی سازکار‌های دفاعی- روانی فروید را دارد و می‌تواند از دید روان‌کاوی، بررسی شود. در همین راستا، نوشتار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، بر آن بوده است تا از زاویۀ روان‌کاوی به تحلیل سازکار‌های دفاعی- روانی بکار رفته در این منظومه بپردازد؛ و به این پرسش پاسخ دهد که شخصیت‌های این منظومه، هنگام رویاروی با ناکامی‌ها چه واکنشی از خود نشان می‌دهند؟ نتایج پژوهش نشان‌گر آن است، این شخصیت‌ها نیز مانند دیگر افراد جامعه، هنگام ناکامی و پریشانی به سازکار‌های دفاعی- روانی، متوسل می‌شوند تا آشوب و آشفتگی درونی خود را کاهش دهند.