بررسى و تحلیل سبک شناختى زبانى مقالات شمس تبریزى
محورهای موضوعی : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی
کلید واژه: شاخصه سبکى, مقالات, معارف, شمس تبریزى,
چکیده مقاله :
زبانِ به کار رفته در مقالات شمس، زبانى خاص و تا حدّى متفاوت از زبان متون دوره پیش از دوره خویش و البته دوره هاى بعدى است. این خاصیّت و تفاوت چنان است که برخى سببش را عامى گویى و محاوره پردازى و یا بیان ارتجالى گوینده دانسته اند. گفتارى که گوینده اش به نوشتن، ضبط، ویرایش و پیرایش آن اهتمام نورزیده و نویسنده یا نویسندگان دیگر هم که به نوشتن این گفتار پرداخته اند، به قراین موجود، به حرمت تقدّس کلام، از ضبط تام و تمام جزئیات، تا آن جا که قلم و سنّت نگارش اجازه مى داده است، دریغ نکرده اند و هم چون گزارشگرى تندنویس، سعى داشته اند از تمام لحظات گفتارى گوینده، تصویرى راستین در قالب کلمات، بریزند. این آگاهى ها اگر درست باشد که برخى از پاره هاى متن مقالات و دیگر شواهد تاریخى آن را تأیید مى کند، ما اینک با متنى روبه رو هستیم که نام مقالات شمس به خود گرفته و براى خود سبک و سیاقى ویژه دارد که مى توان با تحلیل و بررسى، ویژگى ها و تفاوت هاى آن را هرچه بهتر نشان داد. مقاله پیش رو، در همین راستا، مى خواهد به دو موضوع بپردازد: نخست این که شاخصه هاى سبکى مقالات شمس را معرفى کند، دیگر این که به میزان تفاوت و کاربرد آن شاخصه ها در متون دیگر (که نزدیک به متن مذکوراست) اشاره کرده، کاربرد و کارکرد آن ها را با آنچه در مقالات شمس آمده، به طور خلاصه، مورد مقایسه قرار دهد.