نویافته‌های صور خیال در شعر حلّاج
محورهای موضوعی : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی
هیرود سلطانیان
1
(دانش آموخته دانشگاه پیام نور تهران.)
جلیل نظری
2
(دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.)
سید مهدی خیراندیش
3
(دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور تهران.)
کلید واژه: شعر, استعاره, تشبیه, حلّاج, صور خیال مرکّب,
چکیده مقاله :
این پژوهش، قدرت بیان و بلاغت حلّاج را از دریچة استعارات و تشبیهات دیوان حلّاج با تمرکز بر مرکّب بودن مورد بررسی قرار می دهد و کیفیّت تصاویر خیال انگیزِ مستعمَل در اشعار وی را می آزماید. با توجّه به پیشینة تاریخی سفرهای حلّاج در جهت تبلیغ آراء و عقایدش از یک سو، و اتّهام به سحر در نوشته و کلام از سوی دیگر، تحقیق مطرح می سازد که برخی از اشعار حلّاج، به دلیل استفاده از صور خیال پیچیده و مرکّب، از جایگاه ادبی و بیانی ارزشمندی برخوردار بوده و دلیلی آشکار بر بلاغت و قدرت بالای خلاقیت این صوفی مبلّغ و پرآوازه هستند. درنتیجه، این احتمال وجود دارد که حلّاج، برای اشاعة اندیشه های عرفانی اش، از کلام تصویری و تخییلی، به منظور تأثیرگذاری بیشتر بر مخاطبان و فزونیِ جمع آوری پیروان بهره می جسته است.
.
_||_