بررسى سبکى جهانگشاى خاقان و دو تحریر دیگر آن
محورهای موضوعی : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی
کلید واژه: سبک, جهانگشاى خاقان, عالمآراى صفوى, عالم آراى شاه اسماعیل, نثر دوره صفوى,
چکیده مقاله :
هر چند نثر دوران صفوى را نسبت به دوره هاى پیش از آن، داراى سبکى نامرغوب و بى روح دانسته اند، ولى آثار گروهى از نویسندگان آن روزگار را که طریق سادگى در پیش گرفته اند نباید بى ارزش و ناپسند شمرد. از این جمله است کتابى که به "جهانگشاى خاقان" موسوم است و با وجود ارزش هاى ادبى و تاریخى آن، تاکنون چنان که باید، به چشم عنایت و توجه محققان ادب روزگار صفوى نیامده است. این متن- که تاکنون دو نسخه خطى از آن شناخته شده- علاوه بر گزارش هاى دقیق و مفصّلى که از زندگى و سلطنت شاه اسماعیل صفوى در بردارد، به لحاظ جنبه هاى سبکى نیز بسیار در خور اعتناست؛ شیوه نقل حکایات با روشى شبیه به نقّالى، به کارگیرى تعداد فراوانى اصطلاحات و ترکیبات دیوانى و استفاده از جملات توأم با آرایش هاى لفظى در بیشتر قسمت هاى کتاب چنان است که موضوعات تاریخى را کم اهمیت تر نشان مى دهد. این نوشتار ضمن شناساندن این کتاب و بررسى محتواى آن، دو تحریر دیگر را که پس از تألیف جهانگشاى خاقان، از روى همین متن نوشته شده، معرفى خواهد کرد.