نمود عرفانی شخصیت‌‌ها و عناصر اسطوره‌‌ای در غزلیات شمس

محورهای موضوعی : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

خدابخش اسداللهی ¹ ()
محرم سعدزاده ² ()

تاریخ دریافت : 1395/10/30 تاریخ پذیرش : 1395/10/30 تاریخ انتشار : 1395/09/01

کلید واژه: مولانا, غزلیات شمس, عناصر اسطوره و حماسه, مضامین عرفانی,

چکیده مقاله :

در این مقاله به بررسی عناصر اسطوره اعم از شخصیت‌‌ها، موجودات و نمادهایی که صبغه و نمودی عرفانی در غزلیات شمس داشته‌‌اند، پرداخته‌‌ایم. البته علاوه بر شخصیت‌‌ها و نمادهای اسطوره‌‌ای ملی، شخصیت‌‌های اسطوره‌‌ای دینی و عرفانی نیز که مولانا آن‌‌ها را در جهت بیان مفاهیم عرفانی آورده، مورد بررسی قرار گرفته‌‌اند. عناصر، موجودات و شخصیت‌‌های مورد بررسی در این مقاله عبارتند از رستم، زال، کیقباد، سهراب، اسفندیار، ضحاک، کیکاووس، مانی، کیخسرو، امام علی(ع)، حمزه و نیز موجودات افسانه‌‌ای همچون کوه قاف، هما، عنقا و سیمرغ. نتیجة‌‌ حاصل شده از پژوهش این است که مولانا در غزلیات شمس نیز مانند سایر آثارش، برای بیان هر چه بهتر مضامین و مفاهیم عرفانی، از عناصر اسطوره و حماسه استفاده کرده است؛ تا جایی‌‌که پژوهشگران ادبیات عرفانی، غزلیات شمس را نمونة‌‌ بارز و ارزشمند حماسة‌‌ عرفانی دانسته‌‌اند.