پژوهشى در سبک صور خیال شعر دوره بازگشت ادبى
محورهای موضوعی : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی
کلید واژه:
چکیده مقاله :
مقاله اى که در پى مى آید بخشى از پژوهش همه جانبه اى است که در شناخت عناصر سبکى (صور خیال، زبان، موسیقى، عناصر اجتماعى و بیانى) شعر سده دوازدهم و سیزدهم به انجام رسیده است. شعر دوره اى که به دوره بازگشت ادبى مشهور گشته، بیش ترین ظهور خود را در غزل نشان داده است. غزل این دوره بهتر از دیگر قالب هاى شعرى از محیط اقلیمى و فرهنگى سده هاى دوازدهم و سیزدهم تأثیر پذیرفته و از اصالت بیش ترى برخوردار است، از این جهت که شعر این دوره پرورده انجمن هاى ادبى بوده است بهتر آن است که شعر این دوره به نام "شعر انجمن" خوانده شود. شعر انجمن هم چون دیگر دوره هاى شعر فارسى از صور خیال به نحو شایسته اى بهره مند شده است. تشبیه و استعاره و کنایه و مجاز در شعر انجمن در راستاى سبک ساده و روان شاعران به صراحت نشان دهنده روح مشتاق و عاشق شاعران این دوره است، روحى که گرد عشق مى گردد و به تجلیات گونه گون آن دل بسته است. واقع گرایى شاعران سبب صمیمیت کلام و تصویر شاعرانه و مجذوب کردن مخاطب شده است به گونه اى که مى توان گفت در راستاى جریان وقوع گویى شاعران پیش از سبک هندى، شعر دوره اول بازگشت ادبى (دوره افشار و زند) در تمام زمینه هاى شعرى از جمله تصویرپردازى و فضاسازى، از یک نوع طبیعت گرایى ساده به دور از هر گونه تصنّعى حکایت مى کند.