سبک شناسی مناجات خمس عشر (مطالعۀ موردی؛ مناجات‌الخائفین)
محورهای موضوعی : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی
حسین چراغی وش
1
(استادیار دانشگاه لرستان)
افتخار لطفی
2
(دانش‌آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه لرستان)
کلید واژه: سبک‌شناسی, مناجات‌الخائفین, سطح آوایی, سطح نحوی, سطح دلالی, انسجام,
چکیده مقاله :
یکی از راه های مؤثر نشر معرفت، فرهنگ و اخلاقِ والای انسانی در میان مردم، دعا و متون دعایی است. دعا و مناجات، نوعی توسل عاشقانه به معشوق و پیوستن موجودی کوچک و ناتوان به وجودی بی‌نهایت بزرگ و تواناست. از دهانِ پاک برگزیدگان حق، ادعیه و مناجات هایی با حقایق و معارف ناب برآمده که با سوز، شور و آهنگی دلنشین همراه است؛ یکی از این مناجات‌ها، "مناجات‌الخائفین" منقول از امام سجاد(ع) است که تجلی گاه صفات خداترسان به شمار می آید. مقالۀ حاضر بر آن است که به روشی توصیفی- تحلیلی، مناجات‌الخائفین را در سایۀ سبک‌شناسیِ ساختارگرا، بر اساس تقسیم بندی کتاب "بلاغة‌الخطاب و علم‌النص"، تألیف صلاح فضل، در سه سطح آوایی، نحوی و دلالی مورد تحلیل قرار دهد و میزان انسجام این سطوح را با همدیگر بسنجد. بررسی سبک‌شناختی مناجات، حاکی از این است که کلیۀ ساختارهای سه‌گانۀ متن، سیطرة وصل از دوگانگی قطع و وصل موجود در متن را بر خود پذیرفته‌اند و در پیِ این پذیرش، در پیوندی عجیب در کنار هم شکل یافته و با تشکیل ساختاری واحد و هماهنگ، در راستای محور مرکزی دعا (ارتباط با خدا) در حرکتند.
One of most effective way of disseminating eminent knowledge, culture and ethics of humanity is through prayers and prayer texts. Prayer and holy communication are kind of lovely resorting to the beloved and connection of little and weak being to the existing infinitely big and strong. From pure reed of selected people of God, prayers come out containing knowledge and realities that are accompanied by sadness, excitement and sweet music. One of these prayers is “khaefin Almanghoul” by Imam Sajad which is reflection of fearful qualities of God. The present study tries to in a descriptive-analytical way, analyzes “khaefin” prayer under the framework of structural stylistics based on classification of the “Balaghat alkhetab” book and “Elmo Nasl by Salah Fazl”, in three levels of vocal, syntactic, expressive and degree of connection of these three levels with each other. A stylistic analysis of prayers illustrate all triple structures of the text with acceptance of connection supremacy from disconnection and connection binary in amazing joint are formed next to each other and with creating single and harmonious structure are moving across central axis of prayer (communication with God).