بررسی رابطه دانش درک شده با انگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری و نقش میانجی اعتماد اینترنتی در ورزشکاران لیگ برتر والیبال کشور

محورهای موضوعی : مدیریت دانش

احسان کریمی ¹ , کاظم چراغ بیرجندی ²

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت ورزش، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
2 - استادیار گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران

تاریخ دریافت : 1402/02/15 تاریخ پذیرش : 1402/05/23 تاریخ انتشار : 1402/09/01

کلید واژه: اعتماد اینترنتی", لیگ برتر والیبال", جرایم سایبری", ", دانش درک شده",

چکیده مقاله :

هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه دانش درک شده با انگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری و نقش میانجی اعتماد اینترنتی در ورزشکاران لیگ برتر والیبال کشور بود. روش تحقیق از نوع توصیفی می‌باشد و به شکل میدانی انجام‌شده است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی ورزشکاران لیگ برتر والیبال کشور در سال 1402 به تعداد 300 نفر بودند. نمونه با توجه به جدول مورگان تعداد 169 نفر بودند که شیوه نمونه گیری به صورت در دسترس صورت گرفت. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه دانش درک شده راجو و همکاران (2015)، پرسشنامه استاندارد انگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری اندرسون و همکاران (2010)و پرسشنامه استاندارد اعتماد اینترنتی دی جانگ و همکاران (2007) مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد، دانش درک شده با انگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری و اعتماد اینترنتی در ورزشکاران لیگ برتر والیبال کشور ارتباط معناداری دارد. همچنین اعتماد اینترنتی در ارتباط بین دانش درک شده با انگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری در ورزشکاران لیگ برتر والیبال کشور نقش میانجی دارد. با توجه به نتایج پیشنهاد می شود، برای کاهش جرایم سایبری در ورزشکاران و افزایش اعتماد به فرصت های موجود در فضای مجازی، ابتدا دانش استفاده و کاربرد موثر آن کسب شود.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study was to investigate the relationship between perceived knowledge and protection motivation in the field of cybercrime and the mediating role of internet trust in athletes of the country's premier volleyball league. The research method is descriptive and was conducted in the field. The statistical population of the research included all athletes of the country's top volleyball league in 1402, 300 people. According to Morgan's table, the sample was 169 people, and the sampling method was available . The research tools included Raju et al.'s Perceived Knowledge Questionnaire (2015), Anderson et al.'s (2010) Standard Cybercrime Protection Motivation Questionnaire, and De Jong et al.'s (2007) Standard Internet Trust Questionnaire were used. The results of the research showed that the perceived knowledge has a significant relationship with the motivation of protection in the field of cybercrimes and internet trust in the athletes of the country's premier volleyball league. Also, Internet trust plays a mediating role in the relationship between perceived knowledge and protection motivation in the field of cybercrimes in the country's top volleyball league athletes. According to the results, it is suggested that in order to reduce cybercrimes in athletes and increase trust in the opportunities available in cyberspace, first acquire the knowledge of its effective use.

متن کامل:



بررسی رابطه دانش درک شده با انگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری و نقش میانجی اعتماد اینترنتی در  ورزشکاران لیگ برتر  والیبال کشور

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه دانش درک شده با انگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری و نقش میانجی اعتماد اینترنتی در  ورزشکاران لیگ برتر والیبال کشور بود. روش تحقيق از نوع توصیفی است و به شکل میدانی انجام‌شده است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی ورزشکاران لیگ برتر والیبال کشور در سال 1402 به تعداد 300 نفر  بودند. نمونه باتوجه‌به جدول مورگان تعداد 169 نفر بودند که شیوه نمونه‌گیری به‌صورت  در دسترس صورت گرفت. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه دانش درک شده راجو و همکاران (2015)، پرسشنامه استاندارد انگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری اندرسون و همکاران (2010)و پرسشنامه استاندارد اعتماد اینترنتی دی جانگ و همکاران (2007) مورداستفاده قرار گرفتند. نتایج تحقيق نشان داد دانش درک شده باانگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری (59/0=β) و اعتماد اینترنتی (63/0=β) در ورزشکاران لیگ برتر  والیبال کشور ارتباط معناداری دارد. همچنین اعتماد اینترنتی در ارتباط بین دانش درک شده با انگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری در  ورزشکاران لیگ برتر  والیبال کشور نقش میانجی دارد (89/4). باتوجه‌به نتایج پیشنهاد می‌شود، برای کاهش جرایم سایبری در ورزشکاران و افزایش اعتماد به فرصت‌های موجود در فضای مجازی، ابتدا دانش استفاده و کاربرد مؤثر آن کسب شود.

واژه‌های کلیدی: دانش درک شده، جرایم سایبری، اعتماد اینترنتی، لیگ برتر والیبال

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Abstract

The purpose of this study was to investigate the relationship between perceived knowledge and protection motivation in the field of cybercrime and the mediating role of internet trust in athletes of the country's premier volleyball league. The research method is descriptive and was conducted in the field. The statistical population of the research included all athletes of the country's top volleyball league in 1402, 300 people. According to Morgan's table, the sample was 169 people, and the sampling method was available. The research tools included Raju et al.'s Perceived Knowledge Questionnaire (2015), Anderson et al.'s (2010) Standard Cybercrime Protection Motivation Questionnaire, and De Jong et al.'s (2007) Standard Internet Trust Questionnaire were used. The results of the research showed that the perceived knowledge has a significant relationship with the motivation of protection in the field of cybercrimes (β=0.59) and internet trust (β=0.63) in the athletes of the country's premier volleyball league. Also, internet trust plays a mediating role in the relationship between perceived knowledge and protection motivation in the field of cybercrimes in the country's top volleyball league athletes (4/89). According to the results, it is suggested that in order to reduce cybercrimes in athletes and increase trust in the opportunities available in cyberspace, first acquire the knowledge of its effective use.

Keywords: Perceived knowledge, Cyber crimes, Internet trust, Premier League of Volleyball

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

در جامعه دیجیتالی امروزی، کاربران اینترنت به طور فزاینده‌ای با جرایم سایبری مواجه می‌شوند. در سال 2017، حداقل 42 درصد از کاربران اینترنت اروپایی اعلام کردند که قربانی نوع خاصی از جرایم سایبری مانند کلاهبرداری آنلاین مصرف‌کننده (16٪) یا آلودگی به بدافزار (42٪) شده‌اند (Eurobarometer, 2017).  در سال 2018، از هر دوازده کاربر هلندی یک نفر قربانی جرایم سایبری شده است.  نسبت مشابهی از قربانیان جرایم سایبری در میان کاربران اینترنتی بلژیکی یافت شد. این تجربیات می‌توانند اثرات منفی مالی و عاطفی بی‌شماری بر قربانیان داشته باشند (Khoa and Nguyen, 2022).  حتی اگر هیچ اتفاق‌نظری درباره تعریف دقیق جرایم سایبری وجود نداشته باشد، این اصطلاح معمولاً برای اشاره به دو نوع حادثه به کار می‌رود: جرایم سایبری/به کمک رایانه و جرایم وابسته به سایبری/متمرکز با رایانه (Nguyen, 2023). دسته اول به جرایمی اشاره دارد که قبلاً معادل آفلاینی دارند (مانند کلاهبرداری، سرقت هویت)، و در آن محیط آنلاین راه‌های بیشتری را برای مجرمان ارائه می‌دهد تا به اهداف خود نزدیک شوند. دسته اخیر نشان‌دهنده اشکال جدیدی از جرم است که برای رسیدن به هدف خود به زیرساخت و فناوری آنلاین بستگی دارد (مانند بدافزارها، حملات داس¹). تمرکز بر راه‌هایی برای محافظت بهتر از کاربران در برابر این فعالیت‌های مجرمانه بسیار مهم است، زیرا کاربر نهایی اغلب به‌عنوان یکی از ضعیف‌ترین حلقه‌ها در زنجیره امنیت سایبری شناخته می‌شود (Sangle and Kulkarni, 2023). یکی از دلایل این امر این است که کاربران اینترنت تمایل دارند که نسبت به امنیت آنلاین خود بیش از حد خوش‌بین باشند که منجر به این می‌شود که افراد در واقع رفتارهای امنیتی کمتری انجام دهند (Kagita, Thilakarathne, Gadekallu, Maddikunta and Singh, 2022). بااین‌حال، کاربران اینترنت همچنان درگیر رفتارهای مخاطره‌آمیز آنلاین هستند.

برای دستیابی به این هدف، یک چارچوب توسعه‌یافته مبتنی بر نظریه انگیزه حفاظتی موردبحث است. بااین‌حال، پیشایندهای این فرایندها به‌ندرت بررسی شده است؛ بنابراین، مطالعه کنونی نظریه انگیزه حفاظت را با درنظرگرفتن دو متغیر مرتبط با اعتماد که به‌ویژه هنگام بررسی فرایندهایی که باعث ایجاد بیش از حد خوش‌بینی می‌شوند مرتبط هستند، گسترش می‌دهد. به طور خاص، مطالعه حاضر بررسی خواهد کرد که مردم (1) تا چه حد به ایمنی اینترنت (اعتماد اینترنتی) اعتماد دارند، و (2) معتقدند که دانش کافی در مورد خطرات آنلاین و اقدامات امنیتی (دانش درک شده) دارند (Soon, Vanany, Wahab, Sani, Hamdan and Jamaludin, 2022).

اعتماد الکترونیک یا برخط یا اینترنتی، عبارت است از فراهم‌آوردن امکاناتی برای کارکنان در جهت افزایش سرعت و کارایی آنها در  ارائه خدمات اینترنتی و ارائه امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری به مشتریان که با استفاده از آنها بتوانند بدون نیاز به حضور فیزیکی، در هر ساعت از شبانه‌روز از طریق کانال‌های ارتباطی ایمن و با اطمینان عملیات مورد دلخواه خود را انجام دهند (Muzammal, Murugesan and Jhanjhi, 2020). به طور خاص در محیط آنلاین، نظریه انگیزه حفاظت (راجرز 1975، 1983) یکی از چارچوب‌های نظری (مثلاً نظریه فعالیت‌های معمول، نظریه عمومی جرم) است که قبلاً سهم قابل‌توجهی در مطالعه جرایم سایبری داشته است. نقطه قوت این چارچوب در امکان دانش‌پژوهان برای به‌دست‌آوردن درک بهتر از فرایندهای شناختی است که قصد انجام اقدامات محافظتی در برابر تهدید را تعیین می‌کند (Soral, Pati and Kakani, 2022). این یک تمرکز ضروری است، زیرا ادراک در مورد تهدیدات آنلاین و استراتژی‌های مقابله‌ای موجود به‌عنوان مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده رفتار محافظتی آنلاین در نظر گرفته می‌شود (De Kimpe, Walrave, Verdegem and Ponnet, 2022).

علاوه بر این، مطالعه انگیزه محافظت از افراد دررابطه‌با جرایم سایبری بسیار مهم بوده، زیرا برای این نوع تهدیدات سایبری، اقدامات فردی در واقع می‌تواند تفاوت ایجاد کند و ایمنی آنلاین را بهبود بخشد. بر اساس بینش‌های به‌دست‌آمده، می‌توان پیشنهاداتی را برای بهبود استراتژی‌های ارتباطی ارائه کرد و کاربران اینترنت را به انجام اقدامات مناسب در برابر قربانی شدن جرایم سایبری متقاعد کرد (Yazdinejad, Kazemi, Parizi, Dehghantanha and Karimipour, 2022). مطالعه حاضر هسته نظریه انگیزه حفاظت را با درنظرگرفتن دو سابقه مرتبط با اعتماد توسعه می‌دهد که بر فرایندهای ارزیابی تأثیر گذار هستند. اولین مورد از این دو متغیر، دانش خود ادراک شده است (یعنی آنچه فرد فکر می کند می داند)، که می تواند نماینده اطمینان به دانش خود در نظر گرفته شود. دانش ادراک شده و دانش واقعی در مورد یک موضوع خاص لزوماً منطبق نیستند. آنها ممکن است همپوشانی داشته باشند، اما اغلب اینطور نیست، زیرا مردم اغلب آنچه را که واقعاً در مورد یک موضوع خاص می دانند، بیش از حد بیان می کنند(Roh, Seok and Kim, 2022). به طور خاص، دانش درک شده (به جای دانش واقعی) در مطالعه حاضر در نظر گرفته شد، زیرا در مقایسه با دانش واقعی و عینی، ثابت شده است که محرک قوی تری در انجام رفتارها و عامل مهم تری در درک واکنش ها به پیام های متقاعد کننده مبتنی بر احساسات است(De Kimpe, Walrave, Verdegem and Ponnet, 2022).  افرادی که دارای تحصیلات عالی هستند، این احتمال می رود که دانش خود را بیشتر درک می کنند و معتقدند که تهدیدات آنلاین کمتر آنها را هدف قرار می دهد. در نتیجه، ما انتظار داریم که کاربران اینترنتی که نسبت به اینترنت و خطرات آن آگاهی بالایی دارند، جرایم سایبری را کمتر به عنوان یک تهدید شخصی درک کنند(Zhu, Zhao, Zhang, Ye, Chen, Zhang and Chen, 2021).

دومین متغیری که در چارچوب انگیزه حفاظت توسعه‌یافته برای مطالعه رابطه آن با پردازش شناختی تهدیدات گنجانده شده است، اعتماد به ایمنی اینترنت است که آن را اعتماد اینترنتی می‌نامیم (Muzammal, Murugesan and Jhanjhi, 2020). با درنظرگرفتن این که اعتماد (آنلاین) مفهومی پیچیده و بدون تعریف روشن است، ما اعتماد را «اعتقاد به اینکه طرف مقابل به شیوه‌ای مسئولیت‌پذیر اجتماعی رفتار خواهد کرد» در نظر می‌گیریم (Wei, Yang, Wu, Long and Li, 2022). اعتماد به‌طورکلی، عامل مهمی در بسیاری از تعاملات اجتماعی است که شامل عدم‌اطمینان و وابستگی است. ازنقطه‌نظر کارکردی، اعتماد را می‌توان مکانیزمی دانست که پیچیدگی رفتار انسان را در شرایط عدم‌اطمینان کاهش می‌دهد (De Kimpe, Walrave, Verdegem and Ponnet, 2022). اعتماد برای هر معامله اقتصادی بسیار مهم است، چه در یک فروشگاه خرده‌فروشی در دنیای واقعی یا از طریق اینترنت، با استفاده از یک وب‌سایت انجام شود. بااین‌حال، اعتماد در یک موقعیت آنلاین از اهمیت بیشتری برخوردار است (Mashatan, Sangari and Dehghani , 2022).

در راستای این تحقیق، دیکیمپ و همکاران (2022)در  پژوهشی با عنوان، آنچه ما فکر می‌کنیم در مورد امنیت سایبری می‌دانیم: بررسی رابطه بین دانش درک شده، اعتماد اینترنتی و انگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری نشان دادند، افرادی که احساس می‌کنند از امنیت آنلاین به‌خوبی آگاه هستند، کمتر در برابر جرائم سایبری آسیب‌پذیر هستند و تمایل کمتری به اتخاذ تدابیر امنیتی دارند. درعین‌حال، احساس آگاهی با متقاعدشدن بیشتر نسبت به‌شدت جرایم سایبری مرتبط است. سطوح بالای اعتماد به ایمنی اینترنت با این احساس که فرد در برابر جرایم سایبری آسیب‌پذیرتر است و این تصور که جرایم سایبری یک تهدید جدی نیست مرتبط است (De Kimpe, Walrave, Verdegem and Ponnet, 2022).  یا در پژوهش‌های دیگر نیز اهمیت این موضوع گزارش گردید، به طور مثال؛ مشتان و همکاران (2022) خطر حفظ حریم خصوصی اطلاعات، ناشناس بودن درک شده، و قابل‌ردیابی درک‌شده تراکنش‌ها، تعیین‌کننده‌های مهم اعتماد مصرف‌کننده به پرداخت رمزنگاری هستند (Mashatan, Sangari and Dehghani , 2022). خوا و همکاران (2022) رابطه مثبتی بین مزایای ذهنی درک شده، اعتماد آنلاین و افشای اطلاعات شخصی نشان داد (Khoa and Nguyen, 2022). سلیمان و همکاران (2022) کارکنان با انگیزه بالا، آسیب‌پذیری، کارآمدی پاسخ و خودکارآمدی بالا از امنیت سایبری استفاده می‌کنند. ترکیب ادراک کاربران از آسیب‌پذیری و شدت، تغییر رفتار را تسهیل می‌کند و درک نقش رفتار امنیت سایبری در مقابله با تهدیدات امنیت سایبری را افزایش می‌دهد (Sulaiman, Fauzi, Hussain and Wider, 2022). توکلی و همکاران (1399) مهم‌ترین عوامل راهبردی مؤثر بر پیشگیری از جرایم سایبری، در 31 عامل و 7 گروه شامل عوامل فرهنگی، عوامل اجتماعی، عوامل فنی، عوامل ایجابی، عوامل سلبی، عوامل درون‌سازمانی و عوامل برون‌سازمانی هستند. باتوجه‌به نتایج پژوهش، فرهنگ‌سازی و تولید رسانه‌ای، آگاه‌سازی خانواده‌ها، استفاده از ابزارهای امنیتی توسط کاربران، در اختیار داشتن نیروهای متخصص و آموزش‌دیده از جمله عوامل مؤثر و نقش‌آفرین در پیشگیری از جرایم سایبری هستند که بایستی در طراحی و انتخاب برنامه‌ریزی‌های راهبردی مناسب موردتوجه ویژه قرار گیرند (Tavakoli, Mortazavi and Keshavarz, 2021).

حوزه ورزش و ورزشکاران نیز همواره موردتوجه آحاد جامعه بودند و خبرها و تنش‌های حاصل از فضای مجازی آنان را نیز تحت‌تأثیر می‌دهد. اینجاست که نقش دانش فرد در مواجه‌شدن با خطرات این فضا می‌تواند به‌عنوان سپری او را نجات داده و امنیت فردی را تضمین کند. از سویی معضلات سایبری که امروزه ورزشکاران را موردتوجه خود قرار دادند، چالش بزرگی برای مربیان و خانواده‌ها تبدیل شده و رفع و مقابله با آنها می‌تواند تأثیرات مثبتی بر زندگی فردی و اجتماعی ورزشکار برجا بگذارد. والیبال در دهه اخیر در کشور ما رشد فوق العادی داشته و حضور تیم کشور در بالاترین رقابت‌های جهانی حکایت از رشد این رشته و توجه بسیاری از رسانه‌ها و آحاد جامعه به این رشته و ورزشکاران است. با وجود این نوع توجه زمینه فعالیت‌های فضای مجازی و حضور در این فضاها و خلق موضوعاتی از قبیل شرط‌بندی در این فضا، رخنه‌کردن زندگی خصوصی ورزشکار و بسیاری دیگر از معضلاتی که به شکل جرایم می‌تواند در این فضا صورت گیرد؛ دامن‌گیر ورزشکاران است و اینجاست که دانش فرد در خصوص این نوع فضا و جرایم موجود در آن و اعتماد به آن نقش بیشتر و پررنگ‌تری می‌گیرد؛ لذا ورزش والیبال به دلیل اینکه در سال‌های اخیر کمتر موردتوجه محققین بوده و با این رشد چند سال اخیر خود نیاز به تحقیقات بیشتر و روشن نمودن زوایای پنهانی است که هر ورزشکار می‌تواند به آن دچار شود، این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال  است که آیا بین دانش درک شده باانگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری و نقش میانجی اعتماد اینترنتی در  ورزشکاران لیگ برتر  والیبال کشور ارتباط معناداری وجود دارد؟

 

روش تحقیق

پژوهش حاضر کاربردي و از نوع همبستگی است که به شکل میدانی صورت‌گرفته است. تمامی ورزشکاران مردان  لیگ برتر والیبال کشور در سال 1402 به تعداد 300 نفر  بودند. نمونه باتوجه‌به جدول مورگان تعداد 169 نفر بودند که شیوه در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه دانش درک شده راجو و همکاران (2015) با 3 گویه، پرسشنامه استاندارد انگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری اندرسون و همکاران (2010) با 16 گویه و پرسشنامه استاندارد اعتماد اینترنتی دی جانگ و همکاران (2007) با 3 گویه مورداستفاده قرار گرفتند. برای اطمینان از روایی پرسش‌نامه‌ها، بعد از تدوین آن‌ها از نظرات و راهنمایی‌های استادان صاحب‌نظر در علم مدیریت ورزش استفاده شد و نظرات آن‌ها در پرسش‌نامه نهایی لحاظ گردید. برای اطمینان از پایایی پرسشنامه‌ها 30 نسخه آن در مطالعه مقدماتی بر روی نمونه که به طور کاملاً تصادفی انتخاب‌شده بود، توزیع شد و ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه دانش درک شده (72/0=α)، پرسشنامه انگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری (87/0=α) و پرسشنامه اعتماد اینترنتی (73/0=α) بدست آمد. در ادامه برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش‌های آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (کالموگروف - اسمیرنوف، مدل‌سازی معادلات ساختاری) با استفاده از نرم‌افزارهای اس.پی.اس.اس. نسخه 22 و اسمارت پلاس نسخه 3 در سطح معناداری 05 p≤ استفاده شد.

 

یافته‌ها

در باب نتایج جمعیت‌شناختی نتایج به این صورت  بود که، 47/51 درصد پاسخگویان کاردانی، 42/41 درصد کارشناسی و 10/7 درصد آنان کارشناسی ارشد و دکتری بودند. 97/44 درصد آزمودنی‌ها در رده سنی زیر 25 سال، 60/42 درصد 26 تا 35 سال و 42/12 درصد آنان بالای 35 سال سن دارند. 

جدول 1. آمار توصیفی متغیرهای جمعیت شناختی آزمودنی ها 

متغیر		فراوانی	درصد فراوانی
تحصیلات	کاردانی	87	47/51
	کارشناسی	70	42/41
	کارشناسی ارشد و دکتری	12	10/7
سن	زیر25 سال	76	97/44
	26-35 سال	72	60/42
	بالای 35 سال	21	42/12
مجموع		169	100

 

برای بررسی پایایی متغیرهای تحقیق از دو شاخص پایایی ترکیبی و آلفای کرونباخ استفاده شده است. پایایی ترکیبی و آلفای کرونباخ بنا به گفته فورنر و لارکر (1981) بایستی 7/0 یا بالاتر باشد که نشان از کافی بودن همگرایی درونی دارد.

جدول 2. معیارهای آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و روایی همگرای متغیرهای پژوهش

متغیرهای مکنون	ضریب آلفای کرونباخ (Alpha ≥ 0/7)	ضریب پایایی ترکیبی (CR ≥ 0/7)	میانگین واریانس استخراج شده (AVE ≥ 0/5)
اعتماد اینترنتی	76/0	86/0	68/0
انگیزه حفاظت در جرائم سایبری	94/0	95/0	60/0
دانش درک شده	80/0	88/0	72/0

همان گونه که در جدول 2،  نشان‌داده‌شده است، هر چهار  متغیر پنهان پژوهش دارای مقدار آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی بالای 7/0 هستند و مناسب‌بودن وضعیت پایایی را می­توان مورد قبول دانست.

 

جدول 3. (آزمون فورنل لاکر) AVE

متغیرهای مکنون	اعتماد اینترنتی	انگیزه حفاظت در جرائم سایبری	دانش درک شده
اعتماد اینترنتی	82/0
انگیزه حفاظت در جرائم سایبری	72/0	77/0
دانش درک شده	65/0	81/0	84/.
p≤**01/0

همان گونه که در جدول 3، مشاهده می­شود، در پژوهش حاضر سازه­ها (متغیرهای مکنون) در مدل تعامل بیشتری با شاخص­های خود دارند تا با سازه­های دیگر؛ به عبارتی روایی واگرای مدل در حد مناسبی بوده است.

جدول 4. ضریب تعیین متغیر درونزای و شاخص برازش مدل

متغیرهای درونزا	اعتماد اینترنتی	انگیزه حفاظت در جرائم سایبری
ضریب تعیین	42/0	73/0

بر اساس نتایج در جدول 4،  ضریب تعیین برای متغیر درونزا مقدار قابل‌قبول است که کیفیت مدل ساختاری را نشان می­دهد.

جدول 5. برآورد پارامترهای مدل ساختاری

متغیر	شاخص اشتراکی	شاخص افزونگی (Q2)
اعتماد اینترنتی	35/0	26/0
انگیزه حفاظت در جرائم سایبری	50/0	39/0
دانش درک شده	41/0	-

باتوجه‌به جدول 5، شاخص افزونگی فقط برای متغیرها درونزا (متغیر ملاک) محاسبه می­گردد و مانند شاخص اشتراکی باید مقدار آن مثبت باشد. در کتاب­های آماری سه مقدار 01/0، 25/0 و 36/0 را به‌عنوان مقادیر ضعیف، متوسط و قوی برای GOF معرفی نموده­اند؛ لذا باتوجه‌به نتایج مقدار این دو شاخص نیز مطلوب گزارش می‌شود.

 

 

جدول 6.  ضرایب مسیر مدل ساختاری و اثر کل متغیرها

مسیر		ضریب اثر استاندارد	t-value	سطح معناداری
دانش درک شده ....... اعتماد اینترنتی		65/0	18/8	001/0
دانش درک شده ...... انگیزه حفاظت جرائم سایبری		59/0	51/8	0001/0
اعتماد اینترنتی ......... انگیزه حفاظت جرائم سایبری		33/0	76/3	0.001
دانش درک شده ....... اعتماد اینترنتی .........  انگیزه حفاظت جرائم سایبری			74/3	001/0

همان‌طور که از جدول 6،  استنباط می­شود کلیه مسیرهای در سطح 05/0=α   بین متغیرهای تحقیق معنی‌دار است.

 

شکل 1. مدل در حالت تخمین ضرایب استاندارد

 

شکل 1 مدل تحلیل عاملی تأییدی و معادلات ساختاری را در حالت تخمین ضرایب استاندارد نشان می­دهد. در این نمودار اعداد و یا ضرایب به دودسته تقسیم می‌شوند. دستة اول تحت عنوان معادلات اندازه‌گیری هستند که روابط بین متغیرهای پنهان (متغیرهای اصلی تحقیق) و آشکار (سؤالات پرسشنامه) است (روابط بین بیضی و مستطیل)، این معادلات را اصطلاحاً بارهای عاملی² گویند. دستة دوم معادلات ساختاری هستند که روابط بین متغیرهای پنهان و پنهان هستند به این ضرایب اصطلاحاً ضرایب مسیر³ گفته می‌شود و برای آزمون فرضیات استفاده می‌شوند.

 

شکل 2. مدل پژوهش در حالت ضرایب تی 

        

مدل 2 در واقع تمامی معادلات اندازه‌گیری (بارهای عاملی) و معادلات ساختاری (ضرایب مسیر) را با استفاده از آماره t، آزمون می‌کند. بر طبق این مدل، بار عاملی در سطح اطمینان 95% معنادار است اگر مقدار آمارة t خارج بازه 96/1- تا 96/1+ قرار گیرد.

آزمون سوبل (Sobel test equation)

برای آزمودن تأثیر متغیر میانجی، آزمون پر کاربردی به نام آزمون سوبل⁴ (نام­های دیگر آزمون سوبل: رویکرد حاصل‌ضرب، روش دلتا یا رویکرد نظریه نرمال) وجود دارد که برای معناداری تأثیر میانجی یک متغیر دررابطه‌با دو متغیر دیگر به کار می­رود (سوبل، 1982).

 

فرمول (1)                             89/4    

باتوجه‌به نتایج فرمول 1 مقدار آزمون سوبل بیشتر از 96/1 در سطح اطمینان 95 صدم است، لذا تأثیر میانجی‌گری متغیر اعتماد اینترنتی در ارتباط بین دانش درک شده با انگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری تأیید می‌شود.

 

بحث و نتیجه‌گیری

 

نتایج پژوهش نشان داد اعتماد اینترنتی در  ارتباط دانش درک شده با انگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری در  ورزشکاران لیگ برتر  والیبال کشور نقش میانجی دارد. این یافته پژوهش با نتایج کیمپ و همکاران (2022)، سینق و همکاران (2022) همسو است. کیمپ و همکاران (2022) سطوح بالای اعتماد به ایمنی اینترنت با این احساس که فرد در برابر جرایم سایبری آسیب‌پذیرتر است و این تصور که جرایم سایبری یک تهدید جدی نیست مرتبط است (De Kimpe, Walrave, Verdegem and Ponnet, 2022). مداخلات آتی باید آسیب‌پذیری درک شده و خطراتی را که به‌صورت آنلاین وجود دارد به کاربران اینترنت یادآوری کند و درعین‌حال اطمینان حاصل شود که کاربران اینترنت اعتماد خود را به اینترنت و اعتماد به دانش آنلاین خود را از دست نمی‌دهند. احساس آگاهی در مورد خطرات و اقدامات متقابل آنلاین، حداقل تا حدی چیز خوبی است، زیرا ممکن است منجر به این شود که افراد در به‌کارگیری تدابیر امنیتی آنلاین توانایی بیشتری داشته باشند، مردم متقاعد شوند که این اقدامات متقابل مؤثر هستند و کاربران اینترنت از شدت آن آگاه باشند. این نتایج بینش بیشتری نسبت به فرایندهای شناختی  در میان کاربران بیش از حد خوش‌بین اینترنت ارائه می‌دهد. افرادی که معتقدند به‌اندازه کافی در مورد خطرات آنلاین مطلع هستند، نیازی به انجام اقدامات متقابل (بیشتر) علیه جرایم سایبری احساس نمی‌کنند، زیرا فکر می‌کنند در محیط آنلاین آسیب‌پذیری کمتری دارند، حتی اگر به‌شدت کلی جرائم سایبری اذعان داشته باشند. احساس کنید که می‌توانید اقدامات امنیتی مناسب را انجام دهید.

نتایج تحقیق نشان داد، دانش درک شده باانگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری ورزشکاران لیگ برتر  والیبال کشور ارتباط معناداری دارد. نتایج تحقیقات توکلی و همکاران (1399)، کیمپ و همکاران (2022)،  سینق و همکاران (2022)  با تحقیق حاضر همسو است.  توکلی و همکاران (1399) فرهنگ‌سازی و تولید رسانه‌ای، آگاه‌سازی خانواده‌ها، استفاده از ابزارهای امنیتی توسط کاربران، در اختیار داشتن نیروهای متخصص و آموزش‌دیده از جمله عوامل مؤثر و نقش‌آفرین در پیشگیری از جرایم سایبری هستند که بایستی در طراحی و انتخاب برنامه‌ریزی‌های راهبردی مناسب موردتوجه ویژه قرار گیرند (Tavakoli, Mortazavi and Keshavarz, 2021). سینق و همکاران (2022) عدم آگاهی از امنیت سایبری و عملکرد امن سایبری؛ درک ضعیف از تهدیدات سایبری و کاهش‌های تجویز شده؛ و عدم‌قطعیت مربوط به قوانین مربوطه در مورد اطلاعات الکترونیکی بیمار رویه فعلی امنیت سایبری و دانش متولیان MIS در مورد مداخله ضروری است. اثربخشی پاسخ امنیتی به باور فرد به اثربخشی اقدامات حفاظتی در دفع تهدید مربوط می‌شود. افرادی که در مورد اثربخشی اقدامات حفاظتی به‌عنوان یک واکنش امنیتی شک دارند، کمتر از آن استفاده می‌کنند. مزو و همکاران (2020) اظهار دارند که این اعتقاد است که رفتار پیشنهادی همراه با دانش درک شده می‌تواند نقش زیادی در برابر حملات سایبری داشته باشد و  این ارزیابی یک فرد از ظرفیت خود برای مقاومت در برابر حمله امنیت سایبری با اجرای اقدامات حفاظتی مناسب و مقابله با تهدید است (Muzammal, Murugesan and Jhanjhi, 2020). این مطالعه با ارائه نظریه رفتار امنیت سایبری به‌عنوان یک پیش‌بینی‌کننده قوی فرایندهای مقابله و ارزیابی تهدید کمک قابل‌توجهی به مجموعه دانش می‌کند. این نشان می‌دهد که ایجاد یک «جاذبه ترس»به امید الهام بخشیدن به افراد برای اقدام در هنگام آگاهی از تهدید کافی نیست. اگر کاربران از اقدامات پیشگیرانه آگاه باشند و از استفاده از آنها اطمینان داشته باشند، به‌احتمال زیاد انگیزه خواهند داشت. درحالی‌که فناوری در سال‌های اخیر هم در سطح محلی و هم در سطح جهانی افزایش‌یافته است، آگاهی مؤثر از جرایم سایبری باید در نظر گرفته شود.

نتایج تحقیق نشان داد، دانش درک شده با اعتماد اینترنتی در  ورزشکاران لیگ برتر  والیبال کشور ارتباط معناداری دارد. این یافته پژوهش با نتایج کیمپ و همکاران (2022)همسو است. در راستای بهبود قابلیت انتقال دانش، یک اقدام راهبردی این است که اعتماد را در بین افراد ایجاد کرد و ارتقای داد. تسهیم دانش در که مکانی برای  پرورش و تربیت نیروی انسانی هستند از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا تسهیم  دانش سبب ماندگاری دانش در سازمان جهت استفاده‌ها و کاربردهای بعدی آن است. ازاین‌رو؛ تقویت   اعتماد و ترغیب ورزشکاران به شرکت در کارهای تیمی، جهت افزایش حس اعتماد و مسئولیت‌پذیری بین آنان، برقراری جلسات تصمیم‌گیری با حضور بازیکنان، مدیران و مربیان  جهت افزایش حس اعتماد عمودی، شفاف‌سازی تصمیمات و دستورالعمل‌های صادره از مدیران، افزایش حمایت مدیران از بازیکنان در چارچوب قانون و مقررات جهت  افزایش امنیت خاطر بازیکنان و افزایش اعتماد، تدوین چشم‌انداز و استراتژی  تیم با کمک بازیکنان و یا نظرسنجی از آنان جهت برنامه‌ریزی‌ها، ایجاد  مشوق‌های لازم چه به‌صورت مالی و چه به‌صورت غیرمالی، تمایل افراد را در به‌اشتراک‌گذاری دانسته‌های خود در محیط تیم افزود.

نتایج نشان داد، اعتماد اینترنتی باانگیزه حفاظت در زمینه جرایم سایبری در  ورزشکاران لیگ برتر  والیبال کشور ارتباط معناداری دارد. این یافته پژوهش با نتایج کیمپ و همکاران (2022)، مشتان و همکاران (2022) همسو است. مشتان و همکاران (2022) نشان داد که خطر حفظ حریم خصوصی اطلاعات، ناشناس بودن درج‌شده، و قابل‌ردیابی درک‌شده تراکنش‌ها، تعیین‌کننده‌های مهم اعتماد مصرف‌کننده به پرداخت رمزنگاری هستند. اما تصورات آنها از خطر تقلب در امنیت اطلاعات تأثیر قابل‌توجهی ندارد (Mashatan, Sangari and Dehghani , 2022). همچنین از این فرضیه پشتیبانی می‌کند که اعتماد درک شده به‌قصد مصرف‌کنندگان برای پذیرش پرداخت رمزنگاری کمک می‌کند. این یافته‌ها نیاز به افزایش درک و آگاهی مصرف‌کننده از حریم خصوصی اطلاعات و مسائل امنیتی بالقوه در پرداخت رمزنگاری و همچنین آنچه که باید برای رفع نگرانی‌های مصرف‌کننده در این زمینه انجام شود را برجسته می‌کند. اینترنت با افزایش مقدار مواد در دسترس، کارایی توزیع و دسترسی به آن تا حد معینی که سهولت دسترسی و استفاده بیش از حد را نشان می‌دهد، جرایم سایبری و کاهش تنش‌های فیزیکی را تشدید می‌کند. بدتر از همه، این مطالب را می‌توان به‌صورت ناشناس و آزادانه به اشتراک گذاشت، حتی دردسترس‌بودن برای دیگری که جذب می‌شود بسیار زیاد است. دستورالعمل سیاست حفظ حریم خصوصی از حق اساسی شهروندان برای محافظت از داده‌های خود در هر زمان که مقامات دولتی از داده‌های شخصی آنها استفاده می‌کنند محافظت می‌کند. به‌ویژه، داده‌های شخصی قربانیان، شاهدان و جرایم مشکوک به‌اندازه کافی محافظت می‌شود و همکاری فرامرزی در مبارزه با جرایم سایبری، هرزه‌نگاری و کاهش فعالیت‌ها تسهیل می‌شود که البته نهاد یا طرف مربوطه از موضوع داده، ارائه‌دهنده خدمات و پشتیبانی مدیر باید به ترتیب فعالیت‌های مربوط به حریم خصوصی خود را افزایش دهد. امنیت سایبری زیرمجموعه‌ای از امنیت اطلاعات است و عنصر انسانی موردتوجه این موضوع قرار گرفته است. بسیاری از متولیان ممکن است از تفاوت بین عملکرد سایبری ایمن و ناایمن آگاه نباشند، زیرا بی‌توجهی به اقدامات اولیه ایمن سایبری مشهود است و ناآگاهی از اصطلاحات اساسی، تهدیدات رایج سایبری و قوانین مربوطه، رایج است. یک نیاز قوی برای حمایت از بهبود مهارت، توانایی و دانش در خصوص امنیت سایبری وجود دارد.

 باتوجه‌به نتایج تحقیق ورزشکارانی که برای بهره‌بردن از دانش موجود در اینترنت با این فضا آشنا و استفاده می‌کنند حتماً مطالعه در ارتباط با فضای سایبری و انواع جرایم موجود در این حوزه آشنا شوند. امروزه شرط‌بندی‌هایی که در فضای مجازی و در حوزه ورزشکاران صورت می‌گیرد نمونه‌های بارز از جرایم هستند که بایستی موردتوجه ورزشکاران باشد که می‌توان با دوره‌های در ارتباط با جرایم سایبری در اردوهای ورزشی یا مؤسسات آموزشی زمینه افزایش دانش دراین‌ارتباط را ایجاد کرد.

منابع

1.       De Kimpe, L., Walrave, M., Verdegem, P., & Ponnet, K. (2022). What we think we know about cybersecurity: an investigation of the relationship between perceived knowledge, internet trust, and protection motivation in a cybercrime context. Behaviour & Information Technology, 41(8), 1796-1808.

2.       Eurobarometer. 2017. Special Eurobarometer 464a: Europeans’ Attitude Towards Cyber Security. European Commission. https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/ special-eurobarometer-europeans-attitudes-towardscyber-security

3.       Mashatan, A., Sangari, M. S., & Dehghani, M. (2022). How perceptions of information privacy and security impact consumer trust in crypto-payment: an empirical study. IEEE Access, 10, 69441-69454.

4.       Kagita, M. K., Thilakarathne, N., Gadekallu, T. R., Maddikunta, P. K. R., & Singh, S. (2022). A review on cyber crimes on the internet of things. Deep Learning for Security and Privacy Preservation in IoT, 83-98.

5.       Khoa, B. T., & Nguyen, M. H. (2022). The moderating role of anxiety in the relationship between the perceived benefits, online trust and personal information disclosure in online shopping. International Journal of Business and Society, 23(1), 444-460.

6.       Roh, T., Seok, J., & Kim, Y. (2022). Unveiling ways to reach organic purchase: Green perceived value, perceived knowledge, attitude, subjective norm, and trust. Journal of Retailing and Consumer Services, 67, 102988.

7.       Muzammal, S. M., Murugesan, R. K., & Jhanjhi, N. Z. (2020). A comprehensive review on secure routing in internet of things: Mitigation methods and trust-based approaches. IEEE Internet of Things Journal, 8(6), 4186-4210.

8.       Nguyen, T. N. (2023). A review of cyber crime. Journal of Social Review and Development, 2(1), 01-03.

9.       Sangle, B., & Kulkarni, A. (2023, January). Social media impact on cyber crime during Covid-19. In AIP Conference Proceedings (Vol. 2523, No. 1, p. 020120). AIP Publishing LLC.

10.       Soon, J. M., Vanany, I., Wahab, I. R. A., Sani, N. A., Hamdan, R. H., & Jamaludin, M. H. (2022). Protection Motivation Theory and consumers’ food safety behaviour in response to COVID-19. Food Control, 138, 109029.

11.       Soral, P., Pati, S. P., & Kakani, R. K. (2022). Knowledge hiding as a coping response to the supervisors’ dark triad of personality: a protection motivation theory perspective. Journal of Business Research, 142, 1077-1091.

12.       Sulaiman, N. S., Fauzi, M. A., Hussain, S., & Wider, W. (2022). Cybersecurity Behavior among Government Employees: The Role of Protection Motivation Theory and Responsibility in Mitigating Cyberattacks. Information, 13(9), 413.

13.       Tavakoli, F,. Mortazavi, S.M, Keshavarz, M (2021). Determining the strategic factors effective on the prevention of cybercrimes with the fuzzy Delphi approach. Social order of the year of Dozadham, No. 4, 113-140.

14.       Zhu, Y., Zhao, H., Zhang, W., Ye, G., Chen, H., Zhang, N., & Chen, H. (2021, October). Knowledge perceived multi-modal pretraining in e-commerce. In Proceedings of the 29th ACM International Conference on Multimedia (pp. 2744-2752).

15.       Wei, L., Yang, Y., Wu, J., Long, C., & Li, B. (2022). Trust management for Internet of Things: A comprehensive study. IEEE Internet of Things Journal, 9(10), 7664-7679.

16.       Yazdinejad, A., Kazemi, M., Parizi, R. M., Dehghantanha, A., & Karimipour, H. (2022). An ensemble deep learning model for cyber threat hunting in industrial internet of things. Digital Communications and Networks.

 

---

[1]  . DDoS

[2]  Loading factor

[3]  Path coefficient

[4]  . Sobel

---