مطالعه خود ارزیابی سلامت میان سالمندان ساکن شهرهای شیراز و یاسوج سال 1394

محورهای موضوعی : فصلنامه زن و جامعه

مجید موحدمجد ¹ , صدیقه جهانبازیان ²

1 - دانشیار دانشگاه شیراز، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی.
2 - کارشناس ارشد جمعیت شناسی شیراز، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی

تاریخ دریافت : 1395/12/23 تاریخ پذیرش : 1397/02/04 تاریخ انتشار : 1396/12/01

کلید واژه: عزت نفس, حمایت اجتماعی, خودارزیابی سلامت, سالمندان, سابقه بیماری, رفتار سلامت,

چکیده مقاله :

    سلامت درک شده راهی است برای بررسی وضعیت سلامت افراد که اطلاعات کامل در حیطه‌های بیولوژیکی، ذهنی، عملکردی و معنوی از سلامت فرد را مشخص می­کند. بررسی وضعیت سلامتی افراد از نگاه خودشان یک سنجه مهم از نظر وضعیت سلامت عمومی جامعه است. خودارزیابی سلامت توسط فرد یک شاخص شناخته شده بین المللی است که برای سنجش وضعیت سلامت افراد در پژوهش‌های سلامت همگانی و اپیدمیولوژی دارای کاربردی گسترده است. هدف از این پژوهش مطالعه خود­ارزیابی سلامت میان سالمندان ساکن شهر شیراز و یاسوج است. جامعه آماری این پژوهش را افراد سالمند بالای 65 سال ساکن شهر شیراز و یاسوج تشکیل داده است و برای گردآوری داده­ها تعداد 760 نفر (400 نفر در شیراز، 360 نفر در یاسوج) از آنان را به عنوان نمونه به شیوه نمونه­گیری خوشه ایی مرحله ای انتخاب شده­اند. در این پژوهش روش پیمایش مورد استفاده قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده­ها از راه نرم افزار رایانه‌ای SPSS در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام گرفت. میانگین و انحراف معیار چهار بعد سلامت سالمندان مورد پژوهش 95/14± 18/75 بود که 8/63 درصد آن‌ها وضعیت سلامت ادراک شده خود را در حد متوسط ارزیابی نمودند. متغیرهای جمعیتی مانند سن، تحصیلات، وضعیت اشتغال، وضعیت تاهل، قومیت، تعداد فرزندان، طبقه اقتصادی- اجتماعی، سابقه بیماری با خودارزیابی سلامت سالمندان رابطه‌ای معنی­دار داشتند. بین جنس و خودارزیابی سلامت رابطه‌ای معنی­دار وجود نداشت. هم‌چنین، متغیرهای فرهنگی و اجتماعی مانند رفتارهای سلامت، حمایت اجتماعی، عزت نفس، مصرف رسانه، ارتباط و صمیمیت با فرزندان و ارتباط با دوستان با خودارزیابی سلامت رابطه‌ای معنی­دار داشتند. آماره ضریب تعیین ²R نیز نشان می­دهد که حدود چهل درصد تغییرات متغیر وابسته یعنی)خودارزیابی سلامت( توسط هفت متغیر مستقل که در معادله باقی مانده­اند و شامل عزت نفس، سابقه بیماری، تعداد فرزندان، رفتار سلامت، قومیت، تحصیلات، حمایت اجتماعی هستند تبیین می­شود.این‌که فرد نسبت به خود چه احساسی داشته باشد و برای خود چه مقدار ارزش و اهمیت بداند، می­تواند بر خودارزیابی سلامت تاثیر بگذارد این مطالعه نشان داد، وضعیت سلامت سالمندان شهر شیراز و یاسوج در حد متوسط بوده که نیازمند حمایت خانواده‌ها و مسئولان می­باشند و وضعیت سلامت سالمندان شهر شیراز و یاسوج از عوامل فرهنگی- اجتماعی تاثیر می­پذیرد.

چکیده انگلیسی:

    Self-Assessed health is a way to assess the quality of that information in the area of biological, mental and spiritual health function specifies. Studying on the persons' health status from their viewpoint is an important evaluation in terms of public health status of society. Health self- assessment by a person is an international known index and has a wide usage for the persons’ health status in Public Health Research and epidemiology. The aim of this study is to assess the health of the elderly in the city of Shiraz and Yasuj.The population includes elderly people over 65 years who are residents of Shiraz and Yasuj of whom 760 elders were selected as a sample by random clustering sampling method. Analysis of the data was performed by descriptive and inferential statistics through SPSS software. The average of  four aspects of the health was 75.18 ± 14.95 that 63.8 percent of them found their health status in the mean level. Demographic variables such as age, education, socio-economic class, employment status, marital status, ethnicity, the number of children, the history of patient had significant relation with self-assessment health. There was no significant relation between gender and health self-assessment. In addition, the cultural and social values such as health behaviors, social support, self-esteem, using media, having intimate relation with children and friends have a significant relation with self-assessment health. Determination coefficient statistic R² also shows that 40 percent of changes of related variable (self-assessment) are explained by seven independent variables that remain in the equation and include self- esteem, the patient history, the number of children, health behavior, ethnicity, education, social support. How anybody feels about itself and how much value has considered for him, can effect on health assessment. This study showes that the status of health in Shiraz and Yasuj was in the mean level and needs the support of authorities and families.

منابع و مأخذ:

- Afrasyabifar, A. Sadat, J. Mobaraki, A. Fararooei, M. Mohammadhossini. S & Salari, M. (2008). health status of the elderly People Yasouj. Armaghane-danesh, Yasuj University Medical Sciences Journal. Vol.16,No. 6, pp,567-77 [In Persian].

-Banazadeh, N. (2003).The effect of social relationships and self-confidence of on the mental health ot the

elderly. Journal of teb and tazkie.Vol. 51, pp. 41-37 [In Persian].

-Sulla, A. Habibi, S. Nikpour, M. Rezaei, H. & Haqqani. (2002). Relationship between health promotion behaviors with the activities of daily living and activities of daily living in elderly with tools West of Tehran..pp. 339-332 [In Persian].

-Hatami, H.(2004). Public healthTehran: Arjmand Publishers.

-Habibpour, C. & Safari, R. (2012). Comprehensive guide spss application.Tehran, Motefakeran Publishing , 481[In Persian].

-Saifzade, A. (2009). Characterized by economic, social, demographic and mental health Old: The Case study of the Azarshar city. Journal of Population,No. 64-63, pp. 127-162 [In Persian].

-Sabbagh, S. Moeinian, N. & Sabbagh, S. (2013). Measure social health and social factors associated with it among households in the city of Tabriz. Sociological Studies .Vol. 3, No. 1,pp. 27-44 [In Persian].

-Sadeghi, R. (2011). The Iranian population changes: past, present and future. Research report, Tehran: Center for Statistics.

-Gashtasebi, A. Montazeri, A. VahdaniNia, M. Rahimi, A. & Mohamad, K. (2002). The people in Tehran assessment of their health status by gender and education, residential area: a population-based study. Payish Journal.Vol. 2, No. 3,pp. 183-189 [In Persian].

-Meshki, M. (2006).Review of the use of Precede-Proceed Model combining health locus of control theory to enhance the mental health of students. PhD thesis, Health Education, Faculty of Medical Sciences, Tarbiat Modarres University .

-Mirzaei, M & Shams, Gh.(2008). Factors affecting the elderly  self-perceived health status. Salmand: Iranian Journal of Ageing. Vol.3, No.2, pp. 539-46 [In Persian].

-Motamedi, Sh. Javadajeh, A. AzadFallah, P. & Kiamanesh, A.(2001). The Social support on life satisfaction, general health and loneliness among the elderly over 60 years, Psychology Journal.No. 1, pp.115-133 [In Persian].

-Vahdaninia, M. Ebadi, M. Azin, A. Aeenparast, A. Omidvari, S. & Jahangiri, K. (2011). How people rate their own health: a nationwide study from Iran. Payesh Journal. Vol.10, No. 3, pp. 355-63[In Persian].

-Bjorner, J. B. Kristensen T. S. Orth-Gomer, K. Tibblin, G & Sullivan, W. P. M. (1996). Self-Rated Health: A Useful Concept in Research, Prevention and Clinical Medicine. Swedish Council for Planning  and  Coordination  of  Researc.

-Bowling, A. (1996). Health Interview Sarvays Towards International Harmonistion of  Methods and  Instrument. WHO Regional Publications.

-Callaghan, A. (2005). Health Behaviors, Self- Efficacy, Self-Care, and Basic Conditioning Factors in Older Adults. Journal of Community Health Nursing. Vol. 22, No. 3,pp.169-178.

-Cleland, J & Hill, A. (1991). The Health Tradition: Methods and Measures.Canberra: Health Transition Center, published from the Australian National university.

-Damian, J. Ruigomez, A. Pastor, V. & Martin-Moreno, J.M. (1999). Determinants of self- assessed health among Spanish older people living at home. Journal Epidemical Community Health.Vol. 53, No. 7, pp.412-6.

-Fertman, C, & Allensworth, D. (2010). Health Promotion Programs, from Theory to Practice. New York: Jossy-Bass.

-Giger, N. & David hizar, R. E. (2004). Transcaltaral Nursing Assessment and Intervention.en. Mosby.

-Gunnarsson, K. Vinga, Rd. & Josephson, M. (2007). Self-rated Health and Working Conditions of Small-Scale Enterprisers in Sweden, Industrial Health, No.45, pp. 775-780.

-Griffiths, P. (2005). Self-Assessment  of  Health  and Social Care Needs by Older People: a Review. Journal Community Nurs.Vol.10, pp. 520-522

-Haseen, F. Adhikari, R & Soonthorndhada, K. (2010). Self-assessed health among Thai elderly. BMC Geriatrics.Vol. 10, No. 30, pp. 1-9.

-Lucas, JA. Orshan, S.A. & Cook, F. (2000). Determinants of health-promoting behavior among women ages 65 and above living in the community .US National Library of Medicine National Institutes of Health . Vol.14, No. 1, pp. 77-100.

-Molarius, A. Berglund, K. Eriksson, CH. Lammbe, M. Nordstrom, E. Eriksson, H. & Fdldman, I. (2006). Socioeconomic conditions, lifestyle factors, and Self-rated Health among men and women in Sweden, European Journal of Public Health. Vol.17, No.2, pp. 125-133.

-Naidoo, J. & wills, J.(2000). Health Promotion Foundations for Practice.ed. Harcourt publishers.

-Ocampo, J. M. (2010). Self-Rated Health: Importance of Use In elderly Adults. Colombia Medica Journal . Vol. 41,No. 3, pp. 275-890.

-Onadja, Y. Bignami,S. Rossier,C. & Zunzunegui, M.(2013).The components of self-rated health among adults in Ouagadougou, Burkina Faso. Population Health Metrics, Vol 11,PP. 15.

-Stabhope, M & Lancaster, J. (2000). Community and  Public Health Nursing.ed. Mosby.

-Tsimbos, C. (2009). An assessment of  socio-economic inequalities in health among elderly in Greece, Italy and Spain. Journal Public Health. Vol. 55,No. 1, pp.5-15.

-Wu, Sh. Wang, R. Yanfang, Z. Xiuqiang, M. Wu, M. Yan, X. & Jia, H. (2013). The relationship between self-rated health and objective health status: a Population-based study. BMC Public Health, Vol. 13, pp.320.

-Wolinsky, F. (2008). Self-Rated Health Change, Trajectories, and Their Antecedents Among African Americans. Journal of Aging and Health.Vol, 20, No. 2, pp. 143-58.