بررسی عوامل اجتماعی مربوط به اجرای مهریه ی زنان تازه ازدواج کرده شهرستان شهرکرد در سال 1389
محورهای موضوعی : زن و خانواده
کلید واژه: دختران, مهریه, اجرا گذاردن, ازدواج - شهرستان شهرکرد,
چکیده مقاله :
مهریه در ازدواج نقشی تعیین کننده دارد. بر اساس دستور شرع مقدس اسلام مهریه هدیه ای است که در ابتدای ازدواج از جانب مرد به زن داده می شود و می تواند ضامن تداوم پیوند زناشویی باشد، اما متأسفانه امروزه به اجرا گذارده شدن مهریه از جانب زنان مشکلات زیادی در جامعه را فراهم نموده است. هدف این پژوهش بررسی شرایط و عوامل اجتماعی موثر بر به اجرا گذاشتن مهریه در دختران تازه ازدواج کرده شهرستان شهرکرد در سال 1391 می باشد. پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی-تحلیلی با روش پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دختران تازه ازدواج کرده شهرستان شهرکرد می‌باشد که اقدام به اجرا گذاردن مهریه خود نموده‌اند. این جامعه آماری شامل 2293 نفر بوده است. حجم نمونه توسط فرمول کوکران برابر 328 نفر برآورد گردید که به 337 نفر افزایش یافته است. کلیه واحدهای آماری با استفاده از شیوه‌ی در دسترس انتخاب شده‌اند. تمام داده‌های موردنیاز پژوهش با استفاده از دو پرسشنامه جمع‌آوری شده‌اند که شامل پرسشنامه‌ای محقق ساخته و پرسشنامه استاندارد جهت گیری دینی آلپورت بوده و در نهایت داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نسخه 19 نرم افزار SPSS و توسط آزمون‌های رگرسیون خطی، تحلیل واریانس یک طرفه و t گروه‌های مستقل تجزیه و تحلیل شده‌اند. روایی ابزار به صورت صوری و محتوایی برآورد و پایایی ابزار توسط ضریب آلفای کرونباخ سنجش گردید که در تمامی ابعاد بالاتر از 7/0 به دست آمد. دستاوردهای پژوهش حاکی از آن است که پایگاه اقتصادی-اجتماعی (8/9%بسیار پایین، 6/19% پایین، 2/39% نزدیک به متوسط، 5/17% متوسط، 8% بالا و 9/5% بسیار بالا بوده است. و وضعیت اقتصادی خانواده آنان پایین تر از متوسط بوده، میزان تفاهم با همسر 6/3% کم، 6/38% متوسط، 7/34% زیاد و 1/23% بسیار زیاد و انگیزه های مادی پاسخگویان در ازدواج بالاتر از متوسط بوده است. در خانواده 8/14% طلاق وجود داشته است که بیشترین درصد به خواهر پاسخگویان متعلق بوده است. در خانواده 3/30% سابقه اعتیاد وجود داشته است که بیشترین درصد به برادر پاسخگویان تعلق داشته و در خانواده 5/12% سابقه زندان وجود داشته که بیشترین درصد به برادر پاسخگویان تعلق دارد. میزان نابسامانی در خانواده پاسخگویان در حد پایین تر از متوسط بوده است. جهت گیری دینی 1/34% پاسخگویان بیرونی و 9/65% درونی بوده است. میزان تمایل برای به اجرا گذاردن مهریه در 9/3% از پاسخگویان کم، 3/32% در حد متوسط و در 8/63% در حد زیاد بوده که نشانگر بالابودن تمایل پاسخگویان در این زمینه می باشد. نتایج آزمون فرضیه‌های تحقیق نشان داد که: سن، میزان مهریه، و نوع جهت گیری دینی بر به اجرا گذاردن مهریه توسط دختران اثرگذار نبود، اما میزان تحصیلات دختران، پایگاه اقتصادی-اجتماعی، مدت زمان آشنایی زوجین، نابسامانی در خانواده، میزان تفاهم بین زوجین، انگیزه‌های مادی دختران و میزان باورهای دینی، بر روی اجرا گذاردن مهریه دختران اثرگذار بوده است.
The marriage portion plays a key role in the marriage. According to the sacred orders of Islamic religious law, the marriage portion is a nominal gift which is given to the bride by the groom and can guarantee the permanence of the marital bind between the two. But unfortunately, nowadays, its legal claim on the part of the females has led to several social problems. The purpose of this study is to investigate the social conditions and factors impacting the claim on the marriage portion by the newly-married females of Shahrekord city in 2010. The present research is a descriptive-analytic survey. The population includes all the newly-married females who have claimed their marriage portion in the court. The population was 90 sets including 2293 females. The sample, according to Cochran formula, was estimated 328 individuals, which was increased to 337. All the statistical units were selected as available. All the data were collected through two questionnaires, a researcher-made questionnaire and Alport standard questionnaire of religious siding, and finally the data were analyzed using the SPSS software version 19 and linear regression tests, lateral variance analysis, and t of independent groups. The validity of the tools was confirmed by content validity and the reliability was measured through Cronbach coefficient which was higher than 0.7 in all dimensions. The results showed that the socio-economical status was very high (9.8% very low, 19.6% low, 32.9% near average, 17.5 average, 8% high, and 5.9% very high). Also, the economical status of their families was lower than average; the understanding between the couple was 3.6% low, 38.6% average, 34.7% high and 23.1% very high. The materialistic motives of the respondents in marriage was higher than average. There had been 14.8% divorces in the natal family, the high percentage of which was mostly on the part of sisters of the respondents. There had been 30.3% history of addiction in the natal family, the high percentage of which was on the part of the brothers, and 12.5% history of penitentiary, the high percentage of which was on the part their brothers. The family conflict of the respondents was lower than average. Religious siding of the respondents was 34.1% external and 65.9% internal. The tendency to claim their marriage portion was 3.95% low, 32.3% average and 63.8% high. The results of the hypotheses suggest that: age, the amount portion, and religious siding were insignificant in the females' claiming the marriage portion. But the educational degree, the socio-economical status, the dating period, family conflicts, the scale of understanding, the materialistic motives, and the religious beliefs have significantly influenced the females' claiming the marriage portion
- آزاد ارمکی، تقی (1386)، جامعه‌شناسی خانواده ایرانی، چاپ اول، تهران: سمت.
- آزاد ارمکی، تقی و افسانه کمالی (1383)، اعتماد، اجتماع و جنسیت، بررسی تطبیقی اعتماد متقابل در بین دو جنس، مجله جامعه‌شناسی ایران، سال پنجم، شماره 2 (پیاپی 6)، تابستان.
- اعزازی، شهلا (1376)، جامعه‌شناسی خانواده، چاپ دوم، تهران: روشنفکران و مطالعات زنان.
- الوندی، مظفر (1388)، بررسی توصیفی وضعیت زندان های مهریه ای استان گیلان، نشریه روان‌شناسی و علوم تربیتی اصلاح و تربیت، اردیبهشت، شماره 84، صص22-25.
- پولادی، ابراهیم (1382)، ماهیت حقوقی جهیزیه و تنظیم آن، دانشگاه امام صادق(ع)، دانشکده علوم انسانی.
- توسلی، غلامعباس (1376)، نظریه های جامعه شناسی، چاپ ششم، تهران: سمت.
- دامن پاک، ناهید (1382)، بررسی چگونگی اجرای حقوق مالی بانوان، به سفارش سازمان مدیریت و برنامه ریزی قم.
- رضوی، نجما و همکاران (1381)، بررسی وضعیت ازدواج جوانان،گزارش ملی جوانان نشر، سازمان ملی جوانان.
- ساروخانی، محمدباقر (1370)، مقدمه ای بر جامعه‌شناسی خانواده، تهران: کیهان.
- شاکری، ابوالحسن (بی تا)، بررسی اجمالی مهریه در تهران، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی، موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران.
- شرف الدین، سیدحسین (1380)، تبیین جامعه شناختی مهریه؛ قم: مؤسسهامام خمینی.
- عزیزی، محمدرضا (1382)، مهری در مهریه نیست: مهریه؛ از عشق تا حرفه، نشریه فرهنگ و هنر، عروس هنر، مهر و آبان، شماره 23 و 24، صص 8 -11)
- کوزر، لوئیس (1380)، زندگی و اندیشه بزرگان اجتماعی، ترجمه محسن ثلاثی؛ چاپ نهم، تهران: علمی.
- محبوبی‌منش، حسین (1383)، تغییرات اجتماعی ازدواج، کتاب زنان، سال 7 شماره 62.
- یوسف زاده،حسن (1384)، پایش جامعه شناختی مهریه، نشریه جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی، مطالعات راهبردی زنان (کتاب زنان سابق)، بهار، شماره 27، صص 48 -48 و 50 - 75)
- Kar, Mehrangiz. (2001), which right, Which Task? About Legal Status of Women in the Family. Tehran: Iranian Society Publication
- 86. Kozer L. (2001), Social Elites Life and Thought. Translated by Salas, Mohsen. 9th ed. Tehran: Science Publication
- Merton, R.K. (1968 ), Social theory and social structure, NewYork
- www.usc.edu: glossary of Islamic terms & concepts: The encyclopedia of Islam, Leiden, Brill, 1999