بررسی تاثیر شاخص‌های زنان بر رشد اقتصادی کشورهای منطقه‌ی خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA)
محورهای موضوعی : زن و خانوادهرویا آل عمران 1 , سیدعلی آل عمران 2
1 - استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، گروه اقتصاد، تبریز، ایران (نویسنده مسئول)
2 - دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه تبریز
کلید واژه: رشد اقتصادی, زن, شاخص آموزش, شاخص بهداشت, شاخص باروری, شاخص اشتغال,
چکیده مقاله :
در مباحثی که امروز در مورد توسعه مطرح می شود، نیروی انسانی و به خصوص اهمیت نقش زنان در برنامه های رشد و توسعه از جمله موضوعاتی است که توجه صاحب نظران کشورهای صنعتی را به خود جلب کرده است و این واقعیت بر کسی پوشیده نیست که بدون مشارکت زنان که نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می دهند؛ دستیابی به توسعه ی واقعی میسر نخواهد بود. از این رو با توجه به اهمیت نقش زنان در رشد و توسعه ی اقتصادی کشورها، پژوهش حاضر با استفاده از رهیافت پنل دیتا؛ به دنبال بررسی تاثیر شاخص های زنان اعم از شاخص آموزش، شاخص بهداشت، شاخص باروری و شاخص اشتغال زنان بر رشد اقتصادی کشورهای منطقه ی خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) در فاصله ی زمانی سال 2000 تا 2012 است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شاخص آموزش، شاخص بهداشت و شاخص اشتغال زنان تاثیر مثبت بر رشد اقتصادی کشورهای منطقه ی خاورمیانه و شمال آفریقا و شاخص باروری زنان تاثیر منفی بر رشد اقتصادی کشورهای منطقه ی خاورمیانه و شمال آفریقا دارد.
- آلعمران، رویا؛ آلعمران، سیدعلی (1391)، سنجش اثرگذاری ارتقای سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در کشورهای منتخب عضو اوپک، فصلنامهی رشد فناوری، شمارهی سی و دوم، صص 41-53.
- احمدیان، مجید؛ مهربانی، وحید (1392)، سطح آموزش زنان و باروری در شهر تهران: یک رهیافت اقتصادی، مجلهی تحقیقات اقتصادی، شمارهی اول، صص 1-20.
- ادیبی سده، مهدی؛ ارجمند سیاهپوش، اسحق؛ درویشزاده، زهرا (1390)، بررسی میزان افزایش باروری و عوامل موثر بر آن در میان طایفه کرد ساکن اندیمشک، مجلهی مطالعات توسعهی اجتماعی ایران، شمارهی اول، صص 81-98.
- امینی، امیرمظفر (1386)، اشتغال زنان روستایی در دو شهرستان برخوار- میمه و فلاورجان استان اصفهان و ارزیابی تاثیر آن بر خود اتکایی اقتصادی آنها، مطالعات زنان، شمارهی اول، صص 65-91.
- خاکیان، مهدی؛ بارونی، محسن؛ فخرزاد، نورالهدی؛ نشانی سعدآباد، جواد؛ خاکیان، علیرضا؛ کارگر، زینب (1392)، تاثیر کمی گسترش آموزش بر رشد اقتصادی و رفاه خانوارهای شهری و روستایی در ایران: با رهیافت تحلیل مسیر ساختاری، مجلهی مدیا، شمارهی سوم، صص 20-28.
- شربتیان، محمدحسن (1388)، بررسی ابعاد و موانع اجتماعی اشتغال زنان، پیک نور علوم انسانی، شمارهی سوم، صص 85-95.
- ضیایی بیگدلی، محمدتقی؛ کلانتری، صمد؛ علیزاده اقدم، محمدباقر (1385)، رابطه بین میزان باروری کل با توسعه اقتصادی و اجتماعی، فصلنامهی رفاه اجتماعی، شمارهی بیست و یکم، صص 123-140.
- طیبی، سیدکمیل؛ عمادزاده، مصطفی و شیخبهایی، آزیتا (1387)، تاثیر صادرات صنعتی و سرمایهی انسانی بر بهرهوری عوامل تولید و رشد اقتصادی در کشورهای عضو OIC، فصلنامهی اقتصاد مقداری، شمارهی دوم، صص 106-85.
- علیزاده، مرجان (1389)، نقش اشتغال زنان در توسعه، فصلنامهی زن و فرهنگ، شمارهی پنجم، صص 49-59.
- موسوی خامنه، مرضیه؛ ودادهیر، ابوعلی؛ برزگر، نسرین (1389)، توسعهی انسانی مبتنی بر جنسیت و آموزش زنان (نتایج مطالعهای بین کشوری)، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، شمارهی چهارم، صص 51-73.
- نامدار، محبوبه (1389)، عوامل موثر بر اشتغال زنان همراه با ورود فناوریهای نوین به عرصه اقتصاد روستایی: مطالعه موردی کمباین داران استان فارس، فصلنامهی روستا و توسعه، شمارهی دوم، صص 103-128.
- یزدخواستی، بهجت؛ احمدی، وکیل (1386)، بررسی وضعیت فعالیت و اشتغال زنان در ایران با تاکید بر سرشماری 1385، مطالعات زنان، شمارهی سوم، صص 9-32.
- یوسفپور، مائده؛ حسینزاده، مریم؛ حسینزاده، حامد؛ طالبنژاد، سیدرمضان (1391)، بررسی عوامل کار آفرینی زنان در توسعه اقتصادی کشور ایران، کنفرانس ملی کار آفرینی و مدیریت کسب و کارهای دانش بنیان، صص 1-15.
- یوسفی، محمدقلی؛ محمدی، تیمور و بهمنی، مجتبی (1390)، آثار شوکهای تقاضای بخش صنعت بر قیمت محصولات صنایع کارخانهای ایران، فصلنامهی اقتصاد مقداری، شمارهی اول، صص 122-99.
- Acemoglu, D. and Johnson, S. (2007), Disease and Development: The Effect of Life Expectancy on Economic Growth, Journal of Political Economy, 115(6): 925-985
- Baltagi, B.H. (2005), Econometric Analysis of Panel Data, Third Edition, New York: John Wiley and Sons.
- Barro, R.J. (1995), Inflation and Economic Growth, NBER Working Paper Series, Working Paper No: 5326, PP: 1-36.
- Barro, R.J. (1996), Determinants of Economic Growth: A Cross Country Emperical Study, NBER Working Paper Series, Working Paper No: 5698, PP: 1-118.
- Barro, R.J. and Lee, J. (1994), Sources of Economic Growth, Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy.
- Barro, R.J. and Sala-i-Martin, X. (2003), Economic Growth, 2nd ed. MIT Press.
- Bassanini, A. and Scarpetta, S. (2001), The Driving Forces of Economic Growth: Panel Data Evidence for the OECD Countries, OECD Economic Studies, No. 33.
- Benavot, A. (1992), Education, Gender and Economic Development: A Cross-National Analysis, In The Book Education and Gender Equality, Edited by Julia Wrigley, The Falmer Press, London.
- Boserup, E. (1970), Women’s Role in Economic Development, Allen & Unwin.
- Brander, J. and Dowdrick, S. (1994), The Role of Fertility and Population in Economic Growth: Empirical Results from Aggregate Cross-National Data, Journal of Population Economics, 7(1): 1-25.
- Dominiak, P. and Lechman, E. and Okonowicz, A. (2014), Fertility Rebound and Economic Growth. New Evidence for 18 Countries over the Period 1970-2011, MPRA Paper, No. 55104.
- Fatima, G. (2010), Female Education As A Determinant of Economic Growth-(A Case Study of Pakistan), International Conference on Applied Economics, PP: 167-171.
- Hartmann, A.M. (2010), Fertility and Economic Growth: How Dose The Fertility Rate Influence Economic Growth in Developing Countries?, Msc in International Economic Consulting, Aarhus School of Business, University of Aarhus.
- Hassan, G. and Cooray, A. (2012), The Effect of Female and Male Health on Economic Growth: Cross-Country Evidence Within a Production Function Framework, MPRA Paper, No. 40083.
- Hill, M.A. and King, E. (1993), Women’s Education in Developing Countries, Johns Hopkins University Press.
- Kaur, G.N. and Letic, J. (2012), Female Education and Economic Growth: Theoretical Overview and two Country Cases, A Thesis Submitted for the Degree of Bachelor of Science in Economics, University of Gothenburg School of Business, Economics and Law.
- Lorentzen, P. and McMillan, J. and Wacziarg, R. (2005), Death and Development, NBER Working Paper Series, Working Paper, No. 11620.
- Pritchett L.H. (1997), Where Has All Education Gone? Policy Research Working Paper 1581, Policy Research Department. World Bank.
- Sebnem, Er. (2012), Women Indicators of Economic Growth: A Panel Data Approach, The Economic Research Guardian, No. 1, PP: 27-42.
- Tansel, T. and Gungor, N.D. (2012), Gender Effect of Education on Economic Development in Turkey, IZA Discussion Paper, No. 6532.