اثربخشی زندگی درمانی بر اشتیاق به زندگی، امید به زندگی و پیروی کلی و اختصاصی زنان مبتلا به دیابت نوع دو

فاطمه طالبی ¹ (کارشناسی ارشد، روانشناسی بالینی، دانشکده‌ی علوم پزشکی، واحد ساری ، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران)
رمضان حسن زاده ² (استاد، گروه روانشناسی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران. (نویسنده مسئول) [e-mail])

تاریخ ارسال : 1402/03/16 تاریخ تایید : 1402/08/21

کلید واژه: امید به زندگی, دیابت نوع دو, زندگی درمانی, اشتیاق به زندگی, پیروی کلی و اختصاصی,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی زندگی درمانی بر اشتیاق به زندگی، امید به زندگی و پیروی کلی و اختصاصی زنان مبتلا به دیابت نوع دو بود. این پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش‌ آزمون، پس‌آزمون و پیگیری سه ماهه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زنان مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه کننده به کلینیک تخصصی دیابت شهرستان ساری در سال 1401 با تعداد 42 نفر بود. برای انتخاب نمونه 30 نفر از این افراد که تشخیص دیابت نوع دو را دریافت کرده‌ بودند و معیارهای ورود به مطالعه را داشتند با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه 15 نفره کنترل و آزمایش قرار گرفتند سپس در هر دو گروه در سه مرحله پیش‎ آزمون، پس‎ آزمون و پیگیری پرسشنامه‌های اشتیاق به زندگی ، امید به زندگی و پیروی کلی و اختصاصی در اختیار آزمودنی‌ها قرار گرفت. مداخله زندگی درمانی برای گروه آزمایش به مدت 8 جلسه (گروهی و هفتگی) 90 دقیقه‌ای انجام پذیرفت. برای گروه کنترل مداخله آموزشی صورت نگرفت. داده‌ها با استفاده از تحلیل واریانس آمیخته به وسیله نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشاد دادند زندگی درمانی در زنان مبتلا به دیابت نوع دو به ترتیت برای متغیر های اشتیاق به زندگی (338/0=η، 001/0 p=،318/14F=) ، امید به زندگی (351/0=η، 001/0 p=،147/15 F=) ، پیروی کلی (192/0=η، 015/0 p=،663/6 F=) و پیروی اختصاصی (257/0=η، 004/0 p=، 697/9 F=) اثر بخش بود و این نتیجه تا زمان پیگیری نیز تداوم داشت که می‌توان از این درمان در کنار سایر روش‌های درمانی پزشکی در درمانگاه های مختص دیابت در جهت کاهش نیازها و مشکلات روانشناختی زنان مبتلا به این بیماری بهره برد.

چکیده انگلیسی :

The aim of the present study was to investigate the effectiveness of life therapy on enthusiasm for life, life expectancy, and general and specific follow-up in women with type 2 diabetes. The statistical population of the present study included all women with type 2 diabetes who referred to the specialized diabetes clinic Sari city in 1401 with a total of 42 people. To select a sample of 30 people who were diagnosed with type 2 diabetes and they met the criteria for entering the study ,selected by purposeful sampling and were randomly divided into two groups of 15 people, control and experimental, then both groups underwent three stages of pre-test, post-test and follow-up questionnaires of passion for life and hope for life. And general and specific follow-up was provided to the subjects. Life therapy intervention for the experimental group was carried out for 8 sessions (group and weekly) of 90 minutes. There was no educational intervention for the control group. The data was analyzed using mixed variance analysis by SPSS software. The findings were praised. Life therapy in infertile women compared to Terti for the variables of passion for life (F=14.318 p=0.001 η=/0338), hope for life (F=15.147 p=0.001η=0/351), overall adherence (F=0.015) p=, F=6.663 η=0/119) and specific follow-up (p=0.004, F=9.697 η=0/257) were effective and The result continued until the follow-up time, which can be used along with other medical treatment methods in diabetes clinics in order to reduce the needs and psychological problems of women with this disease.

منابع و مأخذ:

افشارپور، شاهین؛ پولادی ریشهری، علی؛ کیخسروانی، مولود؛ و گنجی، کامران.(1401). مقایسه‌ی اثربخشی درمان شفقت به خود و روان درمانی مثبت نگر بر معنای زندگی، امید به زندگی و رفتارهای خودمراقبتی در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲، مجله علوم پزشکی رازی، ۲۹ (۹) ،.۸۶-۹۹

جاجرمی، محمود؛ رضوی زاده تبادکان، بی بی زهره؛ و  وکیلی، یعقوب. (1398). اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر افسردگی و سبک پاسخ دهی نشخواری زنان مبتلا به دیابت نوع 2. زن و مطالعات خانواده،12(43)، 85-104.

حسن زاده، رمضان. (1399). روان شناسی زندگی . تهران: ویرایش.

حسن‌زاده، رمضان؛ و طالبی، فاطمه. (1402). اثربخشی زندگی درمانی بر اشتیاق به زندگی، امید به زندگی و کیفت زندگی در زنان نابارور. فصلنامه پژوهش های کاربردی در مشاوره، 6(1)، 19-38.

سلیمانی نیا، اکرم؛ منصوری، احمد؛ باقرزاده گلمکانی، زهرا؛ و زنده دل، احمد. (1401). اثربخشی درمان وجودی بر امید به زندگی و رفتارهای خود مراقبتی زنان مبتلا به دیابت نوع دو. مجله دیابت و متابولیسم ایران، ۲۲ (۴) ،۲۴۵-۲۵۴ .

شجری، فرزانه؛ آقایوسفی، علیرضا؛ آگاه هریس، مژگان.(1401). تأثیر مقابله درمانگری بر استرس در زنان مبتلا به دیابت نوع ۲. مجله علوم پزشکی رازی، ۲۹ (۵) ،۴۱-۵۲.

شهیدی، شاهین، حسن زاده، رمضان؛ و میرزائیان، بهرام. (1401). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر درد ذهنی و اشتیاق به زندگی در بیماران مبتلا به پسوریازیس. مجله تحقیقات سلامت در جامعه، ۸ (۳).

صلاحی ابدی؛ سحر.(1401). اثربخشی زندگی درمانی بر معنای زندگی، امیدواری و اشتیاق به زندگی در دانشجویان پرستاری شهرستان ساری. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد ساری.

طجری، مریم؛ کریمی، جواد؛ و گودرزی، کوروش. (1399). اثربخشی زوج درمانی به روش پذیرش و تعهد بر امید به زندگی و شفقت به خود در زوجین متقاضی طلاق. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 63(6).

عبداله زاده رافی، مهدی؛ و گل باف، علی. (1399). تأثیر درمان مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر پیروی از دستورات پزشک در بیماران دیابتی. روانشناسی سلامت، .9 (33)، 113-126.

غلام نژاد، سارا؛ بهار، عادله؛ و فضل علی، محسن. (1401). اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی روی امید به زندگی، هراس از مرگ و تنظیم قند خون بیماران دیابتی مبتلا به افسردگی. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ۳۲ (۲۱۶) ،۱۰۵-9۱.

کیوان، شیما؛ خضری مقدم، نوشیروان؛ رجب، اسدالله. (1398). اثربخشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBSR) بر فعالیت‌های خودمراقبتی و امید به زندگی در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو: با پیگیری یک ساله. مجله علوم پزشکی رازی، ۲۶ (۸) ،۱-۱۳.

محمدی، شروین؛ فتحی، آیت‌اله؛ و پاهنگ، عصمت.(1401) اثر بخشی روان‌درمانی مثبت نگر بر امید به زندگی و خود کارآمدی در بیماران دیابتی شهرستان شهریار. فصلنامه پرستاری دیابت، ۱۰ (۳)، ۱۹۲۴-۱۹۳۶.

محمدی، شهناز؛ نظری، آزاده؛ محمدی، مهناز. (1402). نقش پیش‌بینی‌کننده‌ی افکار تکرارشونده‌ی منفی، راهبردهای تنظیم هیجان و خودمراقبتی بر پذیرش و تبعیت درمانی افراد مبتلا به دیابت نوع دو. مجله دیابت و متابولیسم ایران، ۲۳ (۱) ،۳۴-۴۳.

مهربان، شفیق؛ جهاندار، مریم؛ حجت زاده، زهرا؛ طوسی، مریم؛ و احمدبوکانی، سلیمان. (1401). اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت در ایران: مرور سیستماتیک و متا آنالیز. فصلنامه پرستاری دیابت، ۱۱ (۱) ،۲۰۸۶-۲۰۹۹.

میرزایی علویجه، مهدی؛ حسینی، سیدنصراله؛ نیک سیرت، مرضیه؛ هاشمیان، امیرحسین؛ و جلیلیان، فرزاد. (1402). تعیین کننده‌های رفتارهای پایبندی به درمان در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو: کاربرد نظریهی شناختی‌جامعه‌ای. مجله دیابت و متابولیسم ایران، ۲۳ (۱) ،۱-۱۲.

نادریان فر، فرهاد؛ کدخدایی، فاطمه؛ منصوری، علی؛ رضایی کیخایی، خدیجه؛ و نهبندانی، ساناز. (1398). بررسی تاثیر آموزش از راه دور با استفاده از فیلم بر عملکرد جنسی زنان مبتلا به دیابت نوع دو. فصلنامه پرستاری دیابت، ۷ (۲) ،۷۴۰-۷۵۱.

نیک روی، زهرا؛ حسن زاده، رمضان؛ و  حیدری، شعبان. (1401). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر امید به زندگی و پیروی از دستورات پزشک در بیماران دیابتی نوع دوم. سلامت جامعه، 16 (3).

Abdollahzadeh Rafi, M., & golbaf, A. (2020). The Effectiveness of Mindfulness-Based Therapy on Adherence of Doctor's Directions in the Treatment of Diabetic Patients. Health Psychology, 9(33), 113-126.(Persion).

Afsharpoor, S., Pouladi Reyshahri, A., Keykhosrovani, M., & Ganji, K. (2022). Comparison of the Effectiveness of Self-Compassion Therapy and Positivist Group Therapy on the Meaning of Life, Life expectancy, and Self-Care Behaviors in Patients with Type Two Diabetes. RJMS 29 (9) :86-99.(Persion).

Gholamnejad, S., Bahar, A., Fazl Ali, M(2023). Effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy on Life Expectancy, Fear of Death and Glycemic Control in Diabetic Patients with Depression. J Mazandaran Univ Med Sci 32 (216) :105-114.(Persion).

Gu, S. Wang, X. Shi, L. Sun, Q. Hu, X. Gu, Y. Sun, X. Dong, H.(2020). Health-related quality of life of type2 diabetes patients hospitalized for a diabetes-related complication. Quality of Life Research29(10): 695-704.

Hasanzadeh, R.(2021).Life therapy.Tehran:Ravan.

Hasanzadeh, R., & Talebi, F. (2023). The effectiveness of life therapy on passion for life, life expectancy and quality of life in infertile women. Applied Research in Consulting, 6(1), 19-38.(Persion).

Hays RD. The medical outcomes Study (MOS) measures of paitient adherence. J behave Med.1994. 15(17). 361-367.

Huebschmann, AG. Huxley, RR. Kohrt, WM. Zeitler, P. Regensteiner, JG. Reusch JEB.(2019). Sex differences in the burden of type 2 diabetes and cardiovascular risk across the life course. Diabetologia, 62(10): 1761-72.

International Diabetes Federation. IDF Diabetes Atlas. 9th ed. [Internet]. 2019. https://www.diabetesatlas.org/upload/resources/2019/ IDF_Atlas_ 9th_Edition_2019.pdf.

Jajarmi, M., Razavizadeh Tabadkan, B. B. Z., & Vakili, Y. (2019). The Effectiveness of Mindfulness-based Cognitive Therapy (MBCT) on Depression and the Style of Ruminative Response in Women with Type 2 Diabetes Abstract. Women and Family Studies, 12(43), 85-104.(Persion).

Keyvan, S., Khezri Moghadam, N., Rajab, A. (2019).The effectiveness of Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR) on Self-care activities and life expectancy in patients with type 2 diabetes with one year follow up. RJMS  26 (8):1-13.(Persion).

Luy, M. Giulio, .P Di Lego, V. Lazarevič, P. Sauerberg, M.(2022). Life expectancy: frequently used, but hardly understood. Gerontology , 66 (1): 95-104.

Mehraban, S., jahandar, M., Hojjatzadeh, Z., Toosi, M., & Ahmadboukani, S. (2023).Effectiveness of Cognitive Behavioral Therapy on Quality of Life of Patients with Diabetes in Iran: a systematic review and meta-analysis. J Diabetes Nurs 11 (1) :2086-2099.(Persion).

Mirzaei-Alavijeh, M., Hosseini, S N., Niksirt,. M, Hashemian, A H., & Jalilian F.(2023). Determinants of Treatment Adherence Behaviors in Type 2 Diabetes Patients: An application of Social Cognitive Theory. ijdld 23 (1) :1-12.(Persion).

Mohammadi, S., Fathi, A., Pahang, E.(2022). Effectiveness of Positive Psychotherapy in Life Expectancy and Self-efficacy Among Diabetic Patients in Shahriar, Iran. J Diabetes Nurs 10 (3) :1924-1936.(Persion).

Moharamzad, Y., Saadat, H., Shahraki, B. N., Rai, A., Saadat, Z., Aerab-Sheibani, H.,  & Morisky, D. E. (2015). Validation of the Persian version of the 8-item Morisky Medication Adherence Scale (MMAS-8) in Iranian hypertensive patients. Global journal of health science. .(Persion).

Naderyanfar, F., Kadkhodae,i F., Mansouri, A., Rezaei Keykhahi, K., & Nehbandani, S. (2019). Evaluation of Distance Education Using Educational Videos on the Sexual Function of Women with Diabetes Type II. J Diabetes Nurs  7 (2) :740-751.(Persion).

Nasiri Lari, Z. Hajimonfarednejad, M. Riasatian, M. Abolhassanzadeh, Z. Iraji, A. Vojoud, M. Heydari, M. Shams, M.(2020). Efficacy of inhaled Lavandula angustifolia Mill. Essential oil on sleep quality, quality of life and metabolic control in patients with diabetes mellitus type II and insomnia. J Ethnopharmacol.(Persion).

. Nikrouy, Z., Hassanzadeh, R., & Heydari, S. (2022). The Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on Life Expectancy and Following the Doctor's Order in Type 2 Diabetic. Community Health Journal, 16(3), 80-88.(Persion).

Quinn, G P. Keough, MJ. (2002). Experimental design and data analysis for biologists. 2^rd ed. London: Cambridge university press.

Racey, M. Whitmore, C. Alliston, P. Cafazzo, JA. Crawford, A. Castle, D. Dragonetti ,R. Fitzpatrick-Lewis, D. Jovkovic, M. Melamed, OC. Naeem, F. Senior, P. Strudwick, G.Ramdass. S, Vien. V, Selby, P. Sherifali.(2023). DTechnology-Supported Integrated Care Innovations to Support Diabetes and Mental Health Care: Scoping Review,JMIR Diabetes;8.

Sartorius, N. (2022). Depression and diabetes. Dialogues in clinical neuroscience.‏

   Schmid-Ott, G. Schallmayer, S.  Calliess, IT.(2007).Quality of life in patients with psoriasis and psoriasis arthritis with a special focus on stigmatization experience. Clin Dermato;25(6): 547-54

Shahidi, S,. Hasanzadeh, R., & Mirzaian, B.(2022). Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on Mental Pain and Life Engagement in Patients with Psoriasis. J Health Res Commun 8 (3) :68-77.(Persion).

Sinclair, AJ. Abdelhafiz, AH.(2023). Metabolic Impact of Frailty Changes Diabetes Trajectory. Metabolites. 13(2):295.

Soleimaninia, A., Mansouri, A., Bagherzadeh Golmakani, Z., & Zendehdel, A. (2022).The Effectiveness of Existential Therapy on Life Expectancy and Self-Care Behaviors in Women with Type II Diabetes. ijdld  22 (4) :245-254.(Persion).

Sun, H. Saeedi, P. Karuranga, S. Pinkepank, M. Ogurtsova, K. Duncan, B. B. Magliano, D. J. (2022). IDF Diabetes Atlas: Global, regional and country-level diabetes prevalence estimates for 2021 and projections for 2045. Diabetes research and clinical practice, 183, 109-119.

tajari, M., karimi, J., & Goodarzi, K. (2019). Effectiveness of Couple Therapy Through Act Method on Hope in life and Self-Compassion in the Couples Asking for Divorce. medical journal of mashhad university of medical sciences, 61(6), 2993-3007.(Persion).

World Health Organization (WHO). (2016). Diabetes Iran (Islamic Republic of) country profile. [Internet]. Available from: https://www.who.int /publications/m/item/diabetesirn-countryprofile-iran.

Walker, J. Colhoun, H. Livingstone, S. McCrimmon, R. Petrie, J. Sattar, N., .wild, S. Scottish Diabetes Research Network Epidemiology Group. (2018). Type 2 diabetes, socioeconomic status and life expectancy in Scotland (2012–2014): a population-based observational study. Diabetologia, 61, 108-116.‏