اثربخشي آموزش مهارت¬هاي فرزندپروري بر خودافشايي هيجاني، فشار مراقبتي و استرس والديني مادران كودكان اوتيسم
کلید واژه: خودافشايي, استرس والديني, فشار مراقبتي, مهارت هاي فرزندپرروري, اوتيسم,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر اثربخشي آموزش مهارت¬هاي فرزندپروري بر خودافشايي هيجاني، فشار مراقبتي و استرس والديني مادران كودكان اوتيسم بود. اين پژوهش از لحاظ هدف كاربردي و از نظر طرح پژوهش نيمه آزمايشي از نوع پيش¬آزمون و پس¬آزمون با گروه كنترل است. جامعه آماري پژوهش شامل كليه مادران داراي كودك مبتلا به اختلال طيف اوتيسم شهر تبريز در سال 1400 بودند كه به مراكز اوتيسم در اين شهر مراجعه كرده و دارای پرونده¬ی پزشکی این اختلال بودند. از جامعه مورد نظر بر اساس ملاک¬های تشخیصی پیشنهادی آخرین نسخه¬ی تشخیصی آماری اختلالات روانی و به روش نمونه¬گيري هدفمند تعداد 30 نفر انتخاب شده و در دو گروه آزمايش (15 نفر) و كنترل (15 نفر) قرار گرفتند. براي جمع¬آوري داده¬ها از مقياس خودافشايي هيجاني اسنل پرسشنامه استرس والديني آبيدين، مقياس فشار مراقبتي زاريت و همكاران استفاده شد. تجزيه و تحليل داده¬ها با روش آماري تحليل كوواريانس انجام گرفت. نتايج پژوهش نشان داد كه آموزش مهارت¬هاي فرزندپروري بر خودافشايي، استرس والديني و فشار مراقبتي تأثير دارد و باعث افزايش خودافشايي هيجاني و كاهش استرس والديني و فشار مراقبتي در مادران مي¬شود. بنابراين توجه به مهارت هاي فرزندپروري نقش مهمي در بهود مشكلات مادران داراي كودك اوتيسم دارد.
چکیده انگلیسی :
The aim of this study was to evaluate the effectiveness training on parenting skills emotional of self-disclosure, care pressure and parental stress of mothers of children with autism. This research is a pre-test and post-test with a control group in terms of applied purpose and in terms of quasi-experimental research design. The statistical population of this study included all mothers with children with autism spectrum disorder in Tabriz in 2021 who referred to autism centers in this city and have a medical record of this disorder. Based on the proposed diagnostic criteria of the latest statistical diagnostic version of mental disorders and by purposeful sampling method, 30 people were selected from the comprehensive group and were divided into two experimental groups (15 people) and control (15 people). To collect data, Snell Emotional Self-Disclosure Scale, Abidin Parental Stress Questionnaire, Zarit et al. Data were analyzed by analysis of covariance. The results showed that parenting skills training has an effect on self-disclosure, parental stress and caring stress and increases emotional self-disclosure and reduces parental stress and caring stress in mothers. Therefore, paying attention to parenting skills plays an important role in improving the problems of mothers with autistic children.
احمدپناه، محسن. (1380). تأثیر کم توان ذهنی فرزند بر بهداشت روانی خانواده. فصلنامه پژوهش در حیطه کودکان اسثنایی، 1(1)، 52-68.
باقربیک تبریزی، لادن؛ نواب، الهام؛ فرخ‌نژادافشار، پویا؛ اسدی نوقابی، احمدعلی؛ و حقانی، حمید (1394). تأثیر آموزش مداخلات رفتاری ـ شناختی بر بار مراقبتی مراقبان خانوادگی سالمندان مبتلا به آلزایمر. مجله حیات، 21(1)، 94-102.
برومند، نرمين. (1392). مقایسه بهزیستی روان¬شناختی، سرمایه روان¬شناختی و خودافشایی هیجانی والدین کودکان استثنایی با والدین کودکان بهنجار. پايان¬نامه كارشناسي ارشد دانشگاه آزاد اسلامي واحد اردبيل.
بورگ، والتر.، گال، مردیت دامین.، گال، جویس. (1393). روش های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی، ترجمه محمدجعفر پاک سرشت و همکاران. تهران: نشر سمت.
توزنده¬جاني، حسن؛ توكلي¬زاده، جهانشير و لگزيان، زهرا. (1390). توزنده جانی، حسن. توکلی زاده، جهانشیر. لگزیان، زهرا(1390)، اثربخشی شیوه های فرزندپروری بر خودکارآمدی و سلامت روان دانشجویان علوم انسانی دانشگاه پیام نور و آزاد نیشابور. فصلنامه افق دانش، 2، 56-65.
حیدری¬عبدي، سميه؛ سجادیان، ايلناز؛ و حیدریان، انديشه (1395). اثر بخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر درماندگی روان¬شناختی و افکارخودآیند منفی مادران دارای کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم. مجله اصول بهداشت روانی، 18، ویژه نامه سومین کنفرانس بین¬المللی روان¬شناسی و علوم تربیتی، 466-460.
ربيعي¬كناري، فاطمه؛ جديديان، علي؛ و سلگي، محمد. (1394). اثربخشی آموزش تاب آوری بر کاهش استرس والدگری مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال اوتیسم. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، 23(4)، 95-105.
رضائی، نسرین.، نویدیان، علی.، عباسی، فاطمه. (1396). تأثیر برنامه آموزشی حمایتی گروهی بر فشار مراقبتی مادران کودکان مبتلا به تالاسمی ماژور. حیات، ۲۳ (۲)، ۱۲۶-۱۳۷.
فدايي، زهرا؛ دهقاني، محسن؛ طهماسيان، كارينه؛ و فرهادي، فرهاد. (1389). بررسي ساختار عاملي، اعتبار و روايي فرم کوتاه شاخص استرس فرزند پروري (PSI-SF) مادران كودكان عادي 12- 7 سال. مجله تحقيقات علوم رفتاري، 8(2)، 81-91.
فمی تفرشی، فرزانه؛ محمدی، محمدرضا؛ شریفی ساکی، شیدا؛ احمدی، هادی؛ کریمی رضا؛ و آخته، مریم. (1395). اثربخشی آموزش تحلیل رفتار کاربردی به والدین بر افزایش خودیاری کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم. فصلنامه سلامت روانی کودک، 3(1)، 9-18.
كرمي¬زاده، ساره؛ نظامي، ماندانا؛ طاهري، امين؛ و منظري¬توكلي، وحيد. (1393). اثر بخشی آموزش شیوه¬هاي فرزند¬پروري بر راهبردهاي حل تعارض والدین و فرزندان. زن و مطالعات خانواده، 6(24)، 85-103.
واحدي، شهرام. (1390). خودتنظيمي به عنوان ميانجي بين ابعاد والديني غيرحمايتي و پرخاشگري نوجوانان: روش مدل¬يابي معادله ساختاري. مجله اصول بهداشت رواني، 13(49): 6-19.
Abidin, R. R. (1990). Introduction to the special issue the stresses of parenting. Journal Clin Child Psychol, 19, 298-301
Barber, B. K., Stolz, H. E., & Olsen, J. A. (2005). Parental support, psychological control, and behavioral control: Assessing relevance across time, method, and culture. Monographs of the Society for Research in Child Development, 70 (4), 34-43.
Barber, B.K., Harmon, E. (2002). Violating the self: Parental psychological control of children and adolescents. In: Barber BK. (editor). Intrusive parenting: How psychological control affects children and adolescents. Washington, DC: American Psychological Association; 15-52.
Beck, S.J., Young, G.H., Tarnowski, K. G. (1990). Maternal characteristics and perceptions of pervasive and situational hyper actives and normal controls. Journal Am Acad Child AdolescPsychiatry, 88, 150-6.
Bluth, K., Roberson, P. N., Billen, R. M., & Sams, J. M. (2013). A stress model for couples parenting children with autism spectrum disorders and the introduction of a mindfulness intervention. Journal of family theory & review, 5(3), 194-21.
Cachia, R. L., Anderson, A., & Moore, D. W. (2016). Mindfulness, Stress and Well-Being in Parents of Children with Autism Spectrum Disorder: A Systematic Review. Journal of Child and Family Studies, 25(1), 1- 14.
Cadman T., Eklund, H., Howley, D., Hayward, H., Clarke, H., Findon, J., Xenitidas, K., Murphy, D., Asherson, P., & Glaser, K. (2012).Caregiver burden as people with autism spectrum disorder and attention-deficit/hyperactivity disorder transition into adolescence and adulthood in the United Kingdom.Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 51, 879-888.
Christensen, D. L., Bilder, D. A., Zahorodny, W., Pettygrove, S., Durkin, M. S., Fitzgerald, R.T., & Yeargin-Allsopp, M. (2016). Prevalence and characteristics of autism spectrum disorder among 4-year-old children in the autism and developmental disabilities monitoring network. Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics, 37(1), 1- 8.
Derlega, V. J. & Chaikin, A. L. (2009). Sharing intimacy. What we reveal to others and why? New Jersey: Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs.
Dumas, J.E., Wolf, L.C., Fisman, S.N., & Culligan, A. (1991).Parenting stress, child behavior problems, and dysphoria in parents of children with autism, Down syndrome, behavior disorders, and normal development.Exceptionality, 2, 97–110.
Gould, E. R., Tarbox, J., & Coyne, L. (2017).Evaluating the effects of Acceptance and Commitment Training on the overt behavior of parents of children with autism.Journal of Contextual Behavioral Science. In Press, Corrected Proof, Available online 29 June 2017
Hasting, R.P., Kovshoff, H., Ward, N.J., Espinosa, F., Brown, T. (2005). System analysis of stress and positive perceptions in mothers and fathers of pre school children with autism.Journal Autism Dev Dis, 35, 635-44.
Herring, S., Gray, J., Taffe, K., Sweeney, D. & Eifeld, S. (2006). Behaviour and emotional problems in toddlers with pervasive developmental disorders and developmental delay: associations with parental mental health and family functioning. Journal of Intellectual Disability Research, 12, 874–882.
Inamdar, S., Inamdar, M., Gangrade, A. (2015). Stress level among caregivers of thalassemia patients. Ntl J of Community Med, 6(4), 579-582.
Jourard, S. (1993). Self-disclosure. An experimental analysis of the transparent self. Canada: John Wiley & Sons, Inc. Caluschi, Mariana, Probleme de psihologie socială, Editura Carrtes, Iaşi, 1002.
Kawalkowski. (2012). The Impact of a Group – based Acceptance and Commitment Therapy Intervention on Parents of Children Diagnosed with an Autism Spectrum Disorder. Masters Theses and Doctoral Dissertaions.
Keen, D., Couzens, A., Muspratt, S., Rodger, S. (2010). The effects of a parentfocused intervention for children with a recent diagnosis of autism spectrum disorder on parenting stress and competence. Res Autism Spect Dis, 2, 229–41.
Khamis, V. (2007).Psychological distress among parents of children with mental retardation in the United Arab Emirates.Social Science & Medicine, 64, 850-857.
McConkey, R., Truesdale-Kennedy, M., Chang, M., Jarrah, S., and Shukri, R. (2007). The impact on mothers of bringing up a child with intellectual disabilities: A cross-cultural study. International Journal of Nursing Studies (in press) Published Online October 2006.
Miranda, A., Tárraga, R., Fernández, M. I., Colomer, C., & Pastor, G. (2015). Parenting Stress in Families of Children with Autism Spectrum Disorder and ADHD.Exceptional Children, 23, 1-15.
Montgomery‚ D. (2015). The Effects of Acceptance and Commitment Therapy on Parents of Children Diagnosed with Autism. Walden Dissertations and Doctoral Studies, 5, 45-54.
Poddar, S., Sinha, V. K., & Urbi, M. (2015). Acceptance and commitment therapy on parents of children and adolescents with autism spectrum disorders. International Journal of Educational and Psychological Researches, 1(3), 221.
Schneider, R. A. (2004). Chronic renal failure: assessing the fatigue severity scale for use among caregivers. Journal Clin Nurs, 13(2), 219-25.
Snell, W. E. (2001). Development of the Emotional Selfdisclosure Scale. In W.E. Snell, (Ed.). New directions in the psychology of gender roles: Research and theory. Cape Girardeau: Snell Publications.
Snell, W. E., Miller, R. S., & Belk, S. S. (1988). Development of the Emotional Self-Disclosure Scale. Sex Role, 18 (2):59-74.
Stewart, M., McGillivray, J. A., Forbes, D., & Austin, D. W. (2016). Parenting a child with an autism spectrum disorder: a review of parent mental health and its relationship to a trauma-based conceptualisation. Advances in Mental Health, 13, 1-11.
Theule, J., Wiener, J., Tannock, R., Jenkins, J.M. (2012). Parenting stress in families of children with ADHD: a meta-analysis. [published online November 18, 2010] Journal Emot Behav Disord.
Tokić & Pećnik, N. (2011). Parental behaviors related to adolescents’ self-disclosure: Adolescents’ views. Journal of Social and Personal Relationships, 28(2), 201-222.
Toomey, T. S. (2018). Parenting stress as an indirect pathway to mental health concerns among mothers of children with autism spectrum disorder. Autism, 13, 1-5.
Zarit, S. H., Todd, P. A., Zarit, J. M. (1986). Subjective burden of husbands and wives as caregivers: A longitudinal study. Gerontologist, 26, 260-266.
Gupta, R. K., & Singh, R. A. (2004). Electrical properties of junction between aluminium and poly (aniline)–poly (vinyl chloride) composite. Materials chemistry and physics, 86(2-3), 279-283.