بررسی کارایی مصرف آب در تولید محصولات کشاورزی در شبکه‌های آبیاری و زهکشی استان خوزستان (مطالعه موردی شبکه آبیاری و زهکشی کرخه شمالی)
محورهای موضوعی : آبیاری و زهکشی
محمد پیرمرادی
1
(دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی علوم آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز)
علی عصاره
2
(استادیار گروه مهندسی علوم آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز)
مهدی اسدی لور
3
(استادیار گروه مهندسی علوم آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران)
کلید واژه: بهره وری آب, الگوی کشت, CPD, BPD, NBPD,
چکیده مقاله :
افزایش بهره‌وری آب در کشاورزی یکی از راهکارهای مؤثر پایداری منابع آب می‌باشد. در تحقیق حاضر مدیریت آبیاری و بهره‌وری آب در شبکه آبیاری و زهکشی کرخه شمالی با بررسی الگوی کشت و نیز کاربرد شاخص‌های بهره-وری اراضی، CPD، BPD و NBPD مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد میانگین کشت گندم در دوره 5 ساله مورد مطالعه(92-1388) نسبت به سطح کشت پیشنهادی طراح 132 درصد افزایش داشته است، این در حالی است که میانگین کشت جو، کاهش 470 درصدی نسبت به الگوی کشت طراح را نشان داد. همچنین کشت گیاهان علوفه‌ای نظیر یونجه و شبدر مورد استقبال زارعین منطقه قرار نگرفته است. میانگین 5 ساله کشت اجرایی در سطح شبکه، 5924 هکتار و میانگین آب مصرفی در هر سال کشت اجرا شده، 4/55 میلیون متر مکعب بود؛ در صورتی که آب مورد نیاز الگوی کشت طراح به صورت میانگین 86 میلیون مترمکعب در هر سال برای 6500 هکتار بود. میانگین پنج ساله شاخص CPD برای گندم به عنوان محصولی که بیشترین سطح زیر کشت را دارا بود، 818 گرم بر مترمکعب و برای هندوانه‌ی کشت بهاره، به عنوان محصولی که در بین محصولات الگوی کشت بیشترین مقدار آب مصرفی را داشته است، 2301 گرم بر مترمکعب بود. میانگین پنج ساله شاخص BPD و NBPD برای گندم به‌ترتیب 5870 و 3018 ریال بر مترمکعب به دست آمد.
Increasing water productivity in agriculture is one of the effective strategies for sustainability of water resources. In this research, irrigation management and water productivity in North Karkheh irrigation and drainage network were evaluated by examining the cropping pattern and the use of land use productivity indices, CPD, BPD and NBPD. The results of the study showed that the mean wheat cultivation in the 5 years period of study (2009-2013) increased by 132% compared to the designer's proposed cultivar, while the average barley yield decreased by 470% compared to the design pattern of the designer. Also, the cultivation of fodder plants such as alfalfa and clover has not been welcomed by farmers in the region. The average 5 years of cultivation at the network level was 5924 hectares and the average water consumption per year was 55.5 million cubic meters; if the water required for the designer crop pattern was an average of 86 million cubic meters per year For 6500 hectares. The five-year average CPD index for wheat, as the product with the highest cropping area, was 818 gm-cubic meters, and for spring crop watermelon, as the product that had the highest water intake among cropping patterns It was 2301 grams per cubic meter. The five-year average of BPD and NBPD for wheat was 5870 and 3018 Rials per cubic meter.
_||_