بررسی سطح آگاهی زیست محیطی معلمان زن

محورهای موضوعی : محیط زیست و کشاورزی

نفیسه صالحی ¹ (دانشگاه آزاد اسلامی واحد مسجدسلیمان، گروه محیط زیست، مسجدسلیمان، ایران.)
آزیتا کوشافر ² (دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، گروه محیط زیست، اهواز، ایران.)

تاریخ دریافت : 1392/11/16 تاریخ پذیرش : 1393/03/04 تاریخ انتشار : 1393/07/01

کلید واژه: female teachers, آگاهی زیست محیطی, معلمان زن, environmental awareness,

چکیده مقاله :

زنان با مدیریت غذا در خانه، مدیریت آب، مدیریت ضایعات خانگی، مدیریت انرژی در منزل، نتایج بسیار مثبت برای حفظ محیط زیست به بار خواهند آورد. هدف از آموزش محیط زیست افزایش آگاهی و یا داشتن قدرت تشخیص و توصیف مسائل زیست محیطی ، افراد بتوانند در ابداع روش ها و حل معضلات زیست محیطی مهارت هایی کسب کنند. از این رو هدف از انجام این تحقیق که در راستای برآورد اهدف آموزش محیط زیست می باشد ، ارزیابی میزان آگاهی معلمان مدارس در مقطع دبیرستان منطقه ۴ شهر اهواز در نسبت به مسائل زیست محیطی است. در این که در سال ۱۳۹۳ انجام شد ، ۱۰۰ پرسشنامه حاوی ۱۷ سوال به ۴ دبیرستان در منطقه ۴ شهر اهواز زیر نظر مدیران مدارس در میان معلمان زن توزیع و تکمیل گردید و داده های بدست آمده با روش توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داد که یافته ها بیانگر لزوم آموزش محیط زیست در جامعه و ضعف میزان اطلاع رسانی زیست محیطی می باشد. جامعه آماری معلمان عدم احساس مسئولیت های زیست محیطی و بی اطلاعی و ناآگاهی مردم را عامل ایجاد و پیشرفت معضلات زیست محیطی دانستند و تعداد زیادی از معلمان، آموزش حضوری همراه دانش آموزان و برگزاری کارگاه های آموزشی را از روش های موثر آموزش می دانند و از نظر پاسخگویان اساسی ترین عامل ایجاد مشکلات محیط زیست در کشور عدم احساس مسئولیت زیست محیطی ذکر گردید و اساسی ترین مشکل زیست محیطی کنونی بحران انرژی و آلودگی هوا و سپس دفع غیراصولی زباله ها بیان نموده اند که این خود نشان دهنده آگاهی کم معلمان از مشکلات عمده زیست محیطی در حال حاضر می باشد چرا که مشکلاتی همچون تخریب و کاهش منابع طبیعی ، گرمایش جهانی و افزایش جمعیت به مراتب مهم تر و گسترده تر از دفع غیر اصولی زباله است ، بنابراین پیشنهاد می شود که وزارت آموزش و پرورش در محتوای دروس مرتبط با محیط زیست یکسری بازدیدهای علمی را باید مد نظر قرار دهد و در برنامه ریزی های زیست محیطی به طرق مختلف دخیل باشد.

چکیده انگلیسی:

Women via food, water, household waste and energy management at home could create very positive results to maintain the environment. The purpose of environmental education was to increase awareness and or the ability to recognize and describe the environmental issues so the people can acquire skills or to develop methods to solve environmental problems. The aim of this study was to estimate the environmental education objectives, assess the level of knowledge of teachers in secondary schools in the Ahvaz region 4 in relation to environmental issues in 1393 .100 questionnaires containing 17 items were distributed in 4 schools in Ahwaz region. Collected data were analyzed with descriptive methods. The results showed the necessity of environmental education in the community and lack of environmental information. The sample teachers stated lack of environmental responsibility and ignorance, and ignorance of the people were as causes of environmental issues worsening. A large number of teachers remarked that direct education to students and educational workshops were to be considering as effective methods. The most important environmental problems in the country according to the respondents was the lack of environmental responsibility, the current energy crisis, air pollution and waste disposal. Such estimation reflected the low teachers ' knowledge of environmental problems. Because problems such as degradation and depletion of natural resources, global warming and population growth are far more important than the broader principles of waste disposal. Therefore, it is recommended that the Ministry of Education should consider a series of scientifc studies and environmental planning related to the environment in course content in different ways.

منابع و مأخذ:

- بهرام سلطانی، کامبیز (1382) . آموزش محیط زیست . فصلنامه موج سبز . شماره 13 : 3-5 .

-  پولادی ، علی (1389) . طرح پژوهشی بررسی نقش اجتماعی – فرهنگی زنان شهر مشهد در ارتقا کیفی محیط زیست شهری، مدیریت توسعه و پژوهش شهرداری مشهد .

- حسین پور، محمد . سخاوت جو ، محمد صادق (1389) . بررسی برنامه های درسی رشته آموزش و پرورش ابتدایی ازدیدگاه استادان  علوم تربیتی به منظور ارتقای سطح آگاهی های زیست محیطی دانش آموختگان این رشته، نشریه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره دوازدهم، شماره 2 .

-  حمیدپناه، زهرا، فلاحی، سحر (1389) . مقاله آموزش زیست محیطی برای زندگی بهتر ، چهارمین همایش و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست ، تهران .

-   رحمانی ، بیژن (1388) . عوامل موثر بر مشارکت زنان در حفظ محیط زیست شهری با تاکید بر اکوفمینیستی ، فصلنامه جغرافیایی آمایش ، شماره 7.

-رضوانی، نعیمه (1384) . بررسی رابطه دانش زیست محیطی و نگرش ها با رفتارهای حفاظت از محیط زیست، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته جامعه شناسی دانشگاه شهید بهشتی.

- سلیمانی کلهودشتی ، صغری (1382) . تحلیل محتوای کتب درسی دوره ابتدایی از لحاظ توجه به محیط زیست ، پایان نامه کارشناسی ارشد مازندران، سازمان مدیریت و برنامه ریزی.

-  شبیری،  سیدمحمد، پراهالاد ،  ان.ان. (1387). بررسی آگاهی زیست محیطی معلمان مقطع متوسطه ایران و هندوستان ، مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست . شماره 1 .

-  شبیری، سیدمحمد (1385). نقش آموزش های زیست محیطی در مدارس هندوستان ، پایان نامه دکتری علوم تربیتی دانشگاه مینسور.

-  شبیری ، محمد ، شمسی ، زهرا . قربانی ، ناهید (1391) . ارزیابی میزان آگاهی کارشناسان نوسازی بافت فرسوده از مسایل زیست محیطی ، فصلنامه آمایش محیط ، شماره 24 .

-  هادی پور ، مهرداد ، بادکوبی،  احمد ، پورابراهیم ، شراره (1379) . ارزیابی وضعیت آگاهی آموزگاران مقطع دبستان شاغل در مناطق مختلف آموزش و پرورش تهران-در زمینه موضوعات زیست محیطی و روش های ارتقای آگاهی  ، مجله محیط زیست فصلنامه علمی سازمان حفاظت محیط زیست ، شماره 33 ، صفحه 40.

- صالحی ، صادق ، امام قلی ، لقمان  (1391) . مطالعه ی تجربی رابطه ی آگاهی و رفتارهای زیست محیطی مطالعه ی موردی شهرستان سنندج ، نشریه مسائل اجتماعی ایران، سال سوم ، شماره 1.

- صالحی عمران ، ابراهیم ، آقامحمدی ، علی (1387) .  بررسی دانش، نگرش و مهارتهای زیست محیطی معلمان آموزش دوره ابتدایی استان مازندران، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 95.

- صدوق، محمد (1380).  جمعیت محیط زیست ، آینده، فصلنامه علمی محیط زیست، شماره 34.

- فرید ، محمدصادق (1380) . مبانی انسان شناسی، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه، تهران.

-  کریمی، داریوش (1381) . بررسی نیازهای آموزش زیست محیطی دانش آموزان ، معلمان و زنان خانه دار در منطقه خاک سفید تهران، فصلنامه علمی محیط زیست، شماره 40، ص 6-17.

- علوی مقدم ، محمدرضا، مکنون ، رضا، بابازاده ناصری ، عطا، خانمحمدی هزاوه ، محمدرضا ، افتخاری یگانه ، یونس (1391) . ارزیابی آگاهی، نگرش و عملکرد دانشجویان دانشگاه صنعتی امیرکبیردر خصوص محیط زیست، نشریه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره چهاردهم، شماره 4.

- علوی مقدم ، محمدرضا، دلبری ، اعظم سادات ( 1388) . ارزیابی میزان آگاهی دانشجویان مقطع کارشناسی از موضوع مدیریت مواد زاید جامد در محیط زیست، نشریه علمی پژوهشی فناوری آموزش، جلد 3، شماره4.

- مسرور رودسری ، مریم، رضوانی ، محمد، خارا ، حسین، جمال زاده فلاح ، فرزین( 1392) . بررسی اثربخشی دوره آموزشی ترویجی بر آگاهی های زیست محیطی آبزی پروران گیلان، مجله توسعه ابزی پروری، سال هفتم شماره اول.

- مصداقی نیا ، علیرضا، یونسیان ، مسعود، ناصری ، سیمین، جعفری ، علی، مرادی ، علی، فرحدوست ، فرحناز، یعقوبی ، لیلا (1386) . بررسی آگاهی ساکنین شهر تهران از آلودگیهای زیست محیطی وعوارض بهداشتی مربوطه و تعیین منابع اطلاعاتی آنان، فصلنامه علمی پژوهشی یافته، دانشگاه علوم پزشکی لرستان، شماره1.

-  میردامادی ، مهدی، باقری ورکانه، اسمعیلی ، سمیه ( 1389) . بررسی میزان آگاهی دانش آموزان دوره متوسطه شهر تهران از حفاظت محیط زیست، مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره دوازدهم، شماره 1 .

-  مهدی زاده ، حسین، امیدی ، نوریه، عزیزی ، مریم، اسلام پناه ، مریم (1392) . پادکست و تأثیر آن بر آگاهی های زیست محیطی دانش آموزان دوره راهنمایی، فصلنامه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، سال چهارم، شماره دوم ، صفحات 5الی20.

- موحد ، مجید (1382) . مشارکت سیاسی زنان و عوامل اجتماعی موثر بر آن، مطالعات زنان، سال اول، شماره سوم.

-  هادی پور، مهرداد، شکوری، ریحانه (1383).  بررسی میزان آگاهی زیست محیطی و روشهای بهینة آموزش محیط زیست در زنان خانه دار و آموزگاران زن مقطع ابتدایی شهر اراک، فصلنامه سازمان حفاظت محیط زیست، شماره41 .

- Kaiser, F. G., Wolfing, S.,Fuhrer, U. 1999. Environmental Attitudes and Ecological behavior. Journal of Environmental Psychology, 3(19): 1-19.

- Mobley, M. V. L., & Deward, S. (2010). Exro environmental behavior. Environment and Behavior.34. 363-377.

- Nordlund, A., Gavril, J. 2002. Value structures behind pro environmental behavior. Environment and Behavior.34. 363-377.