«خمسه ی» نظامی نردبان صعود زن
محورهای موضوعی : تربیت بدنی، مدیریت ورزشی، علوم ورزشی
فاطمه ممیزی
1
(زبان و ادبیات فارسی واحد علوم تحقیقات تهران)
یدالله بهمنی مطلق
2
(استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی)
کلید واژه: عشق, آنیما, زن, woman, خمسه نظامی, آرمان , Hakin Nezami, Nezami “Khamseh”,
چکیده مقاله :
با وجود آموز ه های متعالی قرآن و سیره پسندیده ی معصومین(ع) در مورد زن، غالباً در گذشته این عنصر برجسته ی اجتماعی و انسانی به دید منفی و گاه تحقیر آمیز نگریسته می شد. در چنین فضای مرد سالارانه، در بین شاعران کمتر کسی را می توان یافت که از این عنصر برجسته به نیکی یاد کرده باشد. حکیم نظامی از اولین شاعران زبان فارسی است که در دفاع از حقوق زن و بیان فضایل و کمالات او داد سخن داده و مظلومیتش را فرا یاد آورده است. شاید یکی از دلایل آن این باشد که در طول زندگی از چشمه زلال محبت مادر و عشق پاک همسر بهره مند بوده است .بنابراین آنیمای شاعر او را بر آن داشته تا در منظومه های خود نگرش مثبت و والایی نسبت به زن از خود نشان دهد. از دیدگاه او زن شخصیتی خردمند و مدبر دارد و می تواند راهنمای خوبی برای مرد باشد. این مقاله سیر تحول و اوج گرفتن نگاه نظامی به زن را از مخزن الاسرار تا اسکندرنامه بررسی می کند تا مقام ویژه ی او را با توجه به جامعه ی مردسالار آن روز نشان دهد. در اندیشه ی نظامی زن ضعیفه نیست بلکه بازتاب زیبایی های پروردگار است. تدابیر او راهنمای مردان بزرگ و حتی پادشاهان قدرتمند است و نشان می دهد که چه بسا زنانی با اعمال و کردار سنجیده، در کشورداری و پادشاهی عملکردی با شکوه تر از مردان روزگار به یادگار گذاشته اند.
Despite the noble Qur’an teachings and the exemplary practices of the Holly Innocents concerning the woman, often in the past such an outstanding social and human element was negatively viewed and sometimes humiliated. In such a patriarchal environment, there were very a few poets that praised such an eminent creature. Hakin Nezami, the poet was the first of the Persian poets who spoke out and defended the women's rights, virtues and perfections. Perhaps one of the reasons was because he reaped a lot of love from a kind mother and lovely wife. Therefore the anima of the poet might make him to take positive attitude towards the woman in his poems. According to his point of view, the woman own sage and efficient personality so she could be a good guide for the men. This article reviewed the development of Hakim Nezami attitude toward woman based on “Makhzan Alasrarn” and “Askndrnamh”. Concerning Nezami point of views the woman is not the second sex but she is to reflect the beauty of the Lord. Her acumens were guidance for many great men and powerful kings. He discussed that a lot of women left more glorious statesmanship and kingdom heritage than men because of their mature practice and performance.
_||_