اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر سازگاری و تاب‌آوری زوج‌های جوان

محورهای موضوعی : روان شناسی

منیره پورفراهانی ¹ , نجمه مرادیان ² , فاطمه زمانی نیا ³ , سیدعلی کیمیایی ⁴ , حمیدرضا آقامحمدیان شعرباف ⁵

1 - دانشگاه بجنورد، گروه روان شناسی، بجنورد، ایران.
2 - دانشگاه فردوسی مشهد، گروه روان شناسی، مشهد، ایران.
3 - دانشگاه پیام نور ساری، گروه روان شناسی، ساری، ایران.
4 - دانشگاه فردوسی مشهد، گروه روان شناسی، مشهد، ایران.
5 - دانشگاه فردوسی مشهد، گروه روان شناسی، مشهد، ایران.

تاریخ دریافت : 1397/09/11 تاریخ پذیرش : 1398/01/27 تاریخ انتشار : 1398/04/01

کلید واژه: تاب‌آوری, سازگاری, مهارت‌های ارتباطی,

چکیده مقاله :

هدف از پژوهش حاضر تعیین میزان اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر سازگاری و تاب‌آوری زوج‌های جوان شهر بشرویه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زوجین مراجعه‌کننده به مراکز فرهنگی- تربیتی کانون عترت، کانون امیرالمؤمنین و مرکز بهداشت شهر بشرویه در سال 1396 می باشند. نمونه آماری پژوهش شامل 24 زوج که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به شیوه تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. روشپژوهش شبه آزمایشی و از نوع پیش‌آزمون پس‌آزمون با گروه کنترل بود. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه سازگاری بل (1961) و مقیاس تاب‌آوری کانر و دیویدسون (2003) بود که در مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون تکمیل گردید و پس از آن گروه آزمایش طی 8 جلسه یک‌ساعته تحت آموزش مهارت‌های ارتباطی قرار گرفتند. داده‌ها با روش تحلیل کوواریانس یک راهه نشان دادند؛ در پس آزمون گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل، افزایش معناداری در سازگاری و تاب‌آوری داشته و بر اساس مشخص شد آموزش مهارت‌های ارتباطی موجب افزایش سازگاری و تاب‌آوری زوج‌ها شده بود.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study was to investigate the effectiveness of communication skills training on adaptation and resiliency of young couples in the city of Bashrooye. The statistical population of the study was the couples referred to the Etrat Education-Cultural Centers, Amir­-alMomenin Center and Boshrooyeh city Health Center. Acording to convenient sampling 24 couples attending in the project as study sample were assigned by random equally in to experimental and control group. The methods of research was a quasi-experimental with the pre-test, post-test and control group. Bells Adjustment Questionnaire (1961) and Connor-Davidson Resilience Scale (2003) (CRI-RISC) were used as data gathering tools. After pre-test, experiment group was exposed to communication skills training for 8 sessions of 60 minutes each. At the end of intervention posttest was applied to this group. Analysis of Covariance (ANCOVA) was applied for data analyzing. Compared to the control group, results of the study showed a significant increase in adaptability and resiliency of experiment group.  According to the results, communication skills training can be considered as effective way for social adaptability and resiliency of young couples and to be used in training and consultation centers.

منابع و مأخذ:

- امانی، احمد، لطافتی بریس، رامین. (1393). اثربخشی آموزش گروهی مهارت‌های ارتباطی بر کاهش تعارضات زناشویی زوجین. مشاوره کاربردی، 3(2)، 17-36.

- بشارت، محمدعلی. (1386). تاب‌آوری، آسیب‌پذیری و سلامت روان. مجله علوم روان‌شناختی، 6(2)، 38-373.

- تقی نژاد، زهرا، اقلیما، مصطفی، عرشی، ملیحه، پورحسین هندآباد، پریا. (1396). اثربخشی مداخله مددکاری گروهی با شیوه آموزش مهارت‌های اجتماعی بر سازگاری اجتماعی سالمندان. مجله: توانبخشی، 18(3)، 230-241.

- خجسته مهر، رضا، شیرالی نیا، خدیجه، عطاری، یوسف­علی. (1387). تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباطی بر الگوهای ارتباطی و احساسات مثبت نسبت به همسر در زوجین شهر اهواز.پژوهش‌هایمشاوره، 27(7)، 81-96.

- خزاعی، آذر، نیلی احمدآبادی، محمدرضا، خزائی، ثریا، دریکوندی، زهرا. (1396). اثربخشی آموزش مهارت ارتباطی از طریق چندرسانه ای بر عزت نفس دانش آموزان دختر کم شنوا.‎  نشریه پژوهش های تربیتی، 4 (34)، 115-134.

- درخشان نیا، فاطمه، رفیعی، حسن، خانکه، حمیدرضا، رهگذر، مهدی، اقلیما، مصطفی. (1391). ویژگی های یک جامعه سالم بر مبنای تجارب و ادراکات شهروندان تهران. مجله پژوهشهای رفاهی علمی، 15 (5)، 315-346.

- سامانی سیامک، جوکار، بهرام، صحراگرد، نرگس. (۱۳۸۶). تاب‌آوری، سلامت روانی و رضایتمندی از زندگی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 13(۳)، ۲۹۰-۲۹۵.

- شریفی، مهدی، امین زاده، دانا محمد، سلیمانی صفت، عرفان، سودمند، نسرین، یونسی، سیدجلال. (1396). ارتباط بین تفکر قطعی نگر با احساس تنهایی و افسردگی در سالمندان. نشریه علمی سالمند، 12 (3)، 276-287.

- طرفی عمیدپور، شمس‌الدین، عطاری، یوسفعلی، حمید، نجمه. (1394). بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی به شیوۀ شناختی رفتاری بر نقش افزایش صمیمیت و زناشویی زوجین. مجله علمی پزشکی جندی شاپور، 14(2)، 223-229.

- جابری، سمیه، اعتمادی، عذرا، احمدی، سید احمد. (1394). بررسی رابطه مهارت‌های ارتباطی با صمیمیت زناشویی. پژوهش های علوم شناختی و رفتاری، 5(2)، 143-152.

- نوابخش، مهرداد، فتحی، سروش. (1390). شیوه های فرزندپروری و سازگاری اجتماعی فرزندان. پژوهش دینی، 1(22)، 33-64.

- حیرت، عاطفه، فاتحی زاده، مریم السادات، احمدی، سیداحمد، اعتمادی، فاطمه، بهرامی، عذرا. (1393). نقش ابعاد سبک زندگی زوجی در پیش بینی سازگاری زناشویی. فصلنامه علمی-پژوهشی زن و جامعه، 5(18)، 145-158.‎

- سادوک، بنجامین جیمز، سادوک، ویرجینیای. (2007). خلاصه روانپزشکی - جلد اول: علوم رفتاری / روانپزشکی بالینی ترجمه فرزین رضاعی. (1393). انتشارات: ارجمند.

- صیامی، مسعود، سالاری، عاطفه، صمدیه، هادی. (1396). مقایسه‌ی‌ سبک زندگی و سلامت روانی در دبیران تربیت‌ بدنی و سایر دبیران شهرستان بیرجند. مجله اصول بهداشت روانی، 19(6), 491-495.‎

- فتحی آشتیانی، علی. (1395). آزمون‌های روان‌شناختی: ارزشیابی شخصیت و سلامت روان. تهران: بعثت.

- کاوه فارسانی، ذبیح الله؛ احمدی، سیّد احمد و فاتحی زاده، مریم السّادات. (1391). تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر رضایت و سازگاری زناشویی زنان متاهل، روستاهای شهرستان فارسان. مشاوره و روان درمانی خانواده، 2(3)، 373-87.

- لواف، هانیه، شکری، امید، قنبری، سعید. (1393). نقش واسطهای مدلهای ارتباطی زوجین در رابطه بین تعارض زناشویی مشکلات درونی سازی و برونی سازی شده دختران مجله.روانشناسیخانواده، 2، 3-18.

- مومنی، خدامراد، شهبازی راد، افسانه. (1391). رابطه معنویت، تاب آوری و راهبردهای مقابله ای با کیفیت زندگی دانشجویان. مجله علوم رفتاری، 6(2)، 97-103.

- نعیم، مهدی، رضایی، شریف علی. (۱۳۹۵). اثر بخشی آموزش مهارت های زندگی بر سازگاری زناشویی و کاهش خشونت خانگی علیه زنان.مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، ۳ (۲)، ۲۱-۳۲.

- یگانه شمامی، لیلا، خسرو جاوید، مهناز، حسین خانزاده، عباس. (1393). تأثیر آموزش گروهی مهارت های ارتباطی در سازش یافتگی و همدلی دانش آموزان.علومرفتاری، 32 (9)، 129-138.

- Banaian, S. H. & Parvin, N. (2006). The Investigation of the Relationship between Mental Health Condition and Martital Satisfaction. Scientific Journal of Hamadan Nursing & Midwifery Faculty, 14(2), 52-62. [Persian]

 -Brown, J., Barbarin, O., & Scott, K. (2013). Socioemotional Trajectories in B lack Boys between Kindergarten and the Fifth Grade: The Role of Cognitive Skills and Family in Promoting Resiliency. American Journal of Orthopsychiatry, 83(2pt3), 176-184.

- Campbell-Sills, L., Cohan, S. L., & Stein, M. B. (2006). Relationship of resilience to personality, coping, and psychiatric symptoms in young adults. Behaviour research and therapy, 44(4), 585-599.

- Connor, K. M., & Davidson, J. R. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor‐Davidson resilience scale (CD‐RISC). Depression and anxiety, 18(2), 76-82.

- Garmezy, N., Masten, A. S., & Tellegen, A. (1984). The study of stress and competence in children: A building block for developmental psychopathology. Child development, 97-111.

- Giles, H. (Ed.). (2016). Communication accommodation theory: Negotiating personal relationships and social identities across contexts. Cambridge University Press.

- Greeff, A. P., & Van Der Merwe, S. (2004). Variables associated with resilience in divorced families. Social Indicators Research, 68(1), 59-75.

- Liebenberg, L., Ungar, M., & Vijver, F. V. D. (2012). Validation of the child and youth resilience measure-28 (CYRM-28) among Canadian youth. Research on social work practice, 22(2), 219-226.

- McKay, M., Davis, M., & Fanning, P. (2009). Messages: The communication skills book. New Harbinger Publications.

- Nagaraja, A., Rajamma, N. M., & Reddy, S. V. (2012). Effect of parents’ marital satisfaction, marital life period and type of family on their children mental health status. Journal of Psychology, 3(2), 65-70.

- Newman, R. (2003). Providing direction on the road to resilience. Behavioral Health Management, 23(4), 42.

- Rahmanifar, R., Mohammadzade Ebrahimi, A., & Soleymanian, A. A. (2018). Investigating the Effect of the Intimacy Relationship Skills on Marital Adjustment. Armaghane danesh, 23(2), 0-0. [Persian]

- Williamson, H. C., Altman, N., Hsueh, J., & Bradbury, T. N. (2016). Effects of relationship education on couple communication and satisfaction: A randomized controlled trial with low-income couples. Journal of consulting and clinical psychology, 84(2), 156.

- Yalcin, B. M., & Karahan, T. F. (2007). Effects of a couple communication program on marital adjustment. The Journal of the American Board of Family Medicine, 20(1), 36-44.