اثربخشی مداخله آموزشی بر اساس الگوی باور سلامتی و خودکارآمدی بر رفتارهای ارتقادهنده سلامت روانی و جسمی زنان یائسه

محورهای موضوعی : روان شناسی

مریم بهنام مرادی ¹ , حسن احدی ² , محمدرضا صیرفی ³

1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین المللی کیش، گروه روان شناسی سلامت، جزیره کیش، ایران.
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین المللی کیش، گروه روان شناسی سلامت، جزیره کیش، ایران.
3 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، گروه روان شناسی سلامت، البرز، ایران.

تاریخ دریافت : 1397/07/07 تاریخ پذیرش : 1397/09/18 تاریخ انتشار : 1397/10/01

کلید واژه: الگوی باور سلامتی, زنان یائسه, خودکارآمدی, رفتارهای ارتقادهنده سلامت جسمی وروانی,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی مداخله آموزشی بر اساس الگوی باور سلامتی و خودکارآمدی بر رفتارهای ارتقادهنده سلامت روانی و جسمیزنان یائسه شاغل در مدارس غیردولتی شهر تهران در سال1396 انجام گرفت. جامعه آماری شامل کلیه مدارس غیر دولتی دخترانه شهر تهران بود که از جامعه مذکور با روش نمونه گیری هدفمند 60 نفر از زنان یائسه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 30 نفر) جایگزین شدند. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود.ابزارگردآوریداده ها پرسشنامه استانداردوالکر2 (2014) بود. به گروه آزمایش 6 جلسه 2 ساعته رفتارهای ارتقادهنده سلامت آموزش داده شد. داده ها با استفاده از آزمون کوواریانس چند متغیری و تک متغیری تحلیل شد. یافته ها نشان داد که مداخله آموزشی بر اساس الگوی باور سلامتی و خودکارآمدی در بهبود رفتارهای ارتقا دهنده سلامت گروه آزمایش اثربخش است.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study was to determine the effectiveness of educational intervention based on health belief model and self-efficacy on psychological and physical health promotion behaviors of menopausal women working in Tehran's nongovernmental schools in 1396. The statistical population consisted of all girls' non-governmental schools in Tehran. Among them, 60 menopausal women were selected by purposive sampling method and randomly were assigned in two experimental and control groups (each group 30). The research method was semi-experimental with pretest-posttest design with control group. Data were collected by Walker Standard Questionnaire (2014). The experimental group was trained in 6 sessions of 2 hours each on health promoting behaviors. The data were analyzed using multivariate covariance analysis (MANCOVA) and one-way analysis of variance (ANOVA). The results showed that education was effective in improving the health promotion behaviors in experimental group and there was a significant difference between the menopausal women of the two groups (P <0.01).

منابع و مأخذ:

-            باقیانی مقدم، محمدحسین. (1394).  ارتقا بهداشت و سلامت زنان. تهران: انتشارات سبحان.

-            چناری، رقیه. (1392). بررسی عوامل موثر بر انجام رفتارهای ارتقا سلامت در جانبازان شیمیایی ایلام. مجله علمی پژوهشی علوم پزشکی ایلام، 21 (6)، 267-257.

-            خداویسی، مسعود. (1396). همبستگی فعالیت بدنی و عوامل الگوی ارتقاء سلامت پندر در کارکنان بیمه سلامت و حافظ استان همدان. فصلنامه مدیریت ارتقاء سلامت، 6 (2)، 7- 1.

-            گرینبرگ، جرالد اس. (2008). کنترل فشار روانی. ترجمه محسن دهقانی و همکاران (1387). تهران: انتشارات رشد.

-            روستا، فاطمه.، و یار احمدی، علی. (1395). خودکارآمدی و رفتارهای ارتقادهنده سلامت زنان در شیراز. مجله علمی پژوهشی علوم پزشکی ایلام، 24 (2)، 100- 90.

-            سارافینو، ادوارد. (2012). روانشناسی سلامت. ترجمه دکتر فروغ شفیعی، الهه میرزایی، حسین افتخاراردبیلی و همکاران (1391)، تهران: انتشارات رشد.

-            شریعت مغانی، صدیقه.، و سیمبر، معصومه. (1394). ارتباط حمایت اجتماعی درک شده با تجارب زنان در یائسگی. نشریه علمی پژوهشی علوم پزشکی شهید بهشتی، 25 (90)، 90-25.

-            شریفی، نسیبه. (1393). بررسی سلامت عمومی در زنان یائسه شهر اهواز. مجله علوم پزشکی رازی، 21 (128)، 65-59.

-            قاضی عسگر، مهسا.، و قریب، مهرناز. (1391). بررسی میزان تاثیر آموزش بهداشت بر سلامت خانواده. اولین همایش ملی تحقیقات کاربردی در سلامت همگانی، 1.

-            کشاورز، زهره.، سیمبر، معصومه. (1393). تاثیر مدل تلفیقی رفتار برنامه­ریزی شده و خودکارآمدی بر رفتارهای ارتقادهنده سلامت زنان. مجله دانش و تندرستی، 9 (3)، 61-54.

-            محمدی­زیدی، عیسی.، پاکپور­حاجی­آقا، امیر.، و محمدی­زیدی، بنفشه. (1390). روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه سبک زندگی ارتقا­دهنده سلامت. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 21 (1)، 113- 103.

-            مورفی، سیمون.، و بنت، پائول. (2012). روانشناسی و ارتقای سلامت. ترجمه دکتر عبدالعزیز افلاک سیر (1391). تهران: انتشارات آوای نور.

-            نوروزی، انسیه. (1390). بررسی عوامل مرتبط با کیفیت زندگی زنان یائسه اصفهان بر اساس تحلیل رفتاری الگوی پرسید. مجله تحقیقات نظام سلامت، 7 (3)، 277- 267.

-            ویتن، وین. (2012). روانشناسی عمومی. ترجمه یحیی سیدمحمدی (1391). چاپ چهاردهم. تهران: انتشارات روان.

-            هاشمی­نسب، الهام. (1395). بررسی رفتارهای ارتقادهنده سلامت بر اساس مدل پندر در معلمان فسا. مجله معاونت تحقیقات و فناوری علوم پزشکی فسا، 2 (2)، 3-1.

-            AbedelAzim-Mohamed, H., & Mansour­Lamadah, S. (2016). Improving women’s practices for reducing the severity of menopausal symptoms. Journal of NE&P, 6 (4), 72–83.

-            Anderson, D., Seib, C., McGuire, A., & Porter­Steele, J. (2015). Decreasing menopausal symptoms in women undertaking a web-based multi-modal lifestyle intervention: The Women’s Wellness Program. Maturitas, 81, 69–75.

-            Asrami, F.S., Hamzehgardeshi, Z., & Shahhosseini, Z. (2016). Health promoting life-style behaviors in menopausal women: A Cross-Sectional Study. Global Journal of Health Science, 8 (8), 128–134.

-            Bauld, R., & Brown, R.F. (2015). Stress, psychological distress, psychosocial factors, menopause symptoms and physical health in women. Maturitas, 62 (2), 160–165.

-            Bruce, D., & Rymer, J. (2013). Symptoms of the menopause. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol, 23 (1), 25–32.

-            Collins, A. (2018). Nutrition & menopause. Life style, second spring, 1–5.

-            Christiansen­Shawn, L., Palkovitz, R. (2018). Exploring Erikson's psychosocial theory of development: generativity and its relationship to paternal identity, intimacy, and involvement in childcare. Journal of mens, studies, 3, 81–82.

-            Everard, K.M., Lach, H.W., Fisher, E.B., & Baum, M.C. (2012). Relationship of activity and social support to the functional health of older adults. J Gerontol B Psychol Sci Soc Sci, 55 (4), 56–60.

-            Garcia, C.L., & Gómez­Calcerrada, S.G. (2011). Cognitive-behavioral intervention among women with slight menopausal symptoms: A pilot study. The Spanish Journal of Psychology, 14 (1), 344–355.

-            Hamoda, H., Panay, N.R., Arya, R., & Savvas, M. (2016). The British menopause society & women’s health concern 2016 recommendations on hormone replacement therapy in menopausal women. Post Reproductive Health, 22 (4), 165–183.

-            Imayama, I., Alfano, C.M., Kong, A., Foster­Schubert, K.E.B., Carolyn, E., Xiao, L.R., & McTiernan, A. (2011). Dietary weight loss and exercise interventions effects on quality of life in overweight/obese postmenopausal women: A randomized controlled trial. International. Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 8 (118), 2–12.

-            James, J. (2012). A study to evaluate the effectiveness of structured teaching pragramme on knowledge regarding menopausal prablems and its remedial measures among middle age women in selscted rural arease Bangalore. Rajive Gandhi University of Health Sciences Bakgolar Karnataka, 1–94.

-            Kangau, H. (2017). Menopause: Health promotion strategies from a nursing perspectivea literature review. Arcada/ Basic Sexology Course Nursing Degree Programme. 1–48.

-            Keshavarz, Z., Simbar, M., Ramezankhani, A., & Alavi­Majd, H. (2014). The impact of educational interventions based on (integrated model of planned behavior and self-efficacy) on health promotion behaviors of female workers in reproductive aged. Journal of Knowledge & Health, 9 (3), 54–61.

-            Kim, I.K., Choi, H.M., & Kim, M.H. (2012). Menopausal knowledge and management in peri-menopausal women. The Korean Society of Menopause,18, 124–131.

-            Kravitz, H.M., Zhao, X., Bromberger, J.T., Gold, E.B., Hall, M.H., Matthews, K.A., & Sowers, M.R. (2017). Sleep disturbance during the menopausal transition in a multi ethnic community sample of women. Sleep,31 (7), 979–990.

-            Krems, J.A., Kenrick D.T., & Neel, R. (2017). Individual perceptions of self-actualization What: functional motives are linked to full filling ones full potential?, Personality and Social Pscychology bulletin, 43 (9), 1337–1352.

-            Mansikkamäkia, B.K., Raitanena, J., Malilad, N., Sarkealae, T., Männistöe, S., Fredmand, J., & Luotoa, R. (2015). Physical activity and menopause-related quality of life-A population-based cross-sectional study. Maturitas, 80, 69–74.

-            Matthew, S. (2015). A healthy aging program for older adults effects on self-efficacy and morale.HHS Med, 71–72.

-            Mcbride, L.K. (2017). Non-hormonal treatments for the menopause. Sage.co.uk/ journals permissions,8 (4), 213–221.

-            Moilanen, J., Aalto, A.M., Hemminki, E., Arod, A.R., & Luotob, R. (2010). Prevalence of menopause symptoms and their association with lifestyle among Finnish middle-aged women. Maturitas, 67 (4), 368–374.

-            Nazari, M. (2016). The Effectiveness of life style educational program in health promoting behaviors and menopausal symptoms in women in Marvdasht Ira. GJOHS, 8 (10), 34–42.

-            Norozi, E., Mostafavi, F., Hasanzadeh, A., Moodi, M., & Sharifirad, G. (2013). Factors affecting quality of life in postmenopausal women, Isfahan. Journal of Education and Health Promotion, 2 (58), 1–10.

-            Patel, V., Koshy, S., & Ravindra, H.N. (2014). Effectiveness of structured teaching programme on knowledge regarding menopausal symptoms and its management among women. IOSR Journal of Nursing and Health Science, 3 (3), 22–26.

-            Pender, N.J. (2011). Health promotion in nursing practice. Fourth edition, Upper Saddle River NJ: Prentice Hall.

-            Pender, N.J. (2011). Health Promotion Model. Health Promotion Manual Rev. 20–42.

-            Rizvi, S.A., Jalil, F., Azam, S.I., Shamsi, U., & Saleem, S. (2012). Prevalence of menopause, chronic    illnesses and life style of middle aged women in Karachi, Pakistan. US National Library of Medicine EnlistedJournal, 5 (4), 347–354.

-            Rose, R.D. (2013). A randomized controlled trial of a self-guided, multimedia, stress management and resilience training program. Behaviour Research and Therapy, 51, 106.

-            Sehhatie, F. (2015). Health promoting behaviors among postmenopausal women in Langroud, Iran. IJWHR, 3 (3), 158–162.

-            Trudeau, K. (2011). Identifiyng the educational needs of menopausal woman. WHIJIOWH, 21 (2), 1–10.

-            Walker, S.N., Sechrist, K.R. & Pender, N.J. (2014). The health-promoting lifestyle profile: development and psychometric charactristics. Nursing research, 36 (2), 76–81.

-            Walker, S.N., Sechrist, K.R. & Pender, N.J. (2014). The health-promoting profile (II).Lifestyle University of Nebraska Medical Center, College of Nursing. Omaba, Nebraska. USA. 2014.

-            Yazdkhasti, M., & Simbar, M. (2015). Empowerment and coping strategies in menopause women: a review. Iranian Red Crescent Medical Journal, 17 (3), 1–7.