بررسی آلودگی به انگل های خارجی و نقش آنها در انتقال بیماری های تک یاخته ای بز در شهرستان ماکو

محورهای موضوعی : آسیب شناسی درمانگاهی دامپزشکی

احمد قره خانی ¹ , موسی توسلی ²

1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ماکو، گروه دامپزشکی، ماکو، ایران
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه، دانشکده دامپزشکی، گروه پاتوبیولوژی، ارومیه، ایران

تاریخ دریافت : 1390/09/19 تاریخ پذیرش : 1391/06/15 تاریخ انتشار : 1391/03/01

کلید واژه: آلودگی, بز, انگل خارجی, ماکو,

چکیده مقاله :

هدف از این مطالعه بررسی میزان آلودگی به انگل های خارجی، تعیین فون (جنس و گونه آنها) و نقش آنها در انتقال بیماری های تک یاخته ای در بز در منطقه ماکو بود. این بررسی از اول فروردین ماه 1389 تا اواخر اسفند 1389 انجام گردید. بدین منظور به صورت تصادفی 50 گله بز انتخاب و از هر گله 8 نمونه با فرض 50 درصد شیوع، 95 درصد اطمینان و 5 درصد خطا به تعداد 400 نمونه انتخاب گردید. پس از جداسازی انگل های خارجی از بدن دام های مورد مطالعه، خون گیری از دام های دارای علائم و تهیه گسترش مستقیم و رنگ آمیزی گسترش ها با رنگ گیمسا انجام گرفت، سپس با مطالعه گسترش ها و تشخیص نوع تک یاخته، گونه های انگل های خارجی شناسایی گردید. نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. در این بررسی از 400 رأس بز مورد مطالعه، آلودگی به کنه در 137 مورد (5/33 درصد) دیده شد. آلودگی به سایر انگل های خارجی (نظیر جرب، شپش، کک و میاز) مشاهده نشد. از 137 رأس بز آلوده به کنه، 104 رأس (18/75 درصد) علایم آلودگی به بیماری های تک یاخته ای را نشان دادند که از بین آنها 87 رأس آلوده به بابزیا اویس (46/84 درصد)، 12 رأس آلوده به بابزیا موتازی (65/11 درصد) و 5 رأس آلودگی توأم به بابزیا اویس و بابزیا موتازی (89/3 درصد) داشتند. آلودگی به تیلریا و آناپلاسما یافت نشد. از حیوانات مورد مطالعه کنه های ریپی سفالوس، هیالوما، درماسنتور و همافیزالیس جدا گردید. نتایج نشان دهنده غالب بودن آلودگی تک یاخته ای بابزیا گونه بابزیا اویس در بز در منطقه ماکو می باشد. نتایج آماری نشان داد که حضور کنه ریپی سفالوس بورسا به طور معنی داری با وجود بیماری بابزیوزیس در بز ارتباط دارد (05/0p<).

چکیده انگلیسی:

The present study aims to determine the rate of infestation to external parasites, determine the fauna (genus and species) and also investigation their role in transmission of protozoan infections in goat in maku region. This survey was conducted from March 2010 (Farvardin 1389) to April 2011 (Esfand 1389). The data was analyzed by SPSS software (Ver. 16) .The results revealed that 137 goats (33.5%) were infested by hard ticks. There weren`t any infestation by other external parasites (mite, lice, flea, myias). The whole detected ticks were 435 and each goat had an average of 1.08 ticks. The identified hard ticks on goats in respect to their prevalence were Rhipicephalus bursa (68.50%),Hyaloma anatolicum.anatolicum (16.32%), Rhipicephalus sanguineus (9.46%), Haemaphysalis punctata(3.21%) and Dermacentor marginatus( 2.52%). Distribution of ticks over different parts of the body surface was as follows: groin and breasts (50.80%), head and neck (25.05%), subscapula (13.10%) and genital organs and under tail (11.03%). Out of 137 positive samples 103 goats (25.75%) were infected with Babesia, out of which 87 goats (84.46%), 12 goats (11.65%) and 5 goats (3.89%) infected with B. ovis, B. mutasi and mixed infection with B. ovis and B. mutasi, respectively. There wasn`t any infection with Theileria and Anaplasma. The results indicated that infections with Rhipicephalus bursa was the highest in goats in Maku region, and among protozoan infections, B. ovis infection was the highest one , that is the frequency of Rhipicephalus bursa in comparison to other kinds of detected ticks among positive samples of Babesia was high and is meaningful (p<0.05).                                                                     

منابع و مأخذ:

1. بهرامی، ع .(1377): بررسی انتشار جغرافیایی کنه های ایکسودیده و آرگازیده (کنه های سخت ونرم ) در استان آذربایجان غربی ، دانشگاه تربیت مدرس ، پایان نامه شماره 607.                                                                                                               


2. بهگام ،ع. و همکاران.(1371): بررسی انتشار فصلی و جغرافیایی کنه های دامی در استان آذربایجان غربی ، مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان آذربایجان غربی ، طرح تحقیقاتی شماره 154.


3. توسلی ،موسی و رهبری، صادق.(1377): بررسی سرواپیدمیولوژی بابزیا اویس در گوسفندان و بزان مناطق مختلف اقلیمی ایران ، مجله دامپزشکی دانشگاه تهران ، 53 (4 ): صفحه: 57.


4. جباری،ا .،هاشمی فشارکی ، ر. و عبدی گودرزی،م.(1380):شناسایی کنه های ایکسودیده جدا شده از نشخوارکنندگان اهلی منطقه قم ،مجله پژوهش و سازندگی ،شماره 50 ،صفحات: 13– 11.


5. حاجی حسینلو ،مختار. (1374): بررسی کشتارگاهی بابزیوز در شهرستان ارومیه،دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه، پایان نامه شماره 176 ، صفحه: 42.


6. حدادزاده،ح. و خضرایی نیا،پ.(1377): اصول تشخیص و اهمیت بهداشتی بند پایان، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران ، صفحات: 209 و 215 – 213.


7. رسولی،س.و همکاران. (1388): بررسی فون کنه های سخت آلوده کننده بز و تغییرات فصلی جمعیت آنها در استان آذربایجان غربی، مجله دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، سال 3، شماره 4: صفحات:671-667.


8. رفیعی ، عزیز.(1375): تک یاخته شناسی دامپزشکی و مقایسه ای . انتشارات دبیرخانه  شورای پژوهش های علمی کشور، صفحات: 151-140 و 709- 640 .


9. رهبری،صادق. (1364): بررسی آلودگی به کنه در دامداری های روستاهای اطراف ارومیه ، طرح تحقیقاتی دانشگاه تهران ، صفحات: 25-20 .


10. غیاثی، فرزاد.(1376): تعیین گونه های عامل بابزیوز گوسفندی و چگونگی پراکندگی کنه ها در گوسفندان بیمار شهرستان ارومیه، دانشکده دامپزشکی دانشگاه ارومیه، پایان نامه شماره 428 ، صفحات: 56 - 26 .


11. گرامی ، ب.(1361): خلاصه نتایج تحقیقات موسسه رازی. انتشارات موسسه رازی کرج، صفحات: 80 - 58 .                   


12. -نعمان ،وحید و همکاران. (1386): شناسایی کنه های سخت نشخوار کنندگان اهلی در دو منطقه اکولوژیکی استان اصفهان . مجله پژوهش و سازندگی ، شماره 77، صفحات: 95-88.


13. هاشم زاده فرهنگ،ح.(1384): تنوع گونه ای و تغییر فصلی کنه های سخت گوسفندان شهر تبریز و حومه در سال های 84-83 ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، طرح تحقیقاتی شماره 59.


14. یخچالی،محمد و عزیزی ، کامل.(1386): مطالعه میزان آلودگی های گاو، گوسفند و بز به کنه های ایکسودیده در دامداری های اطراف شهرستان بوکان، مجله دامپزشکی ایران ، سال 3، سماره 4، صفحات:104-100.

 

15. Calisi , B., polat, E. and Yucel, A.(1997): Identification of ticks collected from some domestic animals from some villages around silivri town and detection of Borrelia burgdorferi in Ixodes ricinus. Acta Parasitologica Turcica. 21:379 – 382.


16. Fivaz, B., Petney, T. and  Horak, I. (1992): Tick Vector Biology Medicine and veterinary aspects. Springer-verlag. BerlinHeidelberg, pp:28.


17. Freiedhoff, K. T., Maroli, M., Ghirotti, M. and  DeCastro, J. J. (1997): Tick-borne disease of sheep and goats caused by Babesia, Theileria or Anaplasma SPP. Parasitologica Roma. 39(2): 99-109.


18. Kreier, J. (1997): Parasitic  protozoa. 4 th ed. Academic press, London, PP.: 1-43.


19. Rahbari, s. (1995): Studies on some ecological aspects of ticks fauna of west Azarbyjan, Iran. J. Appl .Res., 7: 189-194.


20. Razmi, G .R ., Naghibi , A., Aslani ,M.R ., Fathirand ,M. and Dastjerdi , K .(2002) : An epidemiological study on ovine babesiosis in the Mashhad suburb area province of Khorasan . Vet . parasitology., 18(2):109-115.                                                                                                             Soulsby, E. J. L. (1982): Helminth , arthropoda and protozoa of domesticated animals. Bailler Tindall, London, PP: 456- 471 , 428 – 706.


21. Urquhart , G .M.; Armour, J ., Duncan , J.L .; Dunn , A.M.Jennings , F.w.(1992):


22. Veterinary parasitology. longman scientic Techical,PP: 234 – 241.


23. Wall, R. and Shearer, D.(1997): Veterinary Entomology, 1th ed ,Chapman and Hall International Thompson Publisher Co, London , PP: 96-149, 108 – 113.


24. Yakhchali ,M . and Hosseini ,A. (2006) : Prevelanca and ectoparasites fauna of sheep and goats flocks in urmia suburb , Iran. Veternerski Arehiv. 76(5):441-450.