مطالعه فراساختاری سلول‌های جنسی آغازی، اووگونی‌ها و اووسیت‌ها در جنین بز

محورهای موضوعی : آسیب شناسی درمانگاهی دامپزشکی

سید مهدی بانان خجسته ^{1 *} , رضا رنجبر ² , نعیم آلبوغبیش ³ , امیر عباس فرشید ⁴ , محبوبه صالحی ⁵

1 - گروه علوم جانوری، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
2 - گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
3 - گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
4 - بخش آسیب شناسی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
5 - دانش آموخته دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

تاریخ دریافت : 1387/10/29 تاریخ پذیرش : 1388/01/31 تاریخ انتشار : 1387/12/01

کلید واژه: اووسیت, فراساختار, سلول‌های جنسی آغازی, اووگونی, جنین بز,

چکیده مقاله :

طبق شواهد مورفولوژیک، سلول‌های جنسی آغازی از اندودرم خلفی کیسه زرده مشتق شده و به طرف گناد های رویان مهاجرت می کنند و بعد از ورود به گنادها، ابتدا به اووگونی ها و سپس اووسیت ها تمایز می یابند. در این مطالعه فراساختار سلول‌های جنسی آغازی، اووگونی ها و اووسیت ها در جنین بز مطالعه شده است. به این ترتیب که از بخش خلفی کیسه زرده جنین های موجود در مراحل اولیه رشد و نمو (سن زیر 1 ماه) و همچنین از گنادهای جنینهای با سنین بیشتر (سن بیش از 1 ماه) نمونه های بافتی تهیه و بعد از ثبوت، شستشو با بافر، آب‌گیری و آغشتگی، با استات‌اورانیل و سیترات‌سرب رنگ‌آمیزی شده و توسط میکروسکوپ الکترونی انتقالی مطالعه شدند. نتایج نشان داد که سلول‌های جنسی آغازی دارای اندازه بزرگ، هسته بیضی تا کروی و کروماتین مشبک و هستک هستند و در سیتوپلاسم آن‌ها ذرات فراوان گلیکوژن و اندامک های مختلف وجود دارد. اووگونی ها دارای تقسیمات میتوزی فعال بودند. این سلول‌ها دارای غشاء سلولی منظم بوده و به صورت توده های سلولی مشاهده شدند و شکل کروی و دارای هسته یوکروماتین حاوی یک یا چند هستک، میتوکندری هایی به شکل کروی و واکوئل هایی با اندازه‌های مختلف در سیتوپلاسم بودند. اووسیت ها اندازه بزرگ تری نسبت به اووگونی ها داشتند و برخلاف اووگونی ها فاقد حالت توده ای بودند.

چکیده انگلیسی:

     According to morphological evidences, primordial germ cells (PGCs) are derived from the caudal endoderm of the yolk sac and migrate to embryonic gonads. After entering the gonads, first they differentiate to oogonia and then to oocytes. In the present study, ultrastructure of PGCs, oogonia and oocytes has been examined. Tissue samples were collected from posterior parts of the yolk sacs of fetuses in the early stages of development (with age of less than 1 month), and also gonads of fetuses at later developmental stages (with age of more than 1 month). Samples were studied using transmission electron microscopy after fixation, washing with buffers, dehydration, embedding and staining with uranyl acetate and lead citrate. The Results indicated that PGCs were large with oval to spherical nuclei, reticular chromatin with nucleoli, and there were plenty of glycogen and also different organelles in their cytoplasm. Oogonia showed active mitotic divisions. These cells had regular plasma membranes and were observed as cellular clusters with spherical shape, euchromatin nucleus containing one or more nucleoli, round mitochondria and vacuoles with different sizes in cytoplasm. Oocytes had larger sizes in comparison with oogonia but didn't show cellular clusters.

منابع و مأخذ:

1. قاضی، س. ر.، رادمهر، ب. و رشیدی، ه. ا.ه (1372): جنین شناسی حیوانات اهلی، مکانیسم‌های رشد تکاملی و ناهنجاری­ها. تألیف دلاهونتا، الکساندر و نودن، درو،ام. انتشارات دانشگاه شیراز، صفحات: 602-571.


2. ناظر عدل، ک. (1366): نژادها، نگهداری و ناهنجاری­های ارثی در بز. انتشارات واحد فوق برنامه بخش فرهنگی دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی تبریز، صفحات: 6-5، 17-15، 55-54.


3. ولی­زاده، ر. (1375): پرورش بزهای شیری. تألیف بارتلت، ا. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 208، صفحات: 9-5.


4. Baker, T.G. and Franchi, L.L. (1967): The fine structure of oogonia and oocytes in human ovaries. Journal of Cell Sciences, 2: 213- 224.


5. Bozzola, j.j. and Russel, L.D. (1992): Electron Microscopy, Principles and Techniques for Biologists, Jones and Bartlett Publishers, London, pp: 16- 38.


6. Byskov, A.G. (1982): Primordial germ cells and regulation of meiosis. In: Austin, C.R. and Short, R.V. (eds), Reproduction in Mammals. 1. Germ cells and Fertilization. 2nd ed., Cambridge University Press, London, pp: 1- 16.


7. Clawson, R.C. and Domm, L.V. (1963): Developmental changes in glycogen content of primordial germ cells in chick embryo. Proceedings of the society for experimental biology, 112: 533- 537.


8. Eddy, E.M. and Clark, J.M. (1975): Electron microscopic study of primordial germ cells in the rat. In: Electron Microscopic Concepts of Secretion: Ultrastructure of Endocrine and Reproductive Organs. Hess, M.John.Willey and Sons Ed, New York, pp: 151- 167.


9. Fujimoto, T., Ukeshima, A. and Kiyofuji, R. (1975): Light and electron microscopic studies on the origion and migration of the  primordial germ cells in chick. Acta Anatomia Nipponica, 50: 22- 40.


10. Fujimoto, T., Miyayama, Y. and Fuyuta, M. (1977): The origion and migration and fine morphology of human primordial germ cells. Anatomical Record, 188: 315- 330.


11. Gondos, B. (1984): Germ cell differentiation and intercellular bridges.In: Van Blerkon, J. and Motta, P. M. (eds). Ultrastructure of Reproduction, Gametogenesis, Fertilization and Embryogenesis Martinus Nijhoff Publishers, The Hauge, Boston, pp: 31- 45.


12. Gondos, B., Westergaard, L. and Byskov, A.G. (1986): Initiation of oogenesis in human fetal ovary: ultrastructural and squash preparation study. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 155: 189- 195.


13. Gordon, I. (1997): Controlled Reproduction in Sheep and Goats. Cab International, New York, pp: 351- 353.


14. Jeon, K.W. and Kennedy, J.R. (1973): The primordial germ cells in early mouse embryo: light and electron microscopic studies. Developmental Biology, 31: 275- 284. 


15. Makabe, S., Naguro, T. and Nottola, S.A. (1991): Migration  of  germ cells, development of the ovary and folliculogenesis. In: Familiari, G., Makabe, S. and Motta, P.M. (eds), Ultrastructure of the Ovary, Kluwer Academic Publishers, Boston, pp: 1- 27.


16. Makabe, S., Naguro, T. and Motta, P.M. (1992): A new approach to the study of ovarian follicles by scanning electron microscopy and ODO maceration. Archive for Histology and Cytology, 55: 183- 190. 


17. Motta, P.M. , Makabe, S. and Nottola, S.A. (1997): The ultrastructure of human reproduction. The natural history of the female germ cell: origion, migration and differentiation inside the developing ovary. Human Reproduction Update, 3: 281- 295.


18. Pelliniemi, L.J. (1976): Ultrastructure of the indifferent gonad in male and female pig embryos. Tissue and Cell, 8: 163- 174.


19. Sathananthan, A.H. , Selvaraj, K. and Trounson, A. (2000): Fine structure of human oogoina in the foetal ovary. Molecular and Cellular Endocrinology, 161: 3- 8.


20. Smith, M.C. and Sherman, D.M. (1994): Goat Medicine. Lea and Febiger, Pennsylvania, pp: 1- 2.


21. Spiegelman, M. and Bennet, D. (1973): A light and electron microscopic study of primordial germ cells in the early mouse embryo. Journal of Embryology and Experimental Morphology, 30: 97- 118.


22. Zamboni, L. and Merchant, H. (1973): The fine morphology of mouse primordial germ cells in extragonadal locations. American Journal of Anatomy, 137: 229- 336.