شناخت محدوده مکانی تشکیل جزیره گرمایی در شهر رشت

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

بهمن رمضانی ¹ (دانشــیار جغرافیــای طبیعــی، دانشــگاه آزاد اســلامی واحــد رشــت، ایــران)
سیده مریم دخت‌محمد ² (کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی، دانشگاه آزاد اسـلامی واحـد رشـت، ایـران)

تاریخ دریافت : 1394/10/15 تاریخ پذیرش : 1394/10/15 تاریخ انتشار : 1389/04/01

کلید واژه: شهر رشت, میکروکیلمای شهری, جزیره حرارتی,

چکیده مقاله :

چکیده فعالیت‌های بشری و تغییر در سیمای طبیعی شهر، تفاوتهایی از نظر درجه حرارت بین مناطق مرکزی شهر و حومه آن ایجاد می کند. که به جزیره حرارتی معروف است. این پدیده، به ویژه در شهرهای بزرگ، بیشتر مشهودتر است. هدف این تحقیق، شناخت تفاوت دمایی مناطق مختلف شهر رشت و حاشیه اطراف، به منظور تهیه نقشه دمایی شهر و امکان تشکیل جزیره دمایی در شهر رشت است. عرصه مطالعاتی در این تحقیق، شهر رشت ‌است و برای انجام این تحقیق، ازآمار روزانه در ایستگاه‌های سینوپتیک موجود در حومه رشت (کشاورزی و فرودگاه) استفاده گردید و برای ارزیابی حرارتی در قسمتهای مختلف شهر نیز نه ایستگاه به کمک شهرداری رشت و اداره هواشناسی استان دایر و در طول جمع آوری داده های روزانه ( بهمن 85 لغایت خرداد 1386 ) استفاده شده است. نتایج حاصل از مقایسه داده-های آمار نشان می‌دهد که اختلاف دمایی معادل 5 تا 4/6 درجه سانتی گراد بین مرکز جزیره گرمایی با نواحی اطراف در شرایط حداقل دمایی و اختلاف دمایی معادل 3 الی 6/5 سانتی گراد در شرایط دمایی بیشینه به وجود می آید و همچنین بیشینه اختلاف در سطح شهر مربوط به ایستگاه سبزه میدان است که در ماه خرداد در حداقل دما، این اختلاف با 6/4 درجه سانتیگراد به دمای حداکثر می رسد و در همین ماه در حداکثر دما با اختلاف 97/2 درجه سانتیگراد به حداقل رسیده و ثبت شده است. نقشه های هم ارزش دمایی به صورت کنتوری و پهنه بندی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی ترسیم و مکانهای احتمالی جزیره گرمایی مشخص گردید.   

منابع و مأخذ:

1- افشار؛ مژگان؛ 1379؛ بررسی جزیره گرمـایی شـهرتهران ؛ پایان نامه ارشد ؛ دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهـرا مرکزی.

2- اسکورو؛ ژیزل؛ 1377؛ ترجمـه شـهریار خالـدی؛ آب و هوا و شهر؛ انتشارات طبیعت.

3- اســمیت؛ کیــت ؛ 1384 ؛ ترجمــه علــی محمــد خورشید دوست ؛ انتشارات یاوریان.

4- بحرینــی، احمــد؛ زنــدنیاپور، حســین؛ 1371، مطالعات هواشناسی آلودگی هوا و کاربرد آن در طراحـی شهری تهران ، طرح تحقیقاتی، ص 83.

5- جهانگیری ؛ زهره ؛ 1375 ؛ مول عددی دوبعـدی میان مقیاس لایه آمیخته شهری تهران ؛ پایان نامه ارشـد ؛ دانشگاه تهران ؛صص 4-7

6- رنجبــر ســعادت آبــادی،1384 ؛ عبــاس، آزادی، مجیدی، علی اکبری بیدختی، عباسعلی و صادقی حسینی، سید علیرضا؛ مطالعـه مـوردی جزیـره گرمـایی تهـران و شبیهسازی عمومی آن. مجله فیزیک زمـین و فضـا. جلـد 78.-63 ص ؛1 شماره .31

7- سلطانی نژاد، عبـدالعظیم؛1376 ؛ اثـرات محیطـی گازهای آلاینده ناشی از وسایط نقلیه موتوری با تأکید بـر هوای تهران بزرگ، فصل نامه محیط زیست. جلـد نهـم، .25 - 20ص ، 4شماره

8- علیجانی؛ بهلول و محمو رضـا کاویـانی ؛ 1371 ؛ مبانی آب هوا شناسی ؛ انتشارات سمت.

9- عزیزی؛ قاسـم ؛1383 ؛ تغییـر اقلـیم ؛ انتشـارات قومس

10- Camilloin and Barros, 1997, On the urbanheat island effect dependence on temperaturetrends, Climatic change, 37, pp 665-681.

11- J.F.Clark,1972,Some effects of the urbanstructure on heat mortality, Environment ofresearch 5,pp 93-104

12- S.A.Chang,Jr.K.E.Kunkel,B.C.Reinke,1995,Impact andresponses to the 1995 heat wave :A call to action ,bulletin of the American Meteorological Society77,pp 1497-1506.

13- T.R.Oke, 1982, The basis of the urban heatisland, Quarterly Journal of the RoyalMeteorological Society 108, pp 1-24.