رضایت‌سنجی خدمات گردشگری مذهبی با تأکید بر نقش عوامل محیطی، مطالعه موردی حرم شاهچراغ شیراز
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری
علی سلطانی
1
(دانشگاه شیراز)
حمیدرضا شریف
2
(دانشگاه شیراز)
کلید واژه: شیراز, گردشگری مذهبی, رضایتمندی, کیفیت خدمات, حرم شاهچراغ,
چکیده مقاله :
گردشگری مذهبی با هدفدیداروزیارتازاماکنمقدسوانجاممراسممذهبی صورت می‌گیرد و به عنوان یک منبع اقتصادی برای شهرهای مذهبی و تاریخی مطرح است. کیفیت، فراوانی و تنوع خدمات ارایه شده در محیط داخلی و محیط کالبدی پیرامون تأثیر زیادی بر آسایش گردشگران داشته و می‌تواند عاملی برای تشویق آنها به بازگشت و دیدار مجدد باشد. از آنجا که اماکن مقدس در دل بافت‌های تاریخی و مرکزی شهرها قرار گرفته‌اند با محدودیت‌های ساختاری از نظر دسترسی، خوانایی و به طور کلی، ارزش‌های کالبدی مواجه‌اند و همین موضوع، برنامه ریزی در این بافت‌ها را با دشواری مواجه کرده است. این مسأله ضرورت بررسی میزان رضایتمندی از کیفیت خدمات برای گروه‌های مختلف اقتصادی - اجتماعی و ارائه راهکارهایی جهت رفع کاستی‌ها را آشکار میسازد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی میزان رضایت زائران بومی و غیربومی حرم مطهر شاهچراغ (ع) از کیفیت خدمات، امکانات، تجهیزات و خدمات در محیط داخلی آستان و محیط شهری پیرامون است. داده‌های مورد نیاز پژوهش از طریق پرسشنامههای کتبی و با شیوه نمونه‌گیری تصادفی جمع‌آوری شده است. تحلیل اطلاعات با استفاده از آزمونهای آماری همانند آزمونهای مقایسه زوجی و تحلیل واریانس و آزمون همبستگی ناپارامتریک صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد در شرایط کنونی میزان رضایتمندی هم برای زائران بومی و هم غیربومی بالاتر از حد متوسط گزارش شده است. نتایج همچنین نشان میدهد رضایتمندی تابعی از شرایط اجتماعی اقتصادی گردشگران بوده و از این رو پیشنهادهای کاربردی به تفکیک گروه‌های جنسیتی، درآمدی، محل سکونت (بومی-غیربومی)، تحصیلات و شرایط جسمانی ارائه شده است.
Religious tourism and pilgrims are conducted to visit holy sites and do religious ceremonies and are regarded as an economic resource for the religious and historice cities. Since the holy sites are located within the historical context and the central areas of historic cities, they are encountered with structural constraints in terms of access, legebility and overall physical values, thus making planning difficult in these textures. The quality, frequency and variety of services offered in the indoor and the outdoor physical environment have a huge impact on the wellbeing of tourists and could be a factor to encourage them to return and visit again. Therefore, it is necessary to evaluate the satisfaction of service quality for different economic-social groups and present strategies to address shortcomings. The aim of this study was to determine satisfaction level of indigenous and non-indigenous pilgrims of the Shahcheragh shrine in terms of service quality, facilities, equipments and services inside the shrine and the surrounding urban environment. Data for this study were collected through questionnaires using random sampling method. The analysis of data was undertaken applying statistical tests such as paired comparison tests, ANOVA and non-parametric correlation test. The results show that in the current situation the satisfaction level of indigenous and non-indigenous visitors was reported above average. The satisfaction of tourists was found a function of socio-economic conditions, therefore, practical suggestions are provided by gender, income, place of residence (native-non-native), education and health condition categories.
تقوایی، مسعود؛ موسوی، سید علی و غلامی بیمرغ، یونس، تحلیلی بر گردشگری مذهبی (مطالعه موردی شهرستان نورآباد ممسنی)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر فصلنامه علمی- پژوهشی فضای جغرافیایی، شماره ی 31، سال دهم، صفحه 64-39، پاییز 1389.
حسینی‌هاشم زاده، داود، بررسی عوامل موثر بر رضایت مندی مشتریان بانک صنعت و معدن، نشریه مدیریت بازرگانی، دوره 1، شماره 2، صفحه 82-63، بهار و تابستان 1388.
سلطانی، علی، دشتی، علی، بابایی، احسان و قضایی، محمد، ارزیابی کیفیت خدمات گردشگری مذهبی کلانشهر مشهد از دیدگاه گردشگران، آرمانشهر، شماره 13، صفحه 342-333، 1393
شماعی، علی، نقش جهانگردی در فرآیند همگرایی و توسعه فرهنگی کشورهای اسلامی، نامه پژوهش فرهنگی، شماره اول، سال نهم،صفحه106-81، 1387.
عرب خدری، ساناز، ضرورت‌های توسعه گردشگری مذهبی در ایران، ماهنامه خیمه، شماره 46، صفحه 61-53، آبان 1387.
عزمی آییژ و خانی، فضیله، بررسی میزان رضایتمندی گردشگران مذهبی بازدیدکننده از امامزاده آقاعلی عباس بادرود، فصلنامه جغرافیا، شماره 14، صفحه 34-20، پاییز 1389.
عزیزخانی، جواد و منوچهری، محمد، مدل شاخص رضایت مشتری در کشورهای توسعه یافته، ماهنامه کنترل کیفیت، شماره 22، صفحه 39-35، فروردین 1387.
ملکی، آناهیتا و دارابی، ماهان، روش‌های مختلف اندازه گیری رضایت مشتری، ماهنامه مهندسی خودرو و صنایع وابسته، سال اول شماره 3، صفحه 32-27، آذر و دی 1387.
مومنی،منصور، مباحث نوین تحقیق در عملیات،تهران انتشاراتمنصور مومنی،1389.
Ashworth, GJ. (1989). Urban Tourism: an imbalance in attention, Progression in Tourism and Hospitability Management, Vol.1, p. 33-54, London, Belhaven
AVCI, Turgay And Halil Nadir, 2010, Comparison Of Service Quality Expectations And Perceptions Of Tourism, In North Cyprus Accommodation Establishments Interms Of Demographic Factors, School of Tourism and Hospitality Management, Eastern Mediterranean University, Turkey.
Blank, U. (1994). Research on Urban Tourism Destination, Travel, Tourism and Hospitality Research, p.181-196, New York, John Wiley
Eraqi, Mohammed 2006, Tourism services quality (TourServQual) in Egypt The viewpoints of external and internal customers, Benchmarking: An International Journal, Vol. 13 No. 4, pp. 469-492.
Fainstein, SS. and Gladstone, D. (1997) Tourism and Urban Transformation: Interpretations of Urban Tourism, Cities in Transformation - Transformation in Cities: Social And Symbolic Change Of Urban Space, edited by O. Kalltorp, I. Elander, O. Ericsson, M. Franzen, Ashgate, Aldershot, England Brookfield, 119-136
Griffin, Tony Deborah Edwards and Bruce Hayllar, 2007, Urban Tourism Research Priorities: Contrasting Perspectives Of Industry And Academia, Cauthe 2007 Conference Tourism: Past Achievements, Future Challenges, Sydney.
http //wiki.ahlolbait.ir/home/-/wiki/Islamic_Wiki
http //www.alavi-bonyad.org/modules/xfsection/article.php?articleid=36
http //www.shahecheragh.ir
http //www.verdinejad.com/visitorpages/show.aspx?isdetaillist=true&itemid=17592
Liu, Chin-Hung and Li-Chen Yen, 2010, The effects of service quality, tourism impact, and tourist satisfaction on tourist choice of leisure farming types, African Journal of Business Management Vol. 4(8), pp. 1529-1545.
Pearce, DG. An Integrative Framework for Urban Tourism Research Article in Annals of Tourism Research 28(4):926-946 · October 2001
Thompson, Karen and Peter Schofield, 2007, An investigation of the relationship between public transport performance and destination satisfaction, Journal of Transport Geography 15 , 136–144.