تبیین جامعه شناختی سلامت اجتماعی در بین نوجوانان منطقه پنج شهر تهران
منیژه مطلبی
1
(
گروه جامعه شناسی ، واحد بابل ، دانشگاه آزاد اسلامی ، بابل ، ایران
)
ابوالقاسم حیدرآبادی
2
(
گروه جامعه شناسی ، واحد بابل ، دانشگاه آزاد اسلامی ، بابل ، ایران
)
علی رحمانی فیروز جاه
3
(
گروه جامعه شناسی ، واحد بابل ، دانشگاه آزاد اسلامی ، بابل، ایران
)
علی اصغر عباسی اسفجیر
4
(
گروه جامعه شناسی ، واحد بابل ، دانشگاه آزاد اسلامی ، بابل، ایران
)
کلید واژه: سرمایه اجتماعی, دینداری, احساس امنیت اجتماعی, سلامت اجتماعی,
چکیده مقاله :
مقاله حاضر با عنوان تبیین جامعه شناختی سلامت اجتماعی در بین مدارس ابتدایی منطقه 5 تهران می باشد . سلامت اجتماعی بازتاب شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه است و از عوامل اجتماعی متعددی ریشه میگیرد. سلامت اجتماعی در مدارس و در بین دانشآموزان از اهمیت بالایی برخوردار است. سلامت اجتماعی، بازتاب شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه است و از عوامل اجتماعی متعددی ریشه میگیرد. بدین منظور با رویکردی جامعهشناختی به سلامت اجتماعی پرداخته شد. پژوهش حاضر با روشپیمایشی بوده و ابزار پرسشنامه انجام شده و جامعه آماری دانشآموزان مدارس ابتدایی(پایه پنجم و ششم) و متوسطه اول(پایه هفتم، هشتم و نهم) منطقه 5 تهران میباشند. با روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای تعداد 400 نفر حجم نمونه انتخاب شد. بدین منظور با رویکردی جامعهشناختی به سلامت اجتماعی پرداخته شد. پژوهش حاضر با روشپیمایشی بوده و ابزار پرسشنامه انجام شده و جامعه آماری دانشآموزان مدارس ابتدایی(پایه پنجم و ششم) و متوسطه اول(پایه هفتم، هشتم و نهم) منطقه 5 تهران میباشند. با روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای تعداد 400 نفر حجم نمونه انتخاب شد.
یافتهها نشان داد میانگین سلامت اجتماعی نسبتاً پایین بوده و برابر با 89/2 است و در بازه متوسط رو به پایین قرار میگیرد. بین دینداری، پایگاه اجتماعی اقتصادی، احساس امنیت اجتماعی، سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی با سلامت اجتماعی رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد. تحلیل رگرسیونی نشان داد همبستگی چندگانه متغیرها با سلامت اجتماعی برابر 690/0 بوده و 48 درصد از تغییرات سلامت اجتماعی قابل تبیین است. مجموع اثرات متغیرها بر سلامت اجتماعی برابر با 29/2 است که بیشترین اثر را کیفیت زندگی(69/0) و سرمایه اجتماعی(69/0) دارند.
چکیده انگلیسی :
The present article is titled Sociological explanation of social health among primary schools in District 5 of Tehran. Social health is a reflection of the economic and social conditions of society and is rooted in many social factors. Social health in schools and among students is of great importance. Social health is a reflection of the economic and social conditions of the society and is rooted in many social factors. For this purpose, social health was addressed with a sociological approach. The current research is a survey method and a questionnaire was used, and the statistical population is the students of primary schools (5th and 6th grade) and first secondary school (7th, 8th and 9th grade) of Tehran's 5th district. A sample size of 400 people was selected by multi-stage cluster sampling method. The findings showed that the average social health is relatively low and is equal to 2.89 and is in the lower average range. There is a positive and direct relationship between religiosity, socioeconomic base, sense of social security, social capital, and quality of life with social health. There is a positive and direct relationship between religiosity, socioeconomic base, sense of social security, social capital, and quality of life with social health Regression analysis showed that the multiple correlation of variables with social health is equal to 0.690 and 48% of social health changes can be explained. The total effect of the variables on social health is equal to 2.29, which has the greatest effect on quality of life (0.69) and social capital (0.6
|
Journal of Research and Urban Planning Autumn 2023. Vol 14. Issue 54 ISSN (Print): 2228-5229 ISSN (Online): 2476-3845 https://jupm.marvdasht.iau.ir/
|
|
Sociological Explanation of Social Health among Adolescents in District 5 of Tehran: An English Translation
Manijeh Matlabi: Department of Sociology, Babol Branch, Islamic Azad University, Babol, Iran
Abolqasem Heydarabadi1: Department of Sociology, Babol Branch, Islamic Azad University, Babol, Iran
Ali Rahmani Firouzja: Department of Sociology, Babol Branch, Islamic Azad University, Babol, Iran
Ali Asghar Abbasi Asfajir: Department of Sociology, Babol Branch, Islamic Azad University, Babol, Iran
Abstract | ARTICL EINFO |
Social health is a reflection of the economic and social conditions of a society and stems from a variety of social factors. Social health is of great importance in schools and among students. This research aims to provide a sociological explanation of social health in primary schools in District 5 of Tehran. To this end, a sociological approach to social health was adopted. The research method is quantitative and survey-based. The statistical population includes students of primary (grades five and six) and junior high (grades seven, eight, and nine) in District 5 of Tehran. The sample size is 400 people based on the Cochran formula using multi-stage cluster sampling in proportion to the considered volume. The data collection tool was a questionnaire, and the data analysis was based on descriptive and inferential statistics using SPSS software and using statistical methods such as Pearson and Spearman correlation coefficients, multiple linear regression, and path analysis. The findings of the research showed that the average social health is relatively low and equal to 89.2, which is in the lower-middle range. There is also a positive and direct relationship between religiosity, socioeconomic status, social security, social capital, and quality of life with social health. In addition, regression analysis showed that the multivariate correlation of the variables with social health is 0.690, and 48% of the changes in social health can be explained. The total effect of the variables on social health is 29.2, with quality of life (0.690) and social capital (0.690) having the greatest effect. | Received: Accepted: PP:
Use your device to scan and read the article online
Keywords: Social health, Social security, Social capital, Religiosity . |
Citation: DOI: DOR: |
[1] . Corresponding author: Abolqasem Heydarabadi, Tel: + 09112167137Email: ashahin2000@yahoo.com
Extended Abstract
Introduction
Health stands as a fundamental pillar of sustainable development, an integral part of human flourishing and the enhancement of quality of life. In essence, preserving and promoting health serves as a prerequisite for embarking on economic and social planning endeavors (Marks et al., 2022). Human-centered development approaches place immense value on health, upholding the belief that individuals, families, societies, and nations cannot harbor aspirations for achieving social and economic goals without first attaining a state of well-being. Social unrest, undoubtedly evident to many, manifests with considerable intensity. Given the prevailing conditions and their persistent upward trajectory, it is foreseeable that without implementing radical measures, the trend of social disturbances will continue to escalate. If matters deteriorate further, we may find ourselves yearning for the very situation we lament today (Myers & Diener, 2019). Evidently, any endeavor aimed at achieving social and mental health, a necessity for both individuals and societies, necessitates familiarity with the meaning and concept of social well-being, along with the methodologies for its measurement, the utilization of relevant indicators, and the identification of strategies for its advancement. Among social components, social health stands out as one of the most critical concepts, evaluating an individual's functioning within society and seemingly influenced by human attitudes and lifestyles. Given the significance of this topic, it appears that there exists a gap in research focused on the impact of interventions on social health among students. Based on the limited sociological research conducted within the context of primary schools in Iran, the long-term vision document of the Islamic Republic of Iran envisions ensuring health in its various dimensions, particularly social health, with its profound and comprehensive concept, as a long-term strategy for the nation. Considering the constructive role played by young people in society, their health holds paramount importance. Nurturing their talents and capabilities in alignment with societal needs and transformations paves the way for attaining the defined goals of a nation. In this regard, examining the level of social health among young people significantly contributes to advancing objectives that ultimately lead to a healthier society. Therefore, this research aims to investigate the extent of social health and its relationship with social and sociological factors influencing well-being. The primary objective is to formulate questions that delve into various dimensions of social health, identify the sociological factors that effectively promote social well-being among adolescents in District 5 of Tehran, and determine the extent of their respective contributions.
Methodology
This research employs a descriptive and analytical survey method. Data collection utilizes a field-based approach, with the primary instrument being a standardized and researcher-developed questionnaire. The study population encompasses primary school students (grades five and six) and junior high school students (grades seven, eight, and nine) in District 5 of Tehran. This district was randomly selected from among the 22 districts of Tehran City. District 5 of Tehran comprises 46 schools, and the total number of students enrolled during the 2018-2019 academic year, according to official statistics from the Ministry of Education, is 23,909. The findings were analyzed using descriptive and inferential statistics, employing SPSS software and utilizing statistical measures such as Pearson's and Spearman's correlation coefficients, multiple linear regression, and path analysis. The reliability of the instrument was assessed using Cronbach's alpha, and all indices demonstrated acceptable levels of reliability (above 0.70). In other words, the questionnaire items exhibit high internal consistency. The reliability of the independent variables ranged from 0.736 to 0.854, while the reliability of the dependent variable, social health, was 0.812.
Results and discussion
The majority of respondents are female. Among the 400 students, 47.4% are boys and 52.3% are girls. Therefore, the number of female students is higher than that of male students. Approximately 34.7% of the students are under 12 years old, about 12% are 13 years old, 21.8% are 14 years old, about 14.5% are 15 years old, and 17% are 16 years old. The highest proportion belongs to the middle socioeconomic class (36.7%), while the lowest proportion belongs to the lower socioeconomic class (6.3%). About 11.5% are in the upper socioeconomic class, 32% are in the upper-middle class, and 13.5% are in the lower-middle class.
Relationships between Variables
Socioeconomic Status and Social Health: The first hypothesis examined the relationship between socioeconomic status and social health. The socioeconomic status variable was measured on an ordinal scale, and Spearman's correlation coefficient was used. The Spearman's correlation coefficient indicated a direct and positive relationship between the two variables. The higher the socioeconomic status, the higher the level of social health. Therefore, the research hypothesis that there is a relationship between "socioeconomic status and the level of social health" is confirmed. The strength of the association (0.51) was assessed as moderate.
Social Capital and Social Health: Due to the ordinal measurement level of the social capital and social health variables, and considering the results and normality test of the data (Table 3), Pearson's correlation coefficient was used to examine the relationship between the variables. The Pearson's correlation coefficient between social capital and social health was 0.235, which is significant, and there is a direct and positive relationship between them. The higher the social capital, the higher the social health of the students. The strength of the association between them (0.23) is assessed as low.
Quality of Life and Social Health: Another hypothesis investigated the relationship between quality of life and social health. There is a significant direct and positive correlation between quality of life and the level of social health. In other words, the higher the quality of life of the students, the higher the level of social health, and vice versa. The strength of the association between them (0.34) is assessed as low.
Perceived Social Security and Social Health: The Pearson's correlation coefficient between perceived social security and social health was 0.382 and significant at the 0.001 level, indicating a direct and positive relationship. The strength of the association between them (0.382) is assessed as low.
Religiosity and Social Health: The Pearson's correlation coefficient between religiosity and social health was 0.197 and significant at the 0.001 level. This means that the higher the level of religiosity, the higher the social health of the students. The strength of the relationship between religiosity and the level of social health is very weak and the direction of the relationship is positive and direct.
Overall Relationship Strength
As observed, social health has a significant relationship with all of the independent variables. The correlation coefficients for social health, in order of strength of association, are socioeconomic status (0.512), quality of life (0.345), perceived social security (0.381), social capital (0.235), and religiosity (0.197). Thus, social health has the strongest correlation with the socioeconomic status variable and the weakest correlation with the religiosity variable.
Conclusion
The topic of health has been a subject of discussion since the dawn of humanity and throughout the ages. However, whenever it is mentioned, the physical aspect is generally considered, with less attention paid to other dimensions of health, especially the social aspect. Health, and especially social and mental health, is one of the most fundamental aspects of human social life. Attention to the health, and especially the social health, of human capital selected in terms of talent, creativity, perseverance, and spiritual resources in each society, and the builders of the country's tomorrow, namely students, is of great importance. Entering school as the second important social institution in society and the area of major changes in the social, family, and individual life of students is a very sensitive period, and it is during this period that the individual faces many changes in social and human relations. In addition to these changes, one should refer to the new expectations and roles that are formed simultaneously with entering school and the educational environment, which are often accompanied by psychological pressure and anxiety and affect their performance and efficiency. On the other hand, neglecting the health of students can have negative effects in the social, economic, cultural, and political spheres of society in the short and long term.
.
مقاله پژوهشی
تبیین جامعه شناختی سلامت اجتماعی در بین نوجوانان منطقه پنج شهر تهران
منیژه مطلبی : گروه جامعه شناسی، واحد بابل ، دانشگاه آزاد اسلامی ، بابل ، ایران
ابوالقاسم حیدرآبادی 1: گروه جامعه شناسی، واحد بابل ، دانشگاه آزاد اسلامی ، بابل ، ایران
علی رحمانی فیروزجاه: گروه جامعه شناسی، واحد بابل ، دانشگاه آزاد اسلامی ، بابل ، ایران
علی اصغر عباسی اسفجیر : گروه جامعه شناسی، واحد بابل ، دانشگاه آزاد اسلامی ، بابل ، ایران
اطلاعات مقاله | چکیده |
تاریخ دریافت: تاریخ پذیرش: شماره صفحات:
از دستگاه خود برای اسکن و خواندن
واژه‌های کلیدی: سلامت اجتماعی، احساس امنیت اجتماعی، سرمایه اجتماعی، دینداری. |
|
استناد: DOI: 10.30495/JUPM.2022.30535.4203 DOR: |
[1] . نویسنده مسئول: ابوالقاسم حیدرآبادی ، تلفن: 09112167137 ، پست الکترونیکی: ashahin2000@yahoo.com
مقدمه
سلامت، یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار و بخش لاینفک شکوفایی و ارتقـاي کیفیـت زنـدگی اسـت. بـه عبارتی، حفظ و ارتقاي سلامت، پیش نیاز حرکت در راستاي برنامهریزيهـاي اقتصـادي و اجتمـاعی اسـت(Marks etal,2022:18). رویکردهاي انسان محور توسعه، براي سلامت ارزش فراوان قائلاند و اعتقاد دارند تـا سلامت نباشد افراد، خانوادهها و جوامع و ملتها نمیتوانند امیدي براي دست یافتن به اهداف اجتمـاعی و اقتصادي داشته باشند. آشفتگیهاي اجتماعی بدون تردید براي بسیاري از افراد قابل مشاهده است، شرایط آن نیز قوي به نظر میرسد و لذا با توجه به شرایط به مجرد آنکه همچنان قوي و رو به افزایش میباشـد قابـل پیشبینی است که در صورت عدم انجام اقدامات ریشهاي، روند آشفتگیهاي اجتماعی نیز، رو بـه افـزایش خواهد بود و درصورتیکه وضع بدتر از این گردد وضعیتی را که امروز از آن مینالیم در آینده آرزو خواهیم کرد(Myers&Diener,2019:126). سلامت به عنوان بخشی از سرمایه منابع انسانی، هر جامعه محسوب میشود. از دیدگاه فردی عامل سلامت جزء پیشنیازها و شرایط اصلی اشتغال به کار و فعالیت اقتصادی و اجتماعی انسانها در تمام جوامع محسوب می‌گردد که بدون اتکاء به آن شانس دستیابی به امکانات رفاهی و مادی غیرممکن است یا دست کم در فاکتورهایی مانند میزان همسویی افراد با جامعه و یا میزان درکی که افراد از جامعه خود دارند، کیفیت نیروی کار یک جامعه را تعیین میکند(Scambler,2010:187). و در ارتقای کیفیت زندگی هر جامعهای مؤثر است و به‌نوعی به زیستن و خوب نگریستن به زندگی و حیات جمعی را برای فرد فراهم میکند(Sharbateyan&Lotfei,2016:177).
سلامت اجتماعی، مفهومی انتزاعی است كه ارزیابی نسبی از روابط انسان با خود، جامعه و ارزشها مىباشد و نمیتوان آن را جدای از سایر پدیدههای چندعاملی فهمید. سلامت اجتماعى، شيوه سازگارى آدمى با دنیاست(Bagheri,2015:29).. انسانهایی که مؤثر، شاد و راضی هستند و گرایش به شادى و نشاط را حفظ مى كنند، از سلامت اجتماعی بالاترى برخوردارند. سلامت اجتماعى، ظرفيت رشد و نمو شخصى مى باشد و موضوعى مربوط به پختگی اجتماعی است. سلامت اجتماعی موجب هماهنگی میان ارزش ها، علایق و نگرش ها در حوزه عمل افراد در جامعه و درنتیجه برنامه ریزی واقع بینانه برای زندگی و تحقق هدفمند مفاهیم زندگی است(Pawel,2022:23).
سلامت اجتماعی اساسیترین جزء رفاه اجتماعی به شمار رفته که بیش از مداخلات پزشکی به عوامل اجتماعی و اقتصادی وابسته میباشد و به عنوان یکی از مفاهیم محوری توسعه پایدار محسوب میشود. فرآیند توسعه در برگیرنده کلیه ابعاد زندگی اجتماعی میباشد و از مهمترین محورهای توسعه در جامعه سلامت میباشد (Afshani&Shirmohmadi,2017:34). امروزه مدرسه و محیطهای آموزشی کانون توجه صاحبنظران سلامت اجتماعی هستند. از این رو که این محیط با گروههای سنی که به عنوان گروههای حساس شناخته میشوند سروکار دارند. علاوه بر اینکه سنین دبستان و راهنمایی به عنوان سنینی شناخته میشوند که پایه‌ریزی شخصیت افراد در بزرگسالی در این سنین روی میدهد. مساله قابل توجه این است که این دسته از گروههای سنی بیشتر اوقات خود را در این مدارس و محیطها می‌گذرانند و روشن است که فضای این موقعیتها تاثیرات مهمی بر سلامت افراد در بزرگسالی دارد. بدیهی است که برنامه‌ریزی صحیح و جامع در تأمین سلامت اجتماعی کاملاً ضروری به نظر میرسد (Mardani,2014:114).
بر اساس سند چشمانداز بلندمدت جمهوری اسلامی ایران، تأمین سلامت در ابعاد مختلف به‌ویژه سلامت اجتماعی با مفهوم عمیق و وسیع آن به‌عنوان یک استراتژی بلندمدت، کشور را به تصویر می‌کشد. قطعا هر نوع تلاشی در زمینه دستیابی به سلامت اجتماعی و روانی، نیازمند آشنایی با مفهوم آن، چگونگی اندازهگیری، بهرهمندی از شاخصها و راه ارتقا آن میباشد (Sharbateyan&Lotfei,2016:177). نوجوانان به عنوان سرمايههای انسانى هر جامعهاى محسوب میشوند و به لحاظ برخورداری از توان و انرژی فراوان، نقش تعيین كنندهای در آينده جامعه دارند. لذا افزايش سلامت اجتماعى باعث كاهش آسيب هاى اجتماعى در ميان اين قشر مى شود. همچنين نوجوانانی که از سلامت اجتماعی برخوردارند با موفقیت میتوانند با چالشهای ناشى از ايفاى نقش كنار آيند و مشاركت بيشترى در فعاليتهاى اجتماعى در شهر و منطقه خود داشته باشند. لذا با توجه به اهميت موضوع به نظر میرسد جای خالی پژوهشهایی که معطوف به تأثیر مداخلاتی بر سلامت اجتماعی در بین دانشآموزان است، احساس میشود. با توجه به تحقیقات کمی که از دید جامعهشناختی در زمینه میزان سلامت اجتماعی در کشور در بین مدارس ابتدایی صورت گرفته است، براساس سند چشمانداز بلندمدت جمهوري اسلامی ايران، تأمين سلامت در ابعاد مختلف به ویژه سلامت اجتماعي با مفهوم عميق و وسيع آن به عنوان يک استراتژي بلندمدت، كشور را به تصوير مي كشد. روشن است هرگونه تلاش درزمينة دستيابي به سلامت اجتماعي و رواني كه نيازي فردي و اجتماعي است به آشنايي با معنا و مفهوم سلامت اجتماعي و چگونگي اندازهگيري، بهرهمندي از شاخصها و نيز يافتن راههاي ارتقاي آن نيازمند است. بهرهمندي از شاخصهاي سلامت در گروهها و اقشار مختلف جامعه ازجمله گروه جوانان، پيشروان توسعه، رويکردي است كه بهبود كيفيت زندگي، رفاه و رضايت از زندگي را موجب ميشود. باتوجه به نقش سازنده جوانان در جامعه، سلامت اين قشر اهميت بسزايي دارد. پرورش استعدادها و قابليتهاي جوانان، هماهنگ با نيازها و تحولات جامعه، زمينة دستابي به اهداف تعريف شده يک ملت را فراهم ميكند. باتوجه به اين، بررسي ميزان سلامت اجتماعي جوانان در پيشبرد اهداف كمک شاياني ميكند كه در نهايت به سلامت جامعه مي انجامد. لذا این تحقیق درصدد شناخت میزان سلامت اجتماعی و رابطه آن با عوامل اجتماعی و جامعه شناختی سلامت است. و هدف اصلی این است که با طرح سؤالاتی در ابعاد سلامت اجتماعی ، عوامل جامعه شناختی موثر در ارتقای سلامت اجتماعی نوجوانان منطقه 5 تهران و میزان نقش هر یک شناسایی شوند.
پیشینه و مبانی نظری تحقیق
سلامتی و رفاه در گستردهترين معنى آن پديدهاى است كه درخور توجه تمامى انسانها، گروههاى اجتماعى و جوامع بشری است. مفاهیم سلامتی ذهن و بدن طی مکان و زمانهای مختلف متفاوت بودهاند؛ اما براى تمامى فرهنگها و جوامع، نقش اساسى در تجارب زندگى انسانها بازى كردهاند (Moulai, 2021:242).از ديدكاه دوبوس، سلامت، نشانهى نبودن نسبی درد، ناراحتی، تطابق و هماهنگى براى اطمينان از بهترين عملكرد است(Depos,2020:119).سازمان بهداشت جهانى، بهزيستن يا آسايش كامل ازنظر اجتماعى را يكى از ابعاد سلامتى تعريف مىكند. وينسترا1 (2021) نيز سلامت اجتماعى را اینگونه بیان میکند «سلامت اجتماعی به مثابه بعد اجتماعى سلامت فرد در کنار دو بعد جسمی و روانی و همچنین جامعه سالم به مثابه شرایط اجتماعی بهتر است؛ به طوریكه باتوجه به اوضاع فعلى هر جامعه، مصاديق و معناهاى عينى متفاوت مىيابد (:Sheery,2019:11). روشن است هرگونه تلاش درزمينة دستيابى به سلامت اجتماعى و روانى که نیازی فردی و اجتماعى است و به آشنايى با معنا و مفهوم سلامت اجتماعى و چكونگى اندازهگيری، بهرەمندی از شاخصها و نیز یافتن راههای ارتقای آن نیازمند است. از میان مولفههای اجتماعی، یکی از مهمترین مفاهیمی که به ارزیابی نحوه عملکرد فرد در جامعه میپردازد و به نظر میرسد که متاثر از نگرشها و سبک زندگی انسانها باشد، سلامت اجتماعی است. کییز سلامت اجتماعی را اینگونه تعریف میکند: «ارزشگذاری شرایط یک فرد و کارآیی او در جامعه» که این بازتابی از «سلامت اجتماعی مثبت» است.و نشانگر این حقیقت است که سلامت اجتماعی بازتاب درک افراد از تجربیاتشان در محیط اجتماعی است. سلامت اجتماعی مولفهای از مفهوم سلامتی میباشد که به معنی توانایی ایفای نقشهای اجتماعی است (Keyes,2004:39). تعاریف مطرح شده در زمینه سلامت اجتماعی را در سه دسته یا رویکرد میتوان قرار داد:
1.سلامت اجتماعی به مثابه جنبهای از سلامت فرد: صاحبنظرانی چون(Larson,1996.Keyes,2004. Shapiro,2009:149) در دسته کسانی آورده شدهاند که نگاه اینگونه به سلامت اجتماعی دارند. بنابراین تعاریف، «سلامت اجتماعی، بخشی از سلامت روان شمرده میشود (Eston&Jicob,2005:218). 2.سلامت اجتماعی به مثابه شرایط اجتماعی سلامتبخش: عوامل موثر بر سلامت، هم در درون شخص و هم در بیرون از او قرار دارند. این عوامل برهم اثر میگذارند و از این تعامل ممکن است سلامت، ارتقا یا کاهش یابد. 3-سلامت اجتماعی به مثابه سلامت جامعه یا جامعه سالم: راسل جامعهای را سالم میداند که در آن فرصت و دسترسی برابر به خدمات و کالاهای اساسی برای همه وجود داشته تا افراد جامعه در مقام شهروند عملکرد کاملی داشته باشند. همچنین رویکردهای کلی دیگری نسبت به مفهوم سلامت در نظام سلامت وجود دارد که عبارتند از:
الف: رویکرد بیماریمحور: در این رویکرد، بر حضور و یا عدم حضور بیماری در مقولههای مختلف روانی و جسمانی تاکید میشود. در این رویکرد، نقش عوامل تعیین کننده زیستمحیطی، اجتماعی و روانشناسی نادیده گرفته میشود و همچنین در زمینه حل بسیاری از مسائل اساسی مانند اعتیاد، بیماریهای روانی و غیره دارای نارسایی میباشد(Sajadi&Sadalsadat,2016:201). سلامت اجتماعی مبنی بر عدم حضور عوامل ضد اجتماعی مانند ازخود بیگانگی و بی هنجاری در فرد تعریف میشود(Sharbateyan&Lotfei,2016:177).
چرا که اعتقاد بر این است که جامعه بیمار، تولید کننده افراد بیمار است و وفور افراد بیمار در جامعه، خود به بیمار شدن جامعه منتهی میشود(Yazdanpana&Nikroz,2018:177) ب: رویکرد سلامت محور: در این رویکرد، سلامتی به عنوان درجه بالای بهزیستی تعریف میشود و به جای پرداختن به ناهنجاریها و اختلالات به استعدادها و توانمندیهای انسان توجه میشود و هدف نهایی آن شناسایی سازهها و شیوههایی است که بهزیستی و شادکامی انسان را در پی دارد(Jokar,2007:117). براساس این رویکرد، میان سلامت اجتماعی و رفتارهای اجتماعپسند، مسئولیتپذیری در جامعه و جایگاه اجتماعی رابطه مثبت وجود دارد(Samaram,2016:109). کییز مفهوم سلامت اجتماعی را به‌صورت زیر تعریف میکند: سلامت اجتماعی عبارت است از چگونگی ارزیابی فرد از عملکردش در برابر اجتماع(Keyes,2004:315). کییز پنج ملاک را برای سلامت اجتماعی برمی‌شمرد که هم‌راستا با نظریه روان‌شناختی و جامعهشناختی بسط پیدا میکند. سلامت اجتماعی کییز، دارای ابعادی چون؛ شکوفایی اجتماعی انطباق اجتماعی، پذیرش اجتماعی، مشارکت اجتماعی و انسجام اجتماعی است(Kangarlo,2007:14). سلامت اجتماعی در سطح بین فردی با اعتماد و حمایت اجتماعی، در سطح اجتماعی با سرمایه اجتماعی و کارآمدی اجتماعی سنجیده میشود. هر یک از سطوح سلامت اجتماعی بر سطوح دیگر تأثیر میگذارد و از آنها تأثیر میپذیرد. امروزه بخش عظیمی از اشکال بیماری(اعم از روانی و جسمانی) در کشورهای در حال توسعه در ارتباط شدید با عوامل و مدلهای اجتماعی است(WTO,2021:63 ). از نظر پارسونز، سلامتی یکی از نیازهای کارکردی عمده برای هر عضو جامعه به شمار میرود. پارسونز، تندرستی را حالتی از ظرفیت بهینه یک شخص برای ایفای مؤثر نقشها و وظایفی که برای او اجتماعی شده است تعریف میکند (Masoudneya,2017:575). هیرشی در تئوری پیوند اجتماعی و تأثیرش بر آنومی(Alivardineiya etal,2008:422)، مارکس در تئوری از خودبیگانگی(Aroun,2002:87) و مرتون در بحث آنومی(Rafepour,2016:23)، بر اساس رویکرد بیماریمحور، سلامتجتماعی را عدم حضور عوامل ضد اجتماعی مانند از خودبیگانگی و بیهنجاری(آنومی) در فرد دانستهاند، در واقع در تعاملات خانوادگی که هیچگونه ارزش و برابری را برای افراد قائل نیستند، و حتی خانوادهای که هیچگونه حمایت اجتماعی، اعتماد و حق مشارکت را برای فرزندان و سایر اعضای خود قائل نیست، و در واقع اعضای خانواده نمیتوانند نقش اجتماعی خود را به نحو احسن اجرا کنند، و انتظارات سایر اعضای خانواده را با توجه به موقعیتی که در سیستم خانوادگی دارند، ایفاء کنند، چنین خانوادهای در استحاله منفی ارزشها و هنجارها قرار گرفته و بیهنجاری و نظم جمعی تبدیل به رویکرد فردگرایی و منفعتطلبی فردی در خانواده میشود؛ در نتیجه آنومی و آسیب اجتماعی و یا بروز انواع انحرافها و جرایم فردی و خانوادگی رشد مییابد؛ در نتیجه معیارهای سلامت اجتماعی چون(حمایت، انسجام، سازگاری، پذیرش، پیوستگی و غیره) از بُعد اجتماعی از بین میرود. این ادعا که سرمایه اجتماعی در تعیین سلامت نقش دارد در بسیاری از مطالعات حوزه سلامت عمومی پذیرفته شده است( Kawach etal,1997. Kim etal,2006:23). سرمایه اجتماعی، بر سلامت فردی و کیفیت زندگی فرد میافزاید، حتی برخی جامعهشناسان معتقدند که سرمایه اجتماعی، سلامت گروهی و جمعی را نیز ارتقاء میدهد(Moor etal,2009:77 ). به ﻧﻈﺮ پیر ﺑﻮردﯾﻮ، ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺟﻤﻊ ﻣﻨﺎﺑﻊ واﻗﻌﯽ ﯾﺎ بالقوه‌ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﺻﻞ از شبکه‌ای ﺑﺎدوام از رواﺑﻂ کم‌وبیش نهادینه‌شده، آﺷﻨﺎﯾﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﯾﺎ به‌بیان‌دیگر ﻋﻀﻮﯾﺖ در ﯾﮏ ﮔﺮوه اﺳﺖ. ﺷﺒﮑﻪ رواﺑﻂ، ﻣﺤﺼﻮل راﻫﺒﺮدﻫﺎی سرمایه‌گذاری ﻓﺮدی ﯾﺎ ﺟﻤﻌﯽ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﯾﺎ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺪﻓﺶ اﯾﺠﺎد ﯾﺎ ﺑﺎزﺗﻮﻟﯿﺪ رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ به‌طور مستقیم در کوتاهمدت ﯾﺎ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت استفاده میشوند. از ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎی ﻣﺜﺒﺖ سرمایه اجتماعی، اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﯽ اﻓﺮاد اﺳﺖ ﮐﻪ با ﻓﺮاﻫﻢ آوردن حمایتهای ﻋﺎﻃﻔﯽ و رواﻧﯽ، ﮐﺎﻫﺶ ﻋﻮاﻣﻞ استرس‌زا، افزایش کیفیت زندگی را ﺑﻪ همراه دارد. سازمان بهداشت جهانی، کیفیت زندگی را به ادراک افراد از موقعیتشان در زندگی در حوزههای فرهنگی و نظام آموزشی که در آن زندگی مینمایند و همچنین در ارتباط با اهداف، انتظارات و نگرانیهایشان تعریف کرده است (Rastegarkhaled etal,2014:87 ).از آنجا که هیچ تحقیقی در خلأ صورت نمی‌گیرد، به طور طبیعی تمام پژوهش‌ها در تداوم پژوهش‌های پیشین به انجام میرسد؛ زیرا باعث افزایش شناخت و بینش محقق و الهام بخش در تفکر نظری شده و از دوباره کاریها در آن جلوگیری میشود و هم از داده‌های تحقیقات پیشین برخوردار می‌گردد. تحقيقات مختلفي در زمينه سلامت اجتماعي انجام شده که میتوان آنها را به دو دسته تحقیقات داخلی و خارجی دستهبندی کرد.
(Monfaered etal,2022:41)) نشان دادند میانگین سلامت اجتماعی شهروندان استان ایلام در حد بالا میباشد و تأثیر دینداری و حمایت اجتماعی بر سلامت اجتماعی معنادار است. همچنین گروههای جنسی، سنی و تحصیلی در همه ابعاد سلامت اجتماعی باهم متفاوت نیستند. گروههای جنسی به لحاظ شکوفایی اجتماعی و انطباق اجتماعی، گروههای سنی به لحاظ انسجام اجتماعی و گروههای تحصیلی به لحاظ سهم داشت اجتماعی با یکدیگر متفاوت هستند.( Neyazi etal,2016:95). نشان دادند بین استفاده از شبکههای اجتماعی مجازی و میزان مشارکت اجتماعی و انطباق اجتماعی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. یافتهها بیانگر رابطه مثبت و معنادار بین میزان استفاده از شبکههای اجتماعی مجازی و سلامت اجتماعی شهروندان میباشد. لذا تعاملات اجتماعی ناشی از حضور فعال در شبکههای اجتماعی باعث ایجاد حس مشارکت و انطباق با گروههای خودی میشود و بدین ترتیب موجبات تقویت و افزایش سلامت اجتماعی افراد را فراهم میآورد. Talebi etal(2022) در مقالهای با هدف بررسی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد دهاقان نشان میدهند که متغیرهای کنترل اجتماعی، مشارکت شبکههای اجتماعی، مهارتهای اجتماعی و بیگانگی اجتماعی بر سلامت اجتماعی تأثیر داشته است ( (Piranghidari etal,2020 در بین مولفههای سلامت اجتماعی بعد انطباق اجتماعی با 3/10 از بیشترین و بعد مشارکت اجتماعی با 2/66 از کمترین میانگین برخوردار بود. بین سرمایه فرهنگی و سلامت اجتماعی رابطه مثبت و مستقیم وجود داشت. یافتهها نشان داد هرچه میزان سرمایه فرهنگی بیشتر باشد، سلامت اجتماعی بیشتر میشود. برای افزایش سلامت اجتماعی در بین شهروندان تهرانی، توجه به سرمایه فرهنگی و بالا بردن ابعاد سرمایه فرهنگی ضروری است.( Rahmanikhlili,2021) سه متغیر پیوند اجتماعی، مشارکت داوطلبانه و دینداری به ترتیب بیشترین تأثیر را بر سلامت اجتماعی دارند و جمعاً 25 درصد سلامت اجتماعی را تبیین میکنند. (Hassanidermeyan etal,2019) تحقیقی با هدف بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با سلامت شهروندان سی سال و بالاتر شهر مشهد انجام دادند. یافتهها نشان داد که میزان سلامت شهروندان در حد متوسط رو به بالا و بالاترین میانگین مربوط به بعد جسمانی(فیزیکی) بوده است. همچنین بین سرمایه اجتماعی، رضایت از زندگی، حمایت اجتماعی و دینداری با سلامت رابطه مستقیم و معنادار و بین متغیر انزوای اجتماعی و سلامت نیز رابطه معکوس و معناداری وجود داشت. (Sharbateyan&Amini,2020) سرمایه اجتماعی، امنیت اجتماعی، نشاط اجتماعی، کیفیت زندگی و رضایت از زندگی بر سلامت اجتماعی جوانان اثرگذار هستند. بر اساس نتایج رگرسیون و الگوی تحلیل مسیر، متغیرهای رضایت از زندگی، نشاط اجتماعی و کیفیت زندگی تأثیر مستقیمی بر سلامت اجتماعی داشته‌اند. (Long etal,2020), در بررسی سرمایه اجتماعی به عنوان یک عامل مثبت اجتماعی تعیین کننده سلامت نشان دادند که سرمایه اجتماعی و ابعاد آن مانند حمایت اجتماعی، شبکه اجتماعی و انسجام اجتماعی بر نتایج سلامتی کودک تأثیر میگذارند. سرمایه اجتماعی یا مزایایی که کودک از روابط اجتماعی میگیرد به عنوان یک تعیین کننده مثبت اجتماعی برای سلامت اجتماعی قلمداد میشود. (Aroonsrimorakot et al,2019) مطالعهای با هدف بررسی رابطه بین انزوای اجتماعی، تنهایی با سلامتی و مراقبتهای اجتماعی انجام دادند. برای افزایش سلامت در بین سالمندان باید به کاهش انزوای اجتماعی و تنهایی و همچنین ادغام اجتماعی و افزایش روابط اجتماعی پرداخت.(Song,2011) نشان داد که اگر سرمایه اجتماعی افزایش یابد به طور معکوس باعث کاهش افسردگی میشود. وي با فاکتورهایی همانند سن، جنس، آموزش، اعتبار شغلی، درآمد سالیانه خانواده و مشارکت داوطلبانه به بررسی افسردگی پرداخته است. نهایتاً اینکه سرمایه اجتماعی در یک فرآیند پیچیده به عنوان تعیین کننده اجتماعی میتواند سلامت را تبیین کند. (Burk etal,2010) پژوهشی با عنوان بررسی رابطه فعالیت در شبکههای اجتماعی با تاکید بر فیسبوک و سلامت اجتماعی انجام دادهاند. نتایج نشان میدهد که فعالیت در شبکهها از طریق افزایش سرمایه اجتماعی به افزایش سلامت اجتماعی میانجامد. هر چه فعالیتهای افراد در این شبکه اجتماعی مثل اشتراک گذاشتن مطالب، تصاویر، گذاشتن نظرات برای دیگران بیشتر باشد، افراد کمتر احساس تنهایی کرده و بیشتر احساس پیوستگی با دیگران میکنند. در چارچوب نظری از تئوری کییز استفاده شد. كييز معتقد است كيفيت زندگي و عملكرد شخصي فرد را نميتوان بدون توجه به معيارهاي اجتماعي ارزيابي كرد و عملكرد خوب در زندگي چيزي بيش از سلامت جسمي، عاطفي و رواني است و تكاليف و چالشهاي اجتماعي را نيز در بر ميگيرد. كييز مفهوم سلامت اجتماعي را به معني ارزيابي فرد از عملكردش در برابر اجتماع بيان ميكند. بر اساس نظریه گیدنز به رابطه متغیر امنیت اجتماعی و تأثیر آن بر سلامت اجتماعی اشاره میشود و سرمایه اجتماعی بر اساس دیدگاه دورکیم، بوردیو و کلمن و در کیفیت زندگی از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی و در دینداری از دیدگاه آلپورت و مدل کلاک و استارک استفاده شد.
شکل 1- مدل نظری سلامت اجتماعی
[1] Veenestera
مواد و روش تحقیق
در این پژوهش، از روش پیمایش توصیفی و تحلیلی استفاده شد. در جمعآوری اطلاعات از روش میدانی استفاده شده و ابزار اصلی آن، پرسشنامه استاندارد و محقق ساخته است.
روش نمونهگیری، نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای و حجم نمونه 400 نفر است. بر این اساس منطقه پنج شهرداری تهران به هفت قسمت یا خوشه یا ناحیه تقسیم شد. بدین صورت که ابتدا نقشه منطقه پنج شهر تهران بر اساس نواحی هفتگانه تهیه گردید. در ادامه هر کدام از خوشهها به شهرکها و محله و در ادامه به بلوکهایی(مدرسههای مقطع ابتدایی و متوسطه اول) تقسیم بندی گردید. در مرحله بعد با استفاده از نمونهگیری تصادفی از هر خوشه، از بین محلههای مشخص شده یک مدرسه که معرف کل خوشه باشد انتخاب شد. به طوری که از ناحیه یک 52 نفر(13 درصد)، از ناحیه دو 74 نفر(5/18 درصد)، از ناحیه سه 64 نفر(16 درصد)، از ناحیه چهار 50 نفر(5/12 درصد)، از ناحیه پنج 58 نفر(5/14 درصد)، از ناحیه شش 48 نفر(12 درصد) و از ناحیه هفت 54 نفر(5/13 درصد) به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این مدارس هم از مدارس دخترانه و هم مدارس پسرانه انتخاب شدند. یافتهها بر اساس آمار توصیفی و استنباطی و با به‌کارگیری نرم‌افزار Spss و استفاده از آماره‌هایی مانند ضریب پیرسون و اسپیرمن، رگرسیون خطی چندمتغیره، تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شد. پایایی بر اساس استفاده از تکنیک آلفای کرونباخ برای تمامی شاخصها در حد مطلوبی(بالاتر از 70/0) است. به‌عبارت‌دیگر، گویه‌های پرسشنامه، هم‌سازی درونی بالایی دارند. میزان پایایی متغیرهای مستقل بین 736/0 و 854/0 بوده و برای متغیر وابسته سلامت اجتماعی برابر با 812/0 است.
جدول 2- ضرايب آلفاي كرونباخ و پايايي متغيرها
ابعاد و مولفههای سنجش | تعداد گویه ها | ضريب آلفاي كرونباخ | |
سرمایه اجتماعی | بعد ساختاری، شناختی و ارتباطی | 17 | 854/0 |
کیفیت زندگی | سلامت جسمانی، سلامت روانی، روابط اجتماعی و وضعیتمحیط | 12 | 743/0 |
دینداری | اعتقادی، بعد مناسکی، تجربی و پیامدی | 24 | 766/0 |
سلامت اجتماعی | مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی، پذیرش اجتماعی، شکوفایی اجتماعی و انطباق اجتماعی | 32 | 812/0 |
احساس امنیت اجتماعی | امنیت جانی، امنیت مالی، امنیت عاطفی و امنیت ارتباطی | 20 | 736/0 |
(منبع: یافتههای پژوهش،1402)
محدوده مورد مطالعه
جامعه مورد مطالعه دانشآموزان مدارس ابتدایی(پایه پنجم و ششم) و متوسطه اول(پایه هفتم، هشتم و نهم) منطقه 5 تهران می باشند. این منطقه به طور تصادفی از بین مناطق 22 گانه شهر تهران انتخاب شد. منطقه پنج شهر تهران شامل 46 مدرسه بوده و دانشآموزان در حال تحصیل آن طبق آمار رسمی آموزش و پرورش سال 1397، تعداد 23909 نفر میباشد.
شکل 1- موقعیت جغرافیایی منطقه پنج شهر تهران(منبع: یافتههای پژوهش،1402)
جدول 3- آمارههای توصیفی و نرمال بودن متغیرها
متغیر | میانگین | انحراف معیار | کمترین | بیشترین | آماره كولموگوروف سميرنوف | سطح معناداری |
سلامت اجتماعی | 89/2 | 77/0 | 58/1 | 45/3 | 928/0 | 243/0 |
پایگاه اجتماعی اقتصادی | 91/2 | 46/0 | 43/1 | 31/4 | 23/1 | 070/0 |
سرمایه اجتماعی | 27/3 | 17/1 | 67/1 | 5 | 899/0 | 394/0 |
احساس امنیت اجتماعی | 43/2 | 88/0 | 50/1 | 5 | 894/0 | 401/0 |
کیفیت زندگی | 11/3 | 67/0 | 38/1 | 33/3 | 730/0 | 661/0 |
دینداری | 69/2 | 72/0 | 25/1 | 50/3 | 04/1 | 231/0 |
(منبع: یافتههای پژوهش،1402)
در شاخص میانگین، عدد یک نشان دهنده پایین بودن سطح متغیر، عدد سه حد وسط را نشان داده و عدد پنج نیز بیانگر بالا بودن شاخص است. میانگین سلامت اجتماعی در بین افراد نسبتاً پایین بوده و میانگین آن از عدد پنج برابر با 89/2 است و در بازه متوسط رو به پایین قرار میگیرد. میانگین پایگاه اجتماعی اقتصادی برابر با 91/2 بوده که در حد متوسطی است. به عبارت دیگر میانگین آن از عدد پنج(حداقل یک و حداکثر پنج) نشانگر عملکرد متوسط پایگاه اجتماعی اقتصادی است. سرمایه اجتماعی با میانگین (27/3) دارای بیشترین میانگین میباشد. همچنین احساس امنیت اجتماعی با میانگین (43/2) دارای کمترین میانگین میباشد. میانگین کیفیت زندگی برابر با 11/3 و برای دینداری 69/2 بوده است. در برخی از متغیرها مانند احساس امنیت اجتماعی، دینداری و سلامت اجتماعی مقادیر میانگین کمتر از عدد سه بوده که یکی از دلایل آن پایین بودن سن پاسخگویان و آشنایی پایین آنها با مفاهیم و مولفه های متغیرهای مذکور است. سطح سنجش متغیرهای اصلی به جز پایگاه اجتماعی اقتصادی، فاصلهای بوده است؛ همچنین طبق آزمون کولموگروف اسیمرنف(جدول شماره 3)، همه متغیرها از توزیع نرمال برخوردار هستند. بنابراین از آزمون همبستگی پیرسون برای بررسی رابطه بین متغیرهای مستقل(احساس امنیت اجتماعی، سرمایه اجتماعی، کیفیت زندگی، دینداری) با متغیر وابسته سلامت اجتماعی و همچنین آزمون رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر استفاده شد.
جدول 4- ماتریس همبستگی بین متغیرهای مستقل و سلامت اجتماعی
متغیرها | شاخصها | پایگاه اجتماعی اقتصادی | سرمایه اجتماعی | احساس امنیت اجتماعی | کیفیت زندگی | دینداری |
وابسته: سلامت اجتماعی | ضریب همبستگی | 512/0** | 235/0** | 381/0** | 345/0** | 197/0* |
سطح معناداری | 000/0 | 000/0 | 000/0 | 000/0 | 001/0 |
** همبستگی در سطح پنج درصد خطا
در اولین فرضیه، رابطه بین پایگاه اجتماعی اقتصادی و سلامت اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. متغیر پایگاه اجتماعی اقتصادی دارای سطح سنجش ترتیبی بوده و از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که رابطه مستقیم و مثبت بین دو متغیر وجود دارد. هر اندازه پایگاه اجتماعی اقتصادی بالاتر باشد، میزان سلامت اجتماعی بیشتر میشود. بنابراین فرضیه پژوهش مبنی بر رابطه بین «پایگاه اجتماعی اقتصادی و میزان سلامت اجتماعی» تأیید میشود. شدت ارتباط(51/0) در سطح متوسط ارزیابی شد. به دلیل این که سطح سنجش متغیرهای سرمایه اجتماعی و میزان سلامت اجتماعی فاصلهای بوده و همچنین با عنایت به نتایج و آزمون نرمال بودن دادهها(جدول شماره 3)، براي بررسي رابطه متغيرها از ضريب همبستگي پيرسون استفاده گرديد. ضریب همبستگی پیرسون سرمایه اجتماعی و سلامت اجتماعی برابر با 235/0 معنادار است و رابطه مستقیم و مثبت بین آنها وجود دارد. هر اندازه سرمایه اجتماعی بیشتر باشد، سلامت اجتماعی دانشآموزان بیشتر میشود. شدت ارتباط بین آنها(23/0) در سطح پایینی ارزیابی میشود.
یکی دیگر از فرضیهها، بررسی ارتباط بین کیفیت زندگی و سلامت اجتماعی است. بين کیفیت زندگی و میزان سلامت اجتماعی همبستگي مستقیم و مثبت معناداری وجود دارد. به نحوی که هر چه میزان کیفیت زندگی دانشآموزان بیشتر شود، میزان سلامت اجتماعی بیشتر میشود و برعکس هر چه میزان کیفیت زندگی کمتر شود، میزان سلامت اجتماعی کاهش مییابد. شدت ارتباط آنها(34/0) در سطح پایینی قابل ارزیابی است. ضریب همبستگی پیرسون احساس امنیت اجتماعی و سلامت اجتماعی برابر با 382/0 و در سطح صفر معنادار است و رابطه مستقیم و مثبت وجود دارد. شدت ارتباط آنها(382/0) در سطح پایینی قابل ارزیابی است. ضريب همبستگي پيرسون بین دینداری و سلامت اجتماعی برابر 197/0 و سطح معني‌داري برابر 001/0 است. يعني هرچه میزان دینداری بیشتر باشد، سلامت اجتماعی دانشآموزان نیز افزایش مییابد. شدت رابطه بین دینداری و میزان سلامت اجتماعی بسیار ضعیف و جهت رابطه، مثبت و مستقیم میباشد. همانگونه که مشاهده شد، میزان سلامت اجتماعی با تمامی متغیرهای مستقل رابطه معناداری دارد. ضریب همبستگی سلامت اجتماعی به ترتیب شدت رابطه با پایگاه اجتماعیاقتصادی(512/0)، کیفیت زندگی(345/0)، احساس امنیت اجتماعی(381/0)، سرمایه اجتماعی(235/0) و دینداری(197/0) است. بدین ترتیب سلامت اجتماعی با متغیر پایگاه اجتماعی اقتصادی بیشترین و با میزان دینداری ضعیفترین همبستگی را دارد.
برای آزمون فرضیه ششم از رگرسیون استفاده شد. نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره جدول 5 نشان داده است که ضریب همبستگی چندگانه(R) پنج متغیر پایگاه اجتماعی اقتصادی، کیفیت زندگی، احساس امنیت اجتماعی، سرمایه اجتماعی و دینداری با میزان سلامت اجتماعی برابر 0.69 بوده است. سنجه همخوانی یا ضریب تعیین(
) نشان میدهد که 48 درصد از نوسانات در میزان سلامت اجتماعی توسط متغیرهای مذکور، قابل توضیح و تبیین است. به علاوه آزمون F و سطح معناداری نشان میدهد مدل فوق در سطح بیش از 99/0 درصد معنادار است. یکی از پیش فرض‌های مهم تحلیل رگرسیون، عدم وجود رابطه هم خطی بالا بین متغیرهای مستقل است. چون میزان ضریب تعیین (R2) را به طور جعلی بالا می‌برد، که در جدول ضرایب تأثیر رگرسیونی(جدول شماره 5)، از طریق آمارههای تولرانس و VIF مورد سنجش قرار گرفته است. چون میزان سازگاری همه متغیرهای مستقل نزدیک به عدد 1 میباشد و VIF آنها نیز کمتر از 2 میباشد، نشان دهنده عدم وجود هم خطی بین متغیرهای مستقل میباشد. یکی دیگر از پیش‌فرض‌های مهم تحلیل رگرسیون، استقلال خطاها از یکدیگر است که به وسیله آزمون دوربین- واتسون مورد بررسی قرار گرفت. چون در این مدل در بازه 5/1 تا 5/2 یعنی(84/1) قرار گرفته است، نشان‌دهنده مستقل بودن خطاها از یکدیگر است. بنابراین محقق میتواند از تحلیل رگرسیون چندمتغیره برای بررسی رابطه بین متغیرهای مستقل و سلامت اجتماعی استفاده نماید.
جدول 5- ضرایب رگرسیون در مدل تبیین کننده میزان سلامت اجتماعی
متغیرها | ضریب غیر استاندارد(B) | ضریباستاندارد (Beta) | مقدار T | سطح معناداری | Collinearity Statistics | |
Tol | VIF | |||||
مقدار ثابت | 41/5 |
| 35/7** | 000/0 |
|
|
سرمایه اجتماعی | 55/0 | 56/0 | 53/11** | 000/0 | 87/0 | 14/1 |
پایگاه اجتماعی اقتصادی | 17/0 | 13/0 | 98/1* | 04/0 | 94/0 | 06/1 |
احساس امنیت اجتماعی | 90/0 | 14/0 | 92/2* | 004/0 | 86/0 | 15/1 |
دینداری | 09/0 | 11/0 | 44/2* | 01/0 | 93/0 | 07/1 |
کیفیت زندگی | 64/0 | 60/0 | 24/8** | 000/0 | 92/0 | 08/1 |
شاخص | R | R Square | Adjusted R Square | دوربین واتسون | F | sig |
مقادیر | 69/0 | 48/0 | 46/0 | 84/1 | 24/38 | 000/0 |
یافتهها نشان میدهد که در کل از بین پنج متغیر وارد شده در مدل رگرسیونی فقط کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی در سطح 99 درصد و سایر متغیرها در سطح 95 درصد معنادارند. از مقایسه ضرایب رگرسیونی استاندارد بتا(Beta) مشخص میشود که کیفیت زندگی متغیری است که در بین سایر متغیرهای مستقل بهتر میتواند تغییرات متغیر وابسته را تبیین کند. میزان تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته(سلامت اجتماعی) از بیشترین مقدار بتا به کمترین مقدار به ترتیب، به صورت متغیرهای کیفیت زندگی(60/0)، سرمایه اجتماعی(56/0)، احساس امنیت اجتماعی(14/0)، پایگاه اجتماعی اقتصادی(13/0) و دینداری(11/0) میباشد. بدین معنی که متغیر کیفیت زندگی قویترین و متغیر دینداری ضعیفترین تبیین کننده تغییرات سلامت اجتماعی میباشند.
جدول 6- اثرات مستقیم و غیرمستقیم متغیرهای مستقل بر سلامت اجتماعی
متغیرها | اثر مستقیم | اثر غیر مستقیم | مجموع اثرات |
سرمایه اجتماعی | 56/0 | 13/0 | 69/0 |
کیفیت زندگی | 60/0 | 09/0 | 69/0 |
پایگاه اجتماعی اقتصادی | 13/0 | 10/0 | 23/0 |
احساس امنیت اجتماعی | 14/0 | 0 | 14/0 |
دینداری | 11/0 | 43/0 | 54/0 |
مجموع | 54/1 | 75/0 | 29/2 |
شکل 3- مدل تحلیل مسیر سلامت اجتماعی (منبع: یافتههای پژوهش،1402)
از طریق تحلیل مسیر میتوان فرضیهها را مورد آزمون قرار داد و میزان تأثیر مستقیم، تأثیر غیرمستقیم و تأثیر کل بر متغیر وابسته را مشخص نمود. مجموع اثرات متغیرهای مستقل بر سلامت اجتماعی برابر با 29/2 است که 54/1 اثر مستقیم و 75/0 اثر غیرمستقیم است. بیشترین اثر مستقیم را کیفیت زندگی دارد و بیشترین اثر غیرمستقیم را دینداری داشته که مقدرا آن برابر با 43/0 است.
نتیجهگیری و ارائه پیشنهادها
موضوع سلامتی از بدو پیدایش بشر و در قرون و اعصار متمادی مطرح بوده است. اما هرگاه از آن سخنی به میان آمده عموماً بعد جسمی آن مدّنظر قرار گرفته و کمتر به سایر ابعاد سلامتی به خصوص بعد اجتماعی آن توجه شده است. سلامتی و به ویژه سلامت اجتماعی و روانی یکی از اساسیترین جنبههای زندگی اجتماعی انسانها است. توجه به سلامتی و به ویژه سلامت اجتماعی نیروهای انسانی برگزیده از نظر استعداد، خلاقیت، پشتکار و منابع معنوی هر جامعه و سازندگان فردای کشور، یعنی دانشآموزان از اهمیتی زیادی برخوردار است. ورود به مدرسه به عنوان دومین نهاد اجتماعی مهم در جامعه و حوزه تغییرات عمدهای در زندگی اجتماعی، خانوادگی و فردی دانشآموزان به وجود میآورد و مقطعی بسیار حساس به شمار میرود و در این دوره است که فرد با تغییرات زیادی در روابط اجتماعی و انسانی روبرو میشود. در کنار این تغییرات باید به انتظارات و نقشهای جدیدی اشاره نمود که همزمان با ورود به مدرسه و محیط آموزشی شکل میگیرد که غالباً با فشار روانی و نگرانی توأم بوده و عملکرد و بازدهی آنها را تحت تأثیر قرار میدهد. از سوی دیگر بیتوجهی به سلامت دانشآموزان میتواند در کوتاهمدت و بلندمدت اثرات منفی در حوزههای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی جامعه داشته باشد.
یکی از نتایج تحقیق، معنادار بودن رابطه بین پایگاه اجتماعی اقتصادی و سلامت اجتماعی دانش آموزان بوده است. میانگین سلامت اجتماعی افراد طبقات اجتماعی بالا نسبت به افراد طبقات اجتماعی پایین از وضعیت بهتری برخوردار بوده است. یکی از دلایل این امر آن است که نظریههای تفاوت اقتصادی و سبک زندگی در سلامت اجتماعی را مورد تایید قرار میدهد. در واقع هرچه فقراقتصادي و شرایط نامناسب وضعیتهاي درآمدي و طبقاتی زنان نامناسب تر باشند، پایگاه اجتماعی اقتصادي افراد در نتیجه وخیمتر است که این امر باعث میشود سبک زندگی افراد در تمام زمینهها از جمله سلامت اجتماعی آنان به خطر افتد.
با توجه به این مسائل از دیدگاه گراهام «سلامتی فرد به عنوان یک موضوع مهم نتیجه شرایط اقتصادي اجتماعی است. افرادي که از لحاظ اقتصادي اجتماعی در شرایط بهتري قرار دارند، به دلیل توانایی و دسترسی بهتر در وضعیت مطلوبتري قرار میگیرند؛ و در مقابل افرادي که به طبقات پایین جامعه تعلق دارند از سلامتی نامطلوب رنج میبرند. عواملی که باعث میشوند تغییرات در وضعیت اقتصادي اجتماعی افراد بر سلامتی جسمی، روانی، اجتماعی تأثیر بگذارد، در سه مقوله مادي، رفتاري و روانی اجتماعی قرار میگیرند(Shakhi,2015) این یافته، مطابق با نتایج تحقیقات(Sharbateyan&Lotfi,2016) است.
از فرضیات دیگر تحقیق این است که «با افزایش میزان دینداری در بین دانشآموزان، میزان سلامت اجتماعی آنان نیز افزایش می یابد». ضريب همبستگي پيرسون بین دینداری و سلامت اجتماعی برابر 197/0 و سطح معني‌داري برابر 001/0 شده است. هرچه میزان دینداری بیشتر باشد، سلامت اجتماعی دانشآموزان افزایش مییابد. شدت رابطه بین دینداری و میزان سلامت اجتماعی بسیار ضعیف و جهت رابطه، مثبت و مستقیم میباشد. میزان همبستگی دین با سلامت اجتماعی پایین بوده که یکی از دلایل آن، پایین بودن سن(ده تا شانزده سالگی) افراد مورد مطالعه و نرسیدن آنها به سن تکلیف شرعی برای انجام امور مذهبی و مناسک دینی است. دین با توجه به برنامههایی که برای پیروان خود دارد، به مثابه یک پناهگاه برای ایشان عمل میکند. افراد در هنگام مواجهه با مشکلات و سختیها، نیاز به یک نوع حمایت برای حل آنها دارند. در واقع دین، حل این مسائل را برای پیروانش با طرح مسائلی چون آزمایش الهی یا حکمت خداوندی آسان می سازد. این فرضیه که در بین کل پاسخگویان تأیید شده است، اشاره به نظریات آلپورت در این زمینه دارد. بنا به نظریه آلپورت، آن جا دین که جهتگیری دینی درونی فی نفسه مقدس و نه وسیلهای برای کسب مقام، ثروت و قدرت میباشد، سلامت نیز افزایش مییابد. دین، در این جا کارکردهای اصلی خود(ایجابی و سلبی بودن برخی رفتارها)را دارد، به نحوی که منجر به سلامت اجتماعی و روانی میشود. اكثر تحقيقات نشان دادند كه مذهب تأثير سودمندي بر تندرستي داشته است. مذهبگرايي درونزاد با بهداشت رواني مثبت، جايگاه مهار دروني، صفات انگيزشي ذاتي، جامعهگرايي، احساس بهزيستي، مسئوليت، كنترل خويشتن، توانايي تحمل، گرايش به برداشت و تفسير خوب و مثبت رويدادها و كارآمدي عقلي و پيشرفت از طريق همنوايي در ارتباط است. مذهب موجب ايجاد معنا، اميدواري، احساس كنترل، سبك زندگي سالمتر، پذيرفته شدن از سوي ديگران و ايجاد حمايت اجتماعي ميگردد. مطالعات جديد نشان داده شده است كه عقايد مذهبي قويتر باعث ايجاد يك اثر مثبت رواني ميشود كه در ارتقاء بهداشت رواني موثر است. همچنين اعتقادات مذهبي باعث افزايش سلامت افراد شده و رابطه مستقيمي بين مذهب و قدرت انطباق با محيط وجود دارد، از سوي ديگر يافتههاي گوناگوني در مورد ارتباط بين مذهب و طول مدت درمان اختلالات رواني گزارش شده است(Kangarlou,2007).گرایشات مذهبی اعتقاد به اعمال دینی از جمله اعتقاد به نماز و روزه، دعا و نیایش و کاربردی کردن آنها در زندگی روزمره علاوه بر اثرگذاری بر روح، بر روی کیفیت زندگی و کیفیت بدنی انسان هم اثر دارد. تقویت اثر نیایش و دعا در بین زنان جامعه اثر مثبتی بر تعادل روحی داشته و منجر به جلوگیری از انزوا، ناتوانی و بیفایدگی خواهد شد. دین با سازوکارهای ایجابی و سلبی که برای پیروانش فراهم میکند، زمینه سلامت را ایجاد میکند. فرد دیندار، از رفتارهای پرمخاطره و رفتارهایی که سلامت جسمی و روانی وی را تهدید کند، اجتناب میکند. یافتهها با نتایج تحقیقات(Monfared etal,2022. Alavi etal,2016). همخوان است. نتیجه دیگر این است که به نظر میرسد با افزایش میزان احساس امنیت اجتماعی، میزان سلامت اجتماعی افزایش میشود. وجود استرس و فشار و همچنین عدم احساس امنیت اجتماعی موجب اختلال میشود. افرادی که در معرض بیامنیتی و عوامل فشارزاهای قرار میگیرند، ممکن است نتوانند کارکردهای شخصی و اجتماعی خود را به نحو احسن انجام دهند. این نتیجه مطابق با تحقیقات نتایج تحقیقات(Sharbateyan&Amini,2020) همراستاست. فرضیه دیگر تحقیق،«به نظر میرسد بین کیفیت زندگی و سلامت اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد» بوده است. یعنی افرادی که از نظر کیفیت زندگی در سطح مطلوب و مناسبی قرار دارند، میزان سلامت اجتماعی بیشتری دارند نسبت به افرادی که از نظر شاخصهای کیفیت زندگی در شرایط مطلوبی برخوردار نیستند. ضريب همبستگي پيرسون بین کیفیت زندگی و سلامت اجتماعی برابر با 345/0 است. یافتهها نشان داده است که هر چه میزان کیفیت زندگی دانشآموزان بیشتر شود، میزان سلامت اجتماعی بیشتر میشود و برعکس هر چه میزان کیفیت زندگی کمتر شود، میزان سلامت اجتماعی کاهش مییابد. نتایج این تحقیق با یافتههای(Yazdanpana&Nikrouz,2014. Pavel,2012) منطبق است. مفهوم كيفيت زندگي يک متغير مركب است كه از چندين متغير متاثر مي شود. تغيير در سطح درآمد مردم، شرايط زندگي، وضع سلامت، محيط، فشار روحي رواني، فراغت، شادماني خانوادگي، روابط اجتماعي و چندين متغير ديگر نرير آن به شکل مركب ، كيفيت زندگي و تغييرات آن را تعيين ميكند. در اين پژوهش نيز بين متغير كيفيت زندگي و سلامت اجتماعي همبستگي بالايي ديده مي شود كه بيان كننده ارتباط وتاثیر این دو متغير برهم است. اين نتيجه تأييدكننده نظریات زاف درباره رابطة بين سلامت و كيفيت زندگي است ؛ به طوري كه زاف، كيفيت زندگي را درجة رضايت در تجارب زندگي فرد و شامل رضايت از زندگي، رضايت در تصور از خود، سلامت و فاكتورهاي اجتماعي و اقتصادي مي داند. زاف، كيفيت زندگي را از شرايط عيني زندگي و رفاه ذهني افراد و گروهها تعريف ميكند و معتقد است در ارزيابي كيفيت زندگي بايد شرايط عيني زندگي و ارزيابي ذهني افراد از اين شرايط را با رفاه واقعي، هم زمان در نظر گرفت. فرضیه دیگر تحقیق،«بین سرمایه اجتماعی و سلامت اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد»، بوده است. افرادی که تحت حمایت اجتماعی قرار دارند، در مواقع بحرانی و مسئلهساز، خود را تحت چتر حمایتی خانواده، دوستان و غیره میبینند و کمتر دچار اختلال روانی میشوند. اگر سرمایه اجتماعی افزایش یابد به طور معکوس باعث کاهش افسردگی میشود. و اینکه سرمایه اجتماعی در یک فرآیند پیچیده به عنوان تعیین کننده اجتماعی میتواند سلامت را تبیین کند. هراندازه دانشآموزان دارای سرمایه اجتماعی بالاتری(مانند اعتماد متقابل، حمایتهای اجتماعی، روانی و مالی، وجود شبکههای خویشاوندی، حس تعلق و وابستگی و مشارکت در جنبههای مختلف زندگی) باشند، سلامت اجتماعی آنها در وضعیت بهتری قرار میگیرد.
کلمن و لین معتقدند که سرمایه اجتماعی سد محافظی در برابر بیماریهای روانی و اجتماعی است. جوامعی که سرمایه اجتماعی بالایی دارند از سلامت روانی و اجتماعی بیشتری برخوردارند و میزان جرم و جنایت در آنها کمتر از دیگران است. لین معتقد است سرمایه اجتماعی و تأثیرش بر سلامتی، رضایت از زندگی و احساس خوشبختی تأثیرگذار است. از نظر اونیکس و بولن، سرمایه اجتماعی برای سلامتی افراد، خانوادهها و اجتماعات حیاتی است. تحقیقات نشان میدهد که هر چه شدت روابط اجتماعی افراد بیشتر باشد، بر میزان رضایت از زندگی و اعتماد اجتماعی آنها افزوده می شود. همچنین ارتباط شبکه دوستی افراد عزت نفس آنها را افزایش میدهد. پاتنام نیز نتیجه میگیرد که سرمایه اجتماعی برای سلامت فیزیکی و سلامت ذهنی ضروری است. مطابق نظریه دورکیم تحقیقات نشان داده است که سرمایه اجتماعی بالاتر با انسجام بیشتر، به بهبود شرایط بهداشت جامعه کمک میکند، در جوامعی که در آنها سطوح بالای نابرابریهای درآمد مشهود بوده، همبستگی اجتماعی کاهش یافته سطح جرم و خشونت افزایش یافته و آمار مرگ و میر روبه فزونی مینهد. در جوامعی که بنا به دلایل گوناگون روابط و پیوندهای اجتماعی در سطح مطلوبی قرار ندارد و افراد از تعاملات اجتماعی عقلایی اجتناب میکنند، در نتیجه پدیده فردگرایی خودخواهانه رشد میکند و به دنبال آن همبستگی اجتماعی کاهش مییابد. کاهش سطح تعاملات اجتماعی(سرمایه اجتماعی)، افراد را دچار انزوای اجتماعی کرده و سلامت اجتماعی آنان را کاهش میدهد. از آنجا دانشآموزان از آیندهسازان جامعه بوده و جزو سرمایههای اجتماعی جامعه میباشند و ممکن است بسیاری از آنان بعد از فارغالتحصیلی، جزء نخبگان سیاسی مملکت محسوب شوند، بررسی و شناخت سلامت اجتماعی آنها ضروری به نظر میرسد. توجه به سرمایه اجتماعی و افزایش شاخصهای آن مانند اعتماد، مشارکت، انسجام و آگاهی در بین دانشآموزان میتوانند زمینه را برای ارتقا و توسعه سلامت اجتماعی فراهم نماید. هر چه میزان کیفیت زندگی مطلوبتر و بهتر باشد، سلامت اجتماعی بیشتر ميشود. پس برای افزایش سلامت اجتماعی و کاهش اختلال در سلامتی در جامعه بایستی به کیفیت زندگی و بالا بردن راندمان و شاخصهای آن توجه بیشتری نمود. اختلال در سلامتی دانشآموزان مانند هر آسیب و مسئله اجتماعی دیگری، موجب فرسایش افراد جامعه میشود. از این رو شناخت، مسئلهسازی و آسیب شناسی سلامت یا اختلال اجتماعی و روانی از وظایف دستگاه اجرایی میتواند باشد. از آنجا که در مقاله حاضر، مشخص شد که دین به عنوان یکی از عوامل دستیابی به سلامت اجتماعی محسوب میشود، دستاندرکاران و سیاستگذاران جامعه مانند خانوادهها، آموزش و پرورش، رسانهها و سایر ارگانها وظیفه خطیر تقویت این رابطه را دارند. این امر در مورد افزایش جهتگیری دینی بیرونی و درونی که موجب سلامت میشود، ضروریتر به نظر میرسد. بالا بردن شرایط امنیت در جامعه و در بین دانشآموزان خصوصا در محیط خانه و یا مدرسه و همچنین در مسیر رفت و آمد دانشآموزان از خانه تا مدرسه میتواند در افزایش سلامتی دانشآموزان بسیار اثرگذار باشد. باتوجه به اين راهبردها در راستاي ارتقاي سلامت اجتماعي سلامت اجتماعی در بین نوجوانان منطقه پنج شهر تهران ، برنامه ريزيهاي رفاهي و اجتماعي باتوجه به سياست گذاري هاي رفاهي جامعه مطرح میشود.
1. برگزاري برنامههاي مفرح و شاداب در سطح منطقه براي كليه شهروندان ازجمله جوانان به مناسبت هاي مختلف ملي و مذهبي.
2. برپايي و برگزاري دورهههاي آموزشي شادزيستن در زندگي از سوي سازمان ها و مجريان دولتي و غيردولتي.
3. اجراي برنامه هايي در راستاي افزايش آگاهي رفتاري در حوزه ارتقاي رفتارهاي مرتبط با حوزه سلامت رواني در زندگي.
4. استفاده از تکنيک ها و فنون تبليغاتي در سطح منطقه براي جامعه پذيري ارزش هاي اخلاقي.
5. تشويق و مشاركت گروه هاي اجتماعي در تشکل ها و انجمن هاي فرهنگي و اجتماعي.
6. آموزش شروندان در حوزه تعاملات اجتماعي با خانواده، همشريان و ساير افراد جامعه در حوزههاي مختلف زندگي.
7. اجراي آموزش هاي مستقيم و غيرمستقيم براي گسترش هنجارها و ارزش هاي جمعي از سوي مسئولان و برنامه ريزان
ملاحظات اخلاقی:
پیروی از اصول اخلاق پژوهش: در مطالعه حاضر فرمهای رضایت نامه آگاهانه توسط تمامی آزمودنیها تکمیل شد.
حامی مالی:مطالعه حاضر هزینه ای نداشته است.
تعارض منافع: بنابر اظهار نویسندگان مقاله حاضر فاقد هرگونه تعارض منافع بوده است.
References
1. Afshani, Alireza, Shiri Mohammadabad, Hamida. (2017). "Investigating the relationship between life satisfaction and social health of women in Yazd city", Salamat Tolo Yazd, year 15, number 2, pp. 34-44. https://doi.org/10.22059/jisr.2015.55819. [In Persian]
2. Bagheri, Shahla (2015) "Sociological investigation of the educational view of Imam (RA) about the role of women in the family", collection of articles of the international congress on the position and role of women from the perspective of Imam Khomeini (RA). Volume 1, Tehran: Imam Khomeini (RA) 100th Anniversary 10.30510/PSI.2022.301589.2201. [In Persian].
3.Blanco, Amalio . Diaz,Dario. (2007), "Social Order and Mental Health: A Social Well-Being Approach, Autonoma university of Madrid", psychologe in Spain, vol.11 (1): 61-71. https://jshsp.rasht.iau.ir/article_672504.html
4.Burke, Moira; Cameron Marlow and Thomas Lento (2010), Social Network Activity and Social Well-Being, In Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems, 1909-1912, New York: ACM. https://dl.acm.org/doi/10.1145/1753326.1753613
5.Cicognani, E. Pirini, C. Keyes, C. L. M. (2008) “Social "Participation, Sense of Community and social well-being: A Study on American, Italian and Iranian University Students”, Social Indicators Research, 89(1): 97-112. https://www.researchgate.net/publication/225719519_. DOI:10.1007/s11205-007-9222-3
6. Chalabi, Masoud (2016) Network Analysis in Sociology, Journal of Social Sciences, Allameh Tabatabai University, Winter 2013, No. 5, pp. 48-9. https://www.researchgate.net/publication [In Persian]
7.Danhong Chen, Tse-Chuan Yang ,(2014),"The pathways from perceived discrimination to self-rated health: An investigation of the roles of distrust, social capital, and health behaviors". Social Science & Medicine, Volume 104, Pages 64-73. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24581063/
8.Depos, C. (2020). “The effects of types of social networks, perceived social support, and loneliness on the health of older people: accounting for the social context”. Journal of Aging Health, 6:887 -911. https://socialhealthjournal.ust.edu.
9.Fujisawa, Y. Hamano, T. Takegawa, S. (2009) “Social Capital and Perceived Health in Japan: An Ecological and Multilevel Analysis”. Jornal of Social Science Medicine, 69: 500-505. https://www.sciencedirect.com/science/article/
10.Kawachi, I., Kennedy, B. P., Lochner, K. & Prothrow-Stith, D. (1997(.Social Capital, Income Inequality, and Mortality. American Journal of Public Health, Vol. 87, No. 9, 1491-1498. https://www.researchgate.net/publication/13907275_
11.Keyes , C . M & Shapiro , A . (2004), ‘Social Well- being in the U.S: A Descriptive Epidemology’. In orvill Brim, Carol D. https://psycnet.apa.org/record/2004-00121-012
12.Keyes, C. L. M. (2004) “Mental Health and / or Mental Illness? Investigation Axioms of the Complet state model of Health”, Jornal of Consulting and Clinicial Psychology, 73(3): 539-548. https://jwsps.alzahra.ac.ir/article_6207_en.html?lang=en
13.Kim, D., Subramanian, S. V., Gortmaker, S. L. & Kawachi, I. (2006). US state- and county-level social capital in relation to obesity and physical inactivity: A multilevel, multivariable analysis. Social Science & Medicine 63, 1045–1059. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16644081/
14.Larson James .S (1996), “Measurment of Social Well-being Social In dictators ". Research, vol 28.pp,285-96. https://www.socialcapitalgateway.org/reading-list/social-capital-and-obesity
15.Leong, Carol Duh- Benard P. DreyerH. Shonna, Yin, et al (2020) Social Capital as a Positive Social Determinant of Health: A Narrative Review, Academic Pediatrics, Available online 2 October 2020. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33017683/.
16. Khushfar, Gholamreza; Mohammadi, Arezo; Mohammadzadeh, Fatima. and Akbarzadeh, Fatemeh. (2013). Social security, social health (case study: youth aged 15-29), Iran Social Studies, 9th year, number 1, page 102-71. http://www.jss-isa.ir/article_21256_en.html. [In Persian]
17. Moulai, Jaber. (2021). "Investigation of factors affecting social health in Ilam province". Research project, Payam Noor University, Ilam province, Jaber. (2021). "Investigation of factors affecting social health in Ilam province". Research project, Payam Noor University, Ilam province. https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1467-9280.1995.tb00298.x[In Persian]
18.Rafipour, Faramarz (2016) Anomie or social chaos (research on the potential of anomie in the city of Tehran), Tehran: Soroush Publications. https://irandataportal.syr.edu/anomie-or-social. [In Persian]
19. Rahmani Khalili, Ehsan (2021) Social health, religiosity, voluntary participation and social connection, socio-cultural researches, fall 2018, year 11, number 3, pages 117-143.. https://socialstudy.ihcs.ac.ir. [In Persian]
20.Marks, D. F. Murray, M. Evans, B. & Estacio E.V. (2022) “Health Psychiology: Theory, Research and Practice”. London. SAGE Publications. https://www.researchgate.net/publication/260989838_
21.Moheddine Younsi, Mohamed Chakroun (2014),"Does social capital determine health? Empirical evidence from MENA countries, Original Research Article, The Social Science Journal, In Press. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1016/j.soscij.2014.08.008.
22.Moore, S, Daniel, M, Gauvin,L &Dube ,L .(2009), Not all social capital is good capital. Health and Place, 15(4).1071-1077. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19482506/
23.Myers, D.g. & Diener, E. (2019) “Who Is Happy?” Jornal of Psychology Science. 6(1): 10-. https://journals.sagepub.com/doi/10.1111/j.1467-9280.1995.tb00298.x
24.Prince-Paul, M. (2012) “Relationships among Communicative Acts, Social Well-Being, and Spiritual Well-Being on the Quality of Life At the End of Life in Patients with Cancer Enrolled in Hospice”, Journal of Palliative Medicine, 11(1): 20-25. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1049909111428607
25.Putnam, R. D. (1993). Making democracy work: Civic traditions in modern Italy. Princeton: Princeton University Press. https://www.jstor.org/stable/j.ctt7s8r7
26.Puwel,.M. (2022). “The Mental Health Continuum: From languishing to flourishing in life”. Journal of Health and Sosial Research, 43. 207- 222. https://journals.ametsoc.org/view/journals/
27.Sajjadi, Hamira and Sadr al-Sadat, Seyed Jalal (2016) Social Health Indicators, Economic and Political Information, No. 207, pages 244-253. https://jzpm.marvdasht.iau.ir/article_4411.html?lang=en [In Persian]
28.Shery, F. (2019). "Investigation of some social factors affecting social health (case study: citizens of Ahvaz city 18 years and older)". Master's Thesis, Department of Sociology, Shahid Chamran University of Ahvaz. https://qjsd.scu.ac.ir/article_18123.html.
29.Song, Lijun. (2011) social capital and psychological distress, Journal of health and social behavior, December 2011, vol 52 , N4.478-492. https://ssyj.babol.iau.ir/article_536033.html
30. Sam Aram, Ezzatullah (2016) Examining the relationship between social health and social security with an emphasis on the community-oriented police approach, Social Order, Year 1, Issue 1, page 9-29. https://www.sid.ir/fa/VEWSSID. [In Persian]
31. Sediq Sarostani, Parisa (2005), Examining the factors affecting the social health of students with an emphasis on social networks, Master's thesis in Sociology, Allameh Tabatabai University. https://www.researchgate.net/publication/ [In Persian]
32. Sharapour, Siamak (2006), The Concept of Mental Health, Tehran, Javadan Kherd Publications. https://urb.dehaghan.iau.ir/article_. [In Persian]
33. Sharbatian, Mohammad Hassan, Amini, Saifullah, (2020) The role of cultural capital in social health: a case study of citizens of the 22 districts of Tehran, Pish, , 20 (1): 7-14. http://payeshjournal.ir/article-. [In Persian]
34. Talebi, Gholamreza, Ebrahimi Siri, Pejman, Afshani, Alireza. (2022). Investigating social factors related to health (case study: Mashhad city). Urban Sociological Studies, 9(32), 85-112. https://urb.dehaghan.iau.ir/article. [In Persian]
35.Veenestrera, L. (2021). “Social cohestion in Europe: how do the different dimentions of inequality affect social cohestion?”. International Journal of comparative sociology, 3: 197-214. https://www.socialcohesion.info/library/
36.Word Health Organization Group. (2001) "Development of the World Health Organization WHOQOL - BREF Quality of Life Assessment", Journal of PsycholMed. 28(3): 5551-558l. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9626712/.
37.Yazdanpanah, Ahmed; Nik Rooz, Mohammad Hassan. (2018), sociological investigation of women's social health and the factors affecting it (case study: women of the four districts of Tehran), Contemporary Sociological Researches, Volume 4, Number 7, , pp. 29-54. https://qjsd.scu.ac.ir/article_15264.html?lang=en[In Persian]