ارزیابی توسعه شهری از منظر سیاستگذاری عمومی با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر شیراز
عبدالجلیل شریفی
1
(
گروه علوم سیاسی، واحد شهرضا، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرضا، ایران
)
محمدعلی شهریاری
2
(
گروه علوم سیاسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
)
نفیسه واعظ
3
(
گروه علوم سیاسی ، واحد شهرضا، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرضا، ایران
)
کلید واژه: توسعه شهری, ارزیابی, سیاستگذاری عمومی, شورای اسلامی شهر,
چکیده مقاله :
این تحقیق با هدف ارزیابی توسعه شهری از منظر سیاستگذاری عمومی با تاکید برنقش شورای اسلامی شهر شیراز (با تاکید بر دوره پنجم شورا) انجام شده است. تحقیق حاضر از لحاظ ماهیت و هدف، از نوع کاربردی و از حیث روش توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات تحقیق حاضر آمیزه ای از روش های کتابخانه ای و روش میدانی است. جامعه آماری تحقیق عبارتست از مدیران و سرپرستان بخش های مختلف شهرداری شیراز (خبرگان اجرایی) و اساتید دانشگاهی آشنا به موضوع تحقیق (خبرگان دانشگاهی) که از آن نمونه گیری به شیوه تصادفی بعمل آمد. ضمنا برای مشخص کردن حجم نمونه نیز از جدول مورگان استفاده گردید. همچنین ابزار جمع آوری داده، پرسشنامه محقق ساخته است که سوالات آن براساس بررسی و بازنگری تحقیقات داخلی و خارجی تدوین شده که مشتمل بر 3 بخش: بررسی متغیرهای جمعیت شناختی، ارزیابی سیاستگذاری شورای اسلامی شهر (مشتمل بر 23 سوال در 5 بعد) و بخش سوم پرسشنامه ارزیابی توسعه شهری (مشتمل بر 33 سوال در 5 بعد) است که پس از تایید روایی و پایایی برای جمع آوری داده ها مورد استفاده قرار گرفت. پس از تکمیل پرسشنامهها، اطلاعات موجود در آن، کدگذاری و با استفاده از نرمافزار های آماری SPSS و SmartPLS در سطح معناداری 5 درصد مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل مدل تحقیق نشان داد که در سطح اطمینان 95 درصد، فرضیه اصلی تحقیق یعنی سیاستگذاری شهری با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر شیراز موجب توسعه شهری شیراز گردیده است و فرضیات 5 گانه فرعی مرتبط با این فرضیه مورد تاییدند. همچنین یافته ها در سطح اطمینان مذکور نشان داد اثرکلی متغیر سیاستگذاری شهری با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر بر توسعه شهری 899/0 است که نشان دهنده تاثیر بسیار خوب این مدل در تببین واریانس متغیر ارزیابی توسعه شهری است.
چکیده انگلیسی :
This study aims to evaluate urban development from the perspective of public policy-making with emphasis on the role of the Islamic Council of Shiraz city)emphasis on the fifth counci (.The present research is applied in terms of nature and purpose and descriptive-analytical in terms of method. The data collection method of the present study is a mixture of library and field methods. The statistical population of the study consists of managers and supervisors of different departments of Shiraz Municipality (executive experts) and university professors familiar with the subject of the research (university experts) from which random sampling was done. Also, Morgan table was used to determine the sample size. The data collection tool is a researcher-made questionnaire whose questions are based on the review of domestic and foreign research, which consists of 3 sections: The study of demographic variables, the evaluation of the policy of the Islamic Council of the city (including 23 questions in 5 dimensions) and the third part of the urban development evaluation questionnaire (including 33 questions in 5 dimensions) which is used to collect data after confirming the validity and reliability. After completing the questionnaires, the information contained in it was coded and analyzed using SPSS and SmartPLS statistical software at a significance level of 5%. The results of research model analysis showed that at 95% confidence level, the main hypothesis of the research, namely urban policy-making with emphasis on the role of the Islamic Council of Shiraz city has led to urban development of Shiraz and the five sub-hypotheses related to this hypothesis were confirmed. Also, the findings at the mentioned level of confidence showed that the overall effect of urban policy variable with emphasis on the role of the Islamic Council of the city on urban development is 0.899, which shows the very good effect of this model in explaining the variance of urban development evaluation variable.
_||_
|
Journal of Research and Urban Planning Summer 2024. Vol 15, Issue 57 ISSN (Print): 2228-5229 ISSN (Online): 2476-3845 https://jupm.marvdasht.iau.ir/
|
|
Research Paper
Evaluation of Urban Development From the Perspective of Public Policy With An Emphasis on The Role of the Shiraz Islamic Council
Abdoljalil Sharifi: PhD student in Department of Political Science, Shahreza Branch, Islamic Azad University, Shahreza, Iran.
Mohammadali Shahriari1: Associate Professor, Department of Political Science, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran.
Nafiseh Vaez :Associate Professor, Department of Political Science, Shahreza Branch, Islamic Azad University, Shahreza, Iran.
Abstract | ARTICL EINFO |
One of the most important components involved in the growth and development of the city is the policymakers. City councils, one of the elements of urban management, have taken an important role in city administration and city development at the local level. The formation of Islamic city councils can be a turning point for participatory management in Iran. The main goal of this research is to evaluate urban development from the perspective of public policy, emphasizing the role of the Shiraz Islamic Council. The research method is a descriptive survey using a questionnaire tool. The statistical population of this research is managers and supervisors of different departments of Shiraz municipality (executive experts) and university professors familiar with the research subject (academic experts), from which sampling was done randomly. In addition, Morgan's table was used to determine the sample size. SPSS and SmartPLS software has been used for data analysis, and the results obtained at the 95% confidence level showed that the overall effect of the urban policy variable with an emphasis on the role of the Islamic City Council on urban development is 0.899, which indicates the impact This model is very good in explaining the variance of urban development evaluation variable. Also, the results of the model analysis showed that the path coefficient between the variable of urban policy with an emphasis on the role of the Shiraz Islamic Council and public awareness (as one of the dimensions of the urban development variable) (0.954 x 0.899 = 0.857) and this path coefficient is significant at the 95% confidence level, which indicates the effect of the urban policy variable in explaining the variance of public awareness. | Received:2022/01/19 Accepted:2023/04/28 PP: 107-120
Use your device to scan and read the article online
Keywords: Evaluation, Urban Development, Public Policy-Making, Islamic City Council. |
Citation: Sharifi, A; Shahriari, M A; Vaez, N. (2024). Evaluation of Urban Development From the Perspective of Public Policy With An Emphasis on The Role of the Shiraz Islamic Council, Journal of Research and Urban Planning, 15(57), 107-120. DOI: 10.30495/jupm.2023.29822.4112 |
[1] . Corresponding author: Mohammadali Shahriari, Tel: +989173214586
Email: mohammadalishariari@iaubushehr.ac.ir
National and local policies play an important role in improving the quality of urban service infrastructures and how to deal with changes. The importance of urban policy is that governments can push the development of cities in a specific direction through the creation of laws and policies regarding issues such as land use, receiving taxes and fees, how to provide infrastructure, or introducing financial instruments. give City councils a significant role in controlling and monitoring the development of the city, but urban policies are mainly made by planners and consultants, and the direct participation of citizens in this process is lacking. The lack of citizen participation in urban policy-making makes these policies face the lack of realism in problem diagnosis, increasing the error rate in choosing solutions and making decisions, lack of efficiency in implementation, and ineffective evaluation. Therefore, this research seeks to investigate the evaluation of urban development from the perspective of the general policy of the Islamic City Council (case study: the fifth term of the Shiraz City Council) and to answer the important question, what effect did the general policy of the Shiraz Islamic Council have on urban development?
Methodology
This research is applied in terms of nature and purpose and descriptive-analytical in terms of method. The statistical population of the research consists of the managers and supervisors of various departments of Shiraz municipality (executive experts), which according to the available statistics include 138 people, as well as university professors familiar with the subject of the research (academic experts), of which 25 people were identified by the researcher. And as a result, the size of the statistical population reached 163 people. On the other hand, due to the time limitation of the research, sampling was done by the research community. Therefore, in this regard, the random sampling method was used and Morgan's table was used to determine the sample size, and the results showed that the required sample is 113 people. Also, the data collection tool of this research is a researcher-made questionnaire, the questions of which are designed and compiled based on the review and review of internal and external research. This questionnaire is designed in 3 parts.
Results and discussion
According to the results of the above table, it should be stated that considering the values of the t statistic, which is greater than 1.96 (95% confidence level), the path drawn between the 2 research variables is approved, and also considering the significant values obtained (with Paying attention to being smaller than 0.05) are significant and therefore it can be said that the main hypothesis and the 5 sub-hypotheses related to it are confirmed at the confidence level of 95%. It can also be said that the overall effect of the urban policy variable with emphasis on the role of the Islamic City Council on urban development is 0.899, which shows the very good effect of this model in explaining the variance of the urban development evaluation variable. The fit indices of the model are described in the table below, which indicates the suitability of the research model.
Conclusion
Discussion and conclusion about the main opportunity: urban policy-making with an emphasis on the role of the Shiraz Islamic Council has led to the urban development of Shiraz. The results obtained from the model analysis showed that considering the values of t statistic which is greater than 1.96 (95% confidence level), the path drawn between the 2 research variables is confirmed and also significant at this confidence level, and therefore it can be stated that the main hypothesis is confirmed at the above confidence level. Also, the findings indicated that the overall effect of the urban policy variable emphasizing the role of the Islamic City Council on urban development was 0.899, which indicates the very good effect of this model in explaining the variance of the urban development evaluation variable. The said finding is consistent with several researchers such as Dan Oyle and Driesen (2015), (2013), Agha Rezaei et al. (2017), and Salehi Milani and Mohammadi (2010). In the explanation obtained, it can be said that when it comes to urban development, topics such as paying attention to the pattern of urban development, desirable urban form, urban decision-makers and the communication between them, coordination between urban needs and requirements and goal setting and urban policies and overall comprehensive urban development are discussed for urban development plans and plans.
مقاله پژوهشی
ارزیابی توسعه شهری از منظر سیاستگذاری عمومی با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر شیراز
عبدالجلیل شریفی: دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرضا، شهرضا، ایران
محمدعلی شهریاری1: استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بوشهر ، بوشهر، ایران
نفیسه واعظ: استادیار گروه علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، واحد شهرضا، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرضا، ایران
اطلاعات مقاله | چکیده |
تاریخ دریافت:29/10/1400 تاریخ پذیرش:08/02/1402 شماره صفحات:120-107
از دستگاه خود برای اسکن و خواندن مقاله به صورت آنلاین استفاده کنید
واژههای کلیدی: ارزیابی، توسعه شهری، سیاستگذاری عمومی، شورای اسلامی شهر. . | یکی از مهمترین مولفههای دخیل در رشد و توسعه شهر سیاستگذارها میباشد. شوراهای شهر یکی از عناصر مدیریت شهری در اداره شهرها و توسعه شهر در سطح محلی نقش مهمی بر عهده گرفته است. تشکیل شوراهای اسلامی شهرها، مــیتواند نقطه عطفی برای مدیریت مشارکتی در ایران باشد. هدف اصلی این پژوهش هدف ارزیابی توسعه شهری از منظر سیاستگذاری عمومی با تاکید برنقش شورای اسلامی شهر شیراز میباشد . روش تحقیق توصیفی- پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه است. جامعهی آماری این پژوهش مدیران و سرپرستان بخشهای مختلف شهرداری شیراز (خبرگان اجرایی) و اساتید دانشگاهی آشنا به موضوع تحقیق (خبرگان دانشگاهی) میباشد ، که از آن نمونهگیری به شیوه تصادفی بعمل آمد. ضمنا برای مشخص کردن حجم نمونه نیز از جدول مورگان استفاده گردید. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزار spss و SmartPLS استفاده شده است، که نتایج بدست آمده در سطح اطمینان 95 درصد نشان داد اثرکلی متغیر سیاستگذاری شهری با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر بر توسعه شهری 899/0 است که نشان دهنده تاثیر بسیار خوب این مدل در تببین واریانس متغیر ارزیابی توسعه شهری است. همچنین نتایج حاصل از تحلیل مدل نشان داد که ضریب مسیر بین متغیر سیاستگذاری شهری با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر شیراز و آگاهی بخشی عمومی (به عنوان یکی از ابعاد متغیر توسعه شهری) (899/0*954/0= 857/0) بود و این ضریب مسیر در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار است که عدد مزبور نشان دهنده تاثیر متغیر سیاستگذاری شهری در تببین واریانس آگاهی بخشی عمومی میباشد.
|
استناد: شریفی، عبدالجلیل؛ شهریاری، محمدعلی؛ واعظ، نفیسه . (1403)، ارزیابی توسعه شهری از منظر سیاستگذاری عمومی با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر شیراز، فصلنامه پژوهش و برنامهریزی شهری، 15(57)، 107-120. DOI: 10.30495/jupm.2023.29822.4112 |
[1] . نویسنده مسئول: محمدعلی شهریاری، تلفن: 09173214586، پست الکترونیکی: mohammadalishariari@iaubushehr.ac.ir
مقدمه
سیاستهای ملی و محلی در جهت ارتقاء کیفیت زیر ساختها خدمات شهری و شیوه مواجهه با تغییرات نقش مهمی دارند(Ahmedi & Mir Abedini, 2018: 76). اهمیت سیاستگذاری شهری از این جهت است که دولتها از طریق ایجاد قوانین و سیاستگذاری این توانایی را دارند که در خصوص موضوعاتی چون کاربری زمین دریافت مالیات و عوارض نحوه تأمین زیرساختها و یا معرفی ابزارهای مالی، توسعه شهرها را به سمت و سوی مشخصی سوق دهند (Holland, 2015: 126). سیاست و برنامه شهری محصول اندرکنش گروههای متفاوت دارای قدرت و منافع است(Geyer, 2009).شهر مانند هر سازمان دیگر نیازمند مدیریت است که در نتيجه بحث مدیریت شهری و اداره مطلوب شهر مطرح میگردد (Mahkouii, 2021: 19)مدیریت شهری را میتوان شاخههای نسبتا جدید علم مدیریت دانست. کـه اگـر شـهر همچون یک سازمان در نظر گرفته شود، لازم است که در راس آن عنصری برای برنامهریزی آینده و اداره امور کنونی قرار گیرد(Amanpour et al, 2014). بر اساس قانون اساسی در سال 1375 وظیفه اصلی مدیریت شهری بر عهده شورای شهر که منتخبین مردم میباشند گذاشته شد. از طرف دیگر امروزه شورای شهر به عنوان نهادی تصمیم گیرنده به منظور توسعه عمران شهری از اهمیت فراوانی برخوردار است. اهمیت شوراها در اداره امور به حدي است که در شرايط کنوني، مهم ترين ويژگي "عدم تمرکز دولت ها" محسوب مي شود و از طريق آن، قدرت سياسي و اداري به سطوح استاني، شهري و روستايي انتقال داده مي شود و نگرش مثبت مردم به شوراها، موجب تقويت پايه هاي آن مي شود. شوراهای شهر شورا به واقع نهاد منتخب مدنیاند که به عنوان دولت کوچک محلی میتواند مشکلات و توقعهای مردم را به مدیریت اجرایی منتقل کند و با تاثیرگذاری در برنامهریزیها و سیاستگذاریها به گونهای حرکت کند که طرحهایی شهری که در پایان بهوسیله دولت ابلاغ میشود، مطابق با خواستهها و تصمیم مردم باشد. به گفته آقایی هشچین و همکاران (1393) شوراهای شهر نقش قابل توجهی در کنترل و نظارت بر توسعه شهر دارند اما سیاستگذاریهای شهری عمدتا توسط برنامهریزان و مشاوران صورت میگیرد و مشارکت مستقیم شهروندان در این روند با کمبود روبروست. فقدان و یا کمبود مشارکت شهروندی در سیاستگذاری شهری این سیاستها را با فقدان واقع گرایی در تشخیص مشکل، بالابردن ضریب خطا در انتخاب راهحل و تصمیمگیری، فقدان بهره وری در اجرا و ارزیابی غیرموثر روبرو مینماید. لذا این تحقیق به دنبال بررسی ارزیابی توسعه شهری از منظر سیاستگذاری عمومی شورای اسلامی شهر (مطالعه موردی: دوره پنجم شورای شهر شیراز) و پاسخگویی به این سوال مهم است که سیاستگذاری عمومی شورای اسلامی شهر شیراز چه تاثیری بر توسعه شهری داشته است؟
پیشینه و مبانی نظری تحقیق
توسعه شهری (بررسی مفهوم، استراتژیها، شاخصهای ارزیابی)
شـهرها از اصـلي تـرين مكـان هـايي هستند كه بايد به اشكال مختلف، اصول توسعه پايدار را مد نظر قراردهند و در عمل به مرحلـه اجـرا درآورنـد و در نظام برنامه ریزي امروز، توسعه پایدار شـهري یکی از ارکان پر اهمیت به شمار میآید، به طوري که همواره مورد توجه و خواست مدیران شهری بوده است و برنامه ریزی شـهري در چـارچوب توسعه پایدار، از موضـوعات اساسی مطـرح شـده در تدوین الگـوي توسعه شهري و منطقه اي است (Hall, 2004 ). در این میان از موضوعات اساسي در راستاي نيل به توسعة شهري پايدار، شناخت الگوي توسعه كالبدي شهر و تلاش براي دستيابي به فرم شهري مطلوب است. فرم شهر به علت اثرات مختلف اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي اي كه دارد، مي تواند يك شهر را بسوي پايداري يا ناپايداري سوق دهد (Jabareen, 2006: 4) ملکی و دامن باغ (1392) نیز بیان میدارند دستیابی به توسعه پايدار شهري به منظور بهره برداري مناسب از منابع و ايجاد رابطه متعادل و متوازن ميان انسان، اجتماع و طبيعت، هدف نهايي برنامه ريزان و مديران توسعه شهري مي باشد. از طرف دیگر رویکرد استراتژی توسعه شهری توسط سازمان ائتلاف شهرها در سال 1999 به عنوان رهیافتی نوین برای برون رفت از چالشهای شهری با حمایت بانک جهانی مطرح شد. استراتژی توسعه شهری با طرح مفاهیمی چون توانمندسازي، مشارکت، حکمرانی خوب شهري، توسعه پایدار، رقابتی نمودن شهرها، برنامهریزی استراتژیک، برنامهریزی محله محور و... نشان دهنده موجی نوین در تفکر برنامهریزی شهری است. فرآیند استراتژی توسعه شهري به عنوان یک نظریه رویهای- محتوایی و به عنوان رویکردي نوین به دنبال بسترسازی برای حل مشکلاتی در شهرهاست که از درون جامعه شهری میجوشد و از این رو به جای پاک کردن صورت مساله میکوشد آنرا حل کند(Hataminejad & Faraji, 2011: 60) در استراتژي توسعه شـهري شـرایطی فـراهم میشود که در آن به شیوهاي دموکراتیک و مشارکتی به حل مساله فقر شهري و توسـعه اقتصادی آن میپردازد و فرآینـد اسـتراتژي توسعه شهري با تکیه بر سرمایه هاي درون جامعه شهري به حل مسائل و مشـکلات آن به شیوه اي سیستمی و سلسله مراتبی میپردازد. مبتنی بر مطالعات سازمان ائتلاف شهرها 1(2004)، راهبرد توسعه شهر بر پايه چهار اصل اساسي ذيل كه نشانگر پايداري شهرهاست بنا گرديده است:
1.حاكميت و مديريت خوب: حكمروايي خوب، راهكارها، فرآيندها و نهادهايي را شامل مي شود كه از طريق آنها شهروندان و گروهها بتوانند به منافع و حقوق قانوني و نيز انجام تعهدات خود دست يابند.
2. بانك پذيري: شهرهايي كه داراي سيستم مالي شهري كارآمد در استفاده از منابع درآمدي و هزينه اي خود هستند.
3. رقابت پذيري: اقتصاد قوي، رشد اشتغال و درآمد و سرمايه گذاري همهجانبه را براي شهر پيشنهاد مي دهد. لازمه توسعه كارآمد شهري، فراهم آوردن شرايط مناسب براي افزايش بهره وري افراد وموسسات است.
4. قابليت زندگي: شهري را قابل زندگي مي داند كه در آن همه سكنه از فرصت هاي برابر براي مشاركت و بهره مندي از زندگي اقتصادي و سياسي شهر برخوردار باشند.
از طرف دیگر این سوال مطرح میشود که چگونه میتوان پایداری توسعه شهری را ارزیابی کرد؟ این سؤالی اساسی است که با بررسی چارچوبها و شاخصهای مناسب با پژوهش، پاسخ داده میشود. بیکر و جهان (2017) معیارها و ابعاد توسعه پایدار را به شرح زیر عنوان میدارند:
1.ابعاد اجتماعی: شامل همگونی اجتماعی، توزیع درآمد، برابری، اشتغال مناسب، تامین معاش آبرومند و...
2.ابعاد فرهنگی: شامل تغییر در تسلسل، ظرفیت سازی، خوداتکایی، بومی سازی، استفاده از تکنولوژی و....
3.ابعاد اکولوژیکی: شامل حفظ سرمایههای طبیعی، کاهش مصرف منابع غیر قابل تجدید، منابع قابل احیا و...
4.ابعاد محیطی: شامل حفظ اکو سیستمهای طبیعی، افزایش ظرفیت و احیای چنین اکو سیستمهایی و...
5.ابعاد سرزمینی: شامل تعادل شهر و روستا، ارتقای محیطهای مسکونی، رفع ناهمگونی ناحیهای، تنوع زیستی و...
6. ابعاد اقتصادی: شامل تعادل بین بخشی، امنیت اقتصادی، ایجاد ظرفیت مداوم، ارتباط با اقتصاد جهانی و...
7. ابعاد سیاسی: دموکراسی، حقوق بشر، مشارکتی جمعی، انتخابات مناسب، همکاریهای بین المللی و....
آذرگون همکاران (1397) شاخصهای و سنجههای ارزیابی و پایش طرحهای توسعه شهری را شامل: 1.حکمرانی2. منابع مالی3. شکل گیری فضایی تاسیسات و تجهیزات شهری 4.پایداری زیست محیطی 5.معیشت میدانند.
سیاستگذاری عمومی
وقتی "سیاست" در قالب فرآیند در میآید "سیاست گذاری" شکل میگردد. کلمه فرآیند از وجود مراحل و گامها و تقدم و تاخر بین آنها حکایت میکند. بیان این مراحل و گامها با رعایت تقدم و تاخر و اولویت منطقی، الگو(مدل) سیاست گذاری را به وجود میآورد. سیاست گذاری واژهای است که با حکومت، دولت، جامعه، و مسائل عمومی آن گره خورده و تداعی کننده اقدام دولت در اداره صحیح امور عمومی است. تئوری سیاست گذاری مرتبط با عواملی است که در چرخه سیاست گذاری دخیل هستند (Jalili Qasim Agha, 2018:107 ) سیاستگذاری عمومی، مجموعهای از اقدامات عقلانی است که طی فرایندی به انجام رسیدهاند که متشکل از اقدامات لزوماً سیاسی است. این اقدامات سیاسی را میتوان به عنوان فرایند سیاستگذاری قلمداد نمود و آن را همچون مجموعهای از مراحل زمانبندی شده به هم مرتبط مجسم کرد: تهیه دستور کار، تدوین و تنظیم سیاست، اتخاذ سیاست، تحقق سیاست، برآورد سیاست. از نظـر محققی دیگر سياسـت گـذاري عمـومي مجموعـه فعاليت هاي حكومتي است كه تأثير مستقيم يا غير مستقيم بـر زنـدگي شـهروندان دارد و پنج منبع اصلی برای تدوین استراتژی موثر در سیاست گذاری عبارتند از: 1.قدرت قانونی رسمی برای تصمیم گیری؛ 2.افکار عمومی؛ 3.اطلاعات؛ 4.نیروهای قابل بسیج؛ 5.منابع مالی؛ 6.رهبری خبره و ماهر(Peters, 2004). یانگ و کویین2 (2002) عنوان میدارند که سیاستگذاری عمومی هدفگرا است. سیاست عمومی به دنبال دستیابی به یک مجموعۀ خاص از اهداف دقیق است که نشاندهندۀ تلاش برای حل نیازی خاص در جامعۀ هدف است. سیاست عمومی معمولاً فقط یک تصمیم، اقدام یا واکنش نیست، بلکه یک رویکرد یا استراتژی مشخص است. خواجه نایینی (1394) بیان میدارد که کانون توجه تحلیل گران و پژوهشگران سیاستگذاری عمومی، "شکل گیری یک سیاست" است: اینکه سیاستها از کجا میآیند و چه عواملی در اتخاذ آنها مؤثر هستند؟ در واقع مطالعات سیاستگذاری عمومی به دنبال بررسی عوامل موثر بر سیاستها و تأثیر سیاستها بر جامعه است و در این زمینه از روشهای مختلفی بهره میگیرد. علم سیاستگذاری عمومی، مسئله محور و راه حل یاب بوده و در پی شناخت مشکلات عینی جامعه و ارائه راهکارهای مطلوب برای برطرف کردن آنهاست(Bagheri Fard et al., 2015: 117)
از طرف دیگر یکی از مقولههای مهم در حوزه سیاستگذاری عمومی توجه به فرآيند آن است. کرافت و فورلانگ (2012)3 فرآیند سیاست گذاری را توالی منطقی فعالیتهایی دانستهاند که طی آن سیاست عمومی ایجاد میشود. آنها از این توالی منطقی به عنوان مدل فرآیند سیاست یاد کردهاند که به دلیل داشتن مفاهیم و زبان کلی، با هر نظام سیاسی و هر فرآیند سیاسی، در فرهنگهای مختلف انطباق پذیر است. دان4 (1995) فرآيند سياستگذاري عمـومي را به پنج مرحله تقسيم مي كند: تهيه دستور كار، تنظيم سياست، اقتباس سياسـت، تحقـق سياست و برآورد سياست.
در جمع بندی این قسمت بایستی عنوان نمود که نظر به اینکه جوهرهی سیاست گذاری، "تصمیم گیری" است، لذا فرآیند سیاست گذاری، بسیار شبیه فرآیند "تصمیمگیری" و الگوی آن است. در اکثر الگوهای تصمیم گیری مراحلی چون طرح موضوع یا مساله، راه حلها و یا گزینهی ممکن، انتخاب گزینهی مطلوب و اجرا ذکر شده است. اما این تصمیمگیری نیازمند یک معیار است و آن اینکه این سیاستها باید بسترساز توسعه شده و به بهبود شاخصهای زیستی شهروندان بیانجامد.
سیاست شهری
گیر (۲۰۰۹) معتقد است سیاست شهری در ارتباط با مدیریت تغییرات شهری و به عنوان فعالیتی دولت حکومتی به توزیع و هدایت سرمایه گذاری و بهره برداری از آن در محیط مصنوع شهر میپردازد. میتوان در فرایند برنامه ریزی و بودجه ریزی در شهرها با ایجاد چارچوبهای مشخصی، موجب هدایت منابع به سمت منافع گروههای تأثیر گذار شد (Holland, 2015) سیاست شهری یکباره بوجود نمیآید بلکه در فرایندی مستمر تدوین و به کار گرفته میشود. غالباً به ندرت راه حل سادهای برای مسائل شهری وجود دارد و معمولاً طیفی از گزینهها برای حل مسائل شهری در اختیار سیاستگذاران و تصمیم گیران شهری قرار میگیرد(Geyer, 2009). کاظمیان (١٣٩٥) معتقد است که سیاست شهری زیر مجموعه سیاستگذاری عمومی جوامع است و باید در همین چارچوب انجام و تحلیل شود سادهترین تعریف از سیاست شهری، تلاش برای انتظام، کنترل و مدیریت نیروهایی است که نواحی شهری را تشکیل میدهند همچنین میتوان سیاست شهری را به منزله برنامهریزی ارائه خدمات عمومی و پشتیبانی از توسعه اقتصاد محلى تعريف کرد(Blackman, 1995).
سیاستگذاری شهری
مطالعات سیاستگذاری در سه سطح مطرح میشود؛ اول سطح ملی یا کلان که با موضوعاتی چون منافع کلان یا ایدئولوژیها در ارتباط است، دوم با نام سطح نهادی یا میانی، همچنان به موضوع منافع ایدئولوژیها و نهادها میپردازد؛ با این تفاوت که این موضوعات حول نیازها و دغدغههای محلی مطرح شده و گروههای بهره ور در مقیاس محلی است (فرلیه و انگارو، ٢٠١٥). سطح سوم سیاستگذاری که در مقیاس خرد مطرح میشود؛ شامل تصمیمات برای هموارسازی اجرای راهبردها در طرحها است (Kazemian and Mir Abedini, 2011). این سطح را میتوان به عنوان سطح سیاستگذاری شهری در نظر گرفت قلی پور و محملی (١٣٩٤) در بیان ضرورت و اهمیت سیاستگذاری شهری در مدیریت شهری به حوزههایی اشاره میکنند که ممکن است تحت تأثیر فرایند اعمال قدرت از سوی ذی نفعان و صاحبان قدرت شهری قرار گیرد؛ نظیر (۱) امکان گرایش یا اجتناب مدیریت شهری نسبت به برخی از گروهها در فرایند تصمیم سازی و تصمیم گیری، ۲) تأثیر گذاری بر محصولات تصمیم گیری و سیاستگذاری از جمله سیاستها، برنامهها و پروژههای شهری؛ ۳ ساختار و مؤلفههای محیط مورد نظر تصمیم گیری (Kazemian and Jalili, 2014).
والش5 (2010) هم در پژوهشی با عنوان " برنامه ریزی فضایی استراتژیک در توسعه شهری و منطقه ای:مطالعه موردی شهر دوبلین" مولفه های حکمروایی منطقه ای،در نظر گرفتن تنوع بین اهداف و سیاست های راهبردی در توسعه فضایی مطرح و مورد بررسی قرار داده است. کوستکا6 (2014) در تحقیقی با عنوان " موانع اجرای خط مشی های عمومی در سطح منطقه ای در چین" عنوان می دارد بررسی ها نشان می دهد که موانع نهادي شامل (مشوق هاي سياسي و اقتصادي، مشارکت بخش دولتي و خصوصي، ظرفيت مالي، فني و سياسي) موانع رفتاري/فرهنگي- اجتماعي شامل(ترجيحات شخصي، ارزش ها، هنجارها و فشارهاي اجتماعي) می تواند موانع موثر در اجرای خط مشی های عمومی در سطح منطقه ای تلقی شوند. دن اویل و دریسن7 (2015) در پژوهشی با عنوان " ارزیابی حکمرانی برای توسعه پایدار: بینش هایی از تجارب آلمان" بیان می دارد که مدل های حکمروایی که اندیشه تغییر و تحولات را در ارتباط با تفکر حکمروایی و سیاستگذاری در نظر نمی گیرند، در دستیابی به توسعه پایدار دچار کج فهمی شده و ظرفیت خود را برای حل مسائل از دست می دهند. سه مدل حکمروایی تطبیقی، مدیریت گذار و مدل پرداخت بهای سرویس های محیطی مدل های رایج حکمروایی برای توسعه پایدار هستند که شاخص های مورد تاکید در این سه رویکرد را شاخص های زیر تشکیل می دهند: برابری، دمکراسی، دربرگیری عدم قطعیت و مسائل مربوط به مقیاس ها. سالکی (۱۳۸۳) در تحقیقـی بـا عنــوان ارزیابی اثر بخشـــی شـورای شهر کرمانشاه نشان دادند وجود شوراها در حوزه های مختلف از دیدگاه ذینفعان اثر بخش بوده اند. زیاری (١٣٨٤) در تحقیقی به بررسی عملکرد شوراهای اسلامی شهر در مدیریت شهری سمنان نشان دادند که شوراهای شهر در حوزه مدیریت شهری موفقیت چندانی نداشته است. . یافته های پژوهش صالحی میلانی و محمدی (1390) با عنوان " تدوين شاخص هاي سياست گذاري با هدف تحقق پايداري فرهنگي" حاکی از آن است که شاخص هاي موثر بر سياست گذاري فرهنگي با هدف دست يابي به توسعه پايدار فرهنگي موارد زير را در بر مي گيرد: «دسترسي»، «مشارکت»، «توجه به حقوق فرهنگي»، «تنوع فرهنگي»، «توجه به ميراث فرهنگي»، «نگهداشت خاطره»، «آموزش و تحصيل»، «خلاقيت»، «توجه به ايجاد مراکز و فعاليت هاي مدني و هنري». پیشگاهی فرد و واعظی (1393) در پژوهش خود با عنوان "چالش های شورای شهر در مدیریت شهری تهران" بیان می دارند که مشکلات جهت تحقق مدیریت شهری کارآمد در تهران در وجه کارکردی به نسبت حوزه ساختاری بیشتر است. از موارد آسیب شناسی شده می توان به عدم اطلاع شهروندان از عملکرد شورای شهر تهران، نبود بسترهای لازم جهت مشارکت شهروندان تهرانی، وابستگی مالی شورای شهر به شهرداری، سیاسی شدن شورای شهر، میزان سواد اعضای شورای اسلامی شهر و عدم آموزش های لازم به آنها و ... اشاره کرد. امانپور و همکاران (1394) در پژوهشی عملکرد شوراها را در مدیریت شهر ایذه مورد بررسی قرار دادند نتایج بدست 3/61 درصد پاسخ گویان عملکرد شوراها در مدیریت شهر ایذه را خیلی ضعیف توصیف کرده اند. نتایج تحقیق ربانی و همکاران (1397) با عنوان "تحلیل موانع نهادی آینده حکمروایی توسعه پایدار کلان شهر تهران" حکایت از آن دارد که نتایج بیانگر این است که "اثرگذاری دولت و نهادهای حکومتی بر مشروعیت ساختار حکمروایی کلان شهر تهران"،"چندپارچگی در مدیریت و تصمیم گیری در درون شهرداری"،"سیاست زدگی شورا و مدیریت شهری" و"غلبه قدرت نهاد های حکومتی و دولتی بر مردم " جزو موانع کلیدی(دووجهی)محسوب می شوند که در صورت اصلاح آنها سایر موانع کمابیش تحت تاثیر قرار گرفته و زمینه اصلاح کلی سیستم فراهم می شود. آقارضایی و همکاران (1397) در پژوهش خود با عنوان " جایگاه جامعه مدنی و کنشگران غیر دولتی در سیاستگذاری عمومی ایران" حکایت از آن دارد که کنشگران غیردولتی و جامعه مدنی در مرحله نهایی که کنترل قدرت و تاثیرگذاری بر فرایند سیاستگذاری بوده است، به دلایلی چون تناقضات درونی، ساختار متمرکز اداری و رانتی دولتی، عدم برآورده کردن انتظارات گروههای هدف و یا فقدان بستر لازم در جامعه نتوانستند ایفای نقش کنند اگرچه در مراحل اولیه و یا در سطح مدیران محلی جایگاه های مهمی را اشغال کرده بودند. حکمت نیا و همکاران (1400) در پژوهشی به شناسایی و تحلیل عوامل موثر در سیاستگذاری توسعه فیزیکی شهر ارومیه پرداختند.
با توجه به مطالب عنوان شده فوق و خلا وجود تحقیقاتی که ارزیابی توسعه شهری را مبتنی بر سیاستگذاری های عمومی با تاکید بر نقش شورای شهر مورد بررسی و واکاوی قرار دهد و مغفول ماندن این موضوع در پژوهش های داخلی کشور (با نگاهي به موضوعات پايان نامهها و كتب و مقالات منتشره ميتوان عنوان کرد که كه پيرامون شوراهاي اسلامي شهر و نقش آن در سیاستگذاری توسعه شهری، تحقيقات نظري و عملي چندان زياد و عميقي در ايران صورت نگرفته و اگر منابعي هم يافت شود چنان قوي نيست كه بتوان به آن اتكا نمود و بر اساس آنها به تحليل و تبيین نقش شوراهاي اسلامي شهر در سیاستگذاری توسعه شهری پرداخت)، این تحقیق به دنبال بررسی ارزیابی توسعه شهری از منظر سیاستگذاری عمومی شورای اسلامی شهر (مطالعه موردی: دوره پنجم شورای شهر شیراز میباشد.
معرفی مدل مفهومی و فرضیات تحقیق
در تحقیق پیش رو، سیاستگذاری عمومی با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر به عنوان متغیر مستقل درنظر گرفته شده است. ابعاد این متغیر براساس الگوي مراحل هاگوود و گان8 (1984) دارای 5 بعد تشخیص مسایل،تدوین سیاست،تصمیم گیری،اجرای سیاست و ارزشیابی سیاست است. از طرف دیگر متغیر توسعه شهری به عنوان متغیر وابسته درنظر گرفته شده است که خود دارای ابعاد افزایش اقتدار،جلب اعتماد عمومی،آگاهی بخشی عمومی،ایجاد محیطی امن و پایدار،سیاست ها و برنامه ریزی ها است. متناسب با این دو متغیر و ابعاد آنها مدل مفهومی تحقیق حاضر به شرح شماتیکی زیر است
[1] Asian Development Bank
[2] Young & Quinn
[3] Kraft and Furlong
[4] Dunn
[5] Walsh
[6] Kostka
[7] Den Uyl & Driessen
[8] Hogwood and Gunn
فضای سبز شهری و گردشگری
فضای سبز یکی از موضوعات اصلی در طراحی یک شهر از جمله مهمترین کاربریهای خدماتی میباشد که موجبات توسعه پایدار شهرها را فراهم میآورد. امروزه شهرسازی بدون در نظر گرفتن فضای سبز مفهومی ندارد و جز لاینفک طراحی شهری و برنامهریزی شهری شده است. شهرسازان درصدد آن هستند تا چشمانداز شهر را توسط فضای سبز و مبلمان شهری وابسته بدان، زیباتر کنند و سطح خشن شهر را به حالت فرحبخش تبدیل نمایند (Kamani et al, 2021: 172). همچنین ایجاد فضای سبز شهری نه تنها ارزش تفریحی و گذران اوقات فراغت را دارد و سبب جذب گردشگر میشود، بلکه موجبات زیبایی شهرها و کنترل گسترش بیرویه شهرها را نیز دارا میباشد (Reiki et al, 2014: 4).
شکل 1- مدل مفهومی تحقیق
مبتنی بر مدل مفهومی فوق، فرضیات تحقیق را می توان به شرح زیر برشمرد:
فرضیه اصلی: سیاستگذاری شورای اسلامی شهر شیراز موجب توسعه شهری شیراز گردیده است.
فرضیات فرعی:
1. سیاستگذاری شورای اسلامی شهر شیراز بر ارتقای اقتدار در توسعه شهری تاثیر مثبت و معنی دار دارد.
2. سیاستگذاری شورای اسلامی شهر شیراز بر جلب اعتماد عمومی شهروندان شیراز تاثیر مثبت و معنی دار دارد.
3. سیاستگذاری شورای اسلامی شهر شیراز بر آگاهی بخشی عمومی شهروندان تاثیر مثبت و معنی دار دارد.
مواد و روش تحقیق
این تحقیق از لحاظ ماهیت و هدف، از نوع کاربردي و از حیث روش، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق عبارتست از مدیران و سرپرستان بخش های مختلف شهرداری شیراز (خبرگان اجرایی) که بنا به آمار موجود 138 نفر را شامل می گردید و همچنین اساتید دانشگاهی آشنا به موضوع تحقیق (خبرگان دانشگاهی) که 25 نفر در این خصوص توسط محقق شناسایی گردید و نتیجتا حجم جامعه آماری به 163 نفر رسید. از طرف دیگر با عنايت به محدوديت زماني انجام پژوهش از جامعه مورد پژوهش نمونه گیری بعمل آمد. لذا در این خصوص از روش نمونه گیری تصادفی استفاده و برای مشخص کردن حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شده که نتایج نشان داد که نمونه مورد نیاز 113 نفر است. همچنین ابزار جمع آوری داده های این تحقیق پرسشنامه محقق ساخته است که سوالات آن براساس بررسی و بازنگری تحقیقات داخلی و خارجی طراحی و تدوین شده است. این پرسشنامه در 3 بخش طراحی شده است. بخش اول بررسی متغیرهای جمعیت شناختی(شامل جنسیت، سن،سابقه خدمت،میزان تحصیلات)، بخش دوم پرسشنامه ارزیابی سیاستگذاری شورای اسلامی شهر (مشتمل بر 23 سوال در 5 بعد) و بخش سوم پرسشنامه ارزیابی توسعه شهری (مشتمل بر 33 سوال در 5 بعد) که پس از تایید روایی و پایایی برای جمع آوری داده از جامعه مورد مطالعه، مورد استفاده قرار می گیرد. در این تحقیق برای سنجش روایی از روایی محتوا (این نوع روایی کیفی و مبتنی بر نظر خبرگان دانشگاهی و اجرایی است) و روایی واگرا و همگرا نیز که نوعا کمی هستند استفاده شد که روایی محتوای پرسشنامه تحقیق با کمی اغماض مورد تایید واقع شد و نتایج مرتبط با سنجش روایی واگرا و همگرا نیز حاکی از تایید روایی های مزبور برای هر دو پرسشنامه اصلی تحقیق داشت (جداول مرتبط در بخش یافته ها ارایه شده است). ضمنا در پژوهش حاضر براي سنجش سوالات پرسشنامه از طيف ليكرت در مقياس 5 درجهاي، با حداقل امتياز يك و حداكثر امتياز 5 و به منظور تعيين اعتبار و آزمون سازگاری اجزا (همبستگی درونی) از ضريب آلفاي كرونباخ استفاده گردید که نتایج نشان داد نتایج پایایی پرسشنامه های ارزیابی سیاستگذاری شورای اسلامی شهر و ارزیابی توسعه شهری به ترتیب 921/0 و 861/0 هستند که باتوجه به بالاتر بودن این مقدار از 7/0، لذا پایایی پرسشنامه های مزبور مورد تایید قرار گرفتند. همچنین پس از تكميل پرسشنامهها توسط جامعه هدف تحقیق، اطلاعات موجود كدگذاري و با استفاده از نرمافزار های آماری SPSS و SmartPLS 3 در 2 بخش توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار خواهد گرفت. ضمنا سطح معناداری در تمامی فرضیه های تحقیق (α=0/ 05) در نظر گرفته شده است.
بحث و یافتههای تحقیق
تحلیل توصیفی
پس از توزیع حضوری و ارسال اینترنتی تعداد 113 پرسشنامه بین اعضای جامعه مورد مطالعه که به تفصیل در فصل سوم بدان اشاره شد، نهایتاً تعداد 102 پرسشنامه (نرخ بازگشت 90 درصد) معتبر جهت تحلیل بدست آمد که توصیف اطلاعات پرسشنامه های دریافتی از حیث متغیرهای جمعیت شناختی جنسیت، سابقه کار،میزان تحصیلات و نوع استخدام به شرح جدول زیر است:
جدول 1-توصیف اطلاعات پرسشنامه های دریافتی از حیث متغیرهای جمعیت شناختی
توصیف اطلاعات پرسشنامه های دریافتی به تفکیک جنسیت | |||
جنس | فراوانی | درصد فراوانی | |
زن | 58 | 9/56 | |
مرد | 44 | 1/43 | |
جمع | 102 | 100 | |
توصیف اطلاعات پرسشنامه های دریافتی به تفکیک سابقه خدمت | |||
سابقه کار | تعداد | درصد | |
کمتر از 5 سال | 5 | 9/4 | |
بین 5 تا 10 سال | 42 | 1/41 | |
بین 10 تا 15 سال | 55 | 9/53 | |
بیش از 15 سال | 0 | 0 | |
جمع | 102 | ۱۰۰ | |
توصیف اطلاعات پرسشنامه های دریافتی به تفکیک تحصیلات | |||
تحصیلات | تعداد | درصد | |
کاردانی و پایین تر | 0 | 0 | |
کارشناسی | 22 | 5/21 | |
کارشناسی ارشد و بالاتر | 80 | 4/78 | |
مجموع | 102 | 100 | |
توصیف اطلاعات پرسشنامه های دریافتی به تفکیک نوع استخدام | |||
نوع استخدام | تعداد | درصد | |
رسمی | 55 | 9/53 | |
پیمانی | 42 | 1/41 | |
قراردادی | 5 | 9/4 | |
مجموع | 102 | 100 |
منبع:یافتههای پژوهش، 1400
نتایج جدول فوق نشان می دهد از حیث جنسیت، اکثر پاسخ دهندگان تحقیق زن هستند. از حیث سابقه خدمت، اکثر پاسخ دهندگان بین 5 تا 15 سال سابقه کار دارند (95 درصد)، از حیث سطح تحصیلات، اکثریت مطلق پاسخ دهندگان دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد و بالاتر هستند و نهایتا از حیث نوع استخدام نتایج نشان می دهد که کمی بیش از 95 درصد از پاسخ دهندگان دارای استخدام های رسمی و پیمانی هستند.
تحلیل استنباطی
-. آزمون سنجش نرمال بودن کلموگروف-اسمیرنوف
این آزمون روش ناپارامتری سادهای برای تعیین همگونی اطلاعات تجربی با توزیعهای آماری منتخب است. در این آزمون فرض صفری که آزمون خواهیم کرد، توزیع مشاهدات و توزیع مشخصی (با پارامتر معینی) است، که با حدس یا قرائن فرض کردهایم توزیع مشاهدات با آن توزیع مشخص همخوانی دارد. نتایج این آزمون از طریق نرمافزار SPSS در قالب یک جدول به شرح زیر ارایه شده است که حکایت از این دارد که داده های مربوط به هر 2 پرسشنامه تحقیق به علت بزرگتر بودن مقدار سطح معنی داری اشان از 05/0 ، از توزیع نرمال پیروی می کنند.
جدول 2- نتایج آزمون کلموگروف-اسمیرنوف برای پرسشنامه های تحقیق
| سوالات پرسشنامه ارزیابی سیاستگذاری شورای اسلامی شهر
| سوالات پرسشنامه ارزیابی توسعه شهری | ||||
(تعداد) | 102 | 102 | ||||
(پارامترهای نرمال) | (میانگین) | 6/3 | 3/3 | |||
(انحراف معیار) | 904/0 | 070/1 | ||||
(بیشترین تفاوت اختلاف) | (قدرمطلق) | 358/0 | 242/0 | |||
(مثبت) | 230/0 | 173/0 | ||||
(منفی) | 116/0 | 087/0 | ||||
Z ( آماره کلموگروف-اسمیرنوف) | 358/2 | 242/2 | ||||
(سطح معنی داری) | 724/0 | 299/0 |
منبع:یافتههای پژوهش، 1400
-سنجش روایی پرسشنامه های تحقیق
در این بخش برای سنجش روایی پرسشنامه های تحقیق از 2 روایی واگرا و همگرا استفاده شده است که یافته های آن به شرح زیر است:
الف) سنجش روایی واگرا: آزمون روایی واگرا در این پژوهش با استفاده از آزمون فورنل ـ لارکر بررسی شده است. نتایج این آزمون به صورت جدول زیر نشان میدهد که همه مقادیر به دست آمده در قطر اصلی از مقادیر سطر و ستون متناظر بیشتر است. بنابراین هر متغیر با خودش بیشتر از دیگران تبیین می شود و متغیرهای تمایز معنی داری از هم دارند. جداول 3 و 4 نتایج این آزمون را به تفکیک 2 پرسشنامه تحقیق نشان میدهد.
جدول3- نتایج سنجش روایی واگرا برای پرسشنامه ارزیابی سیاستگذاری شورای اسلامی شهر
اجرای سیاست | ارزشیابی سیاست | تدوین سیاست | تشخیص مسایل | تصمیم گیری |
|
اجرای سیاست | 0.865 |
|
|
|
|
ارزشیابی سیاست | 0.852 | 0.970 |
|
|
|
تدوین سیاست | 0.704 | 0.691 | 0.763 |
|
|
تشخیص مسایل | 0.770 | 0.721 | 0.720 | 0.976 |
|
تصمیم گیری | 0.875 | 0.740 | 0.655 | 0.760 | 0.994 |
منبع:یافتههای پژوهش، 1400
جدول 4- نتایج سنجش روایی واگرا برای پرسشنامه ارزیابی توسعه شهری
آگاهی بخشی عمومی | افزایش اقتدار | ایجاد محیطی امن و پایدار | جلب اعتماد عمومی | سیاست های و برنامه ریزی ها |
|
آگاهی بخشی عمومی | 0.959 |
|
|
|
|
افزایش اقتدار | 0.862 | 0.955 |
|
|
|
ایجاد محیطی امن و پایدار | 0.908 | 0.886 | 0.954 |
|
|
جلب اعتماد عمومی | 0.868 | 0.848 | 0.808 | 0.981 |
|
سیاست های و برنامه ریزی ها | 0.830 | 0.804 | 0.934 | 0.727 | 0.986 |
منبع:یافتههای پژوهش، 1400
ب)سنجش روایی همگرا: به منظور سنجش روایی همگرای ابعاد پرسشنامه از آزمون متوسط واریانس استخراج شده (AVE) استفاده شده است که نتایج این آزمون به تفکیک دو پرسشنامه تحقیق به شرح جداول 5 و 6 است که یافته های این جداول نشان میدهد که ابعاد پرسشنامه ها از آستانه معنی داری 5/0 بالاتر است لذا روایی ابعاد مزبور در این آزمون مورد تایید است.
جدول 5- نتایج سنجش روایی همگرا برای پرسشنامه ارزیابی سیاستگذاری شورای اسلامی شهر
Average Variance Extracted (AVE) | |
تشخیص مسایل | 0.748 |
تدوین سیاست | 0.942 |
تصمیم گیری | 0.583 |
اجرای سیاست | 0.952 |
ارزشیابی سیاست | 0.987 |
منبع:یافتههای پژوهش، 1400
جدول 6- نتایج سنجش روایی همگرا برای پرسشنامه ارزیابی توسعه شهری
Average Variance Extracted (AVE) | |
آگاهی بخشی عمومی | 0.919 |
افزایش اقتدار | 0.912 |
ایجاد محیطی امن و پایدار | 0.910 |
جلب اعتماد عمومی | 0.962 |
سیاست های و برنامه ریزی ها | 0.971 |
منبع:یافتههای پژوهش، 1400
در این قسمت به تجزیه و تحلیل سوال تحقیق به کمک آزمون تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار PLS پرداخته می شود. بطورکلی الگوی معادلات ساختاری با رویکرد تحلیل مسیر اصلیترین روش تحلیل دادهها در بررسی حاضر است. برای بررسی، تحلیل و برازش مدل تحقیق که نوعاً نشان دهنده رابطه بین متغیرهای تحقیق است از تحلیل مسیر به کمک نرم افزار مربوطه استفاده شده است. برای برازش مدل نیز از شاخصهای شناخته شده برازش بهره گرفته شده است.
نتایج آزمون مسیر پس از اجرا به وسیله نرم افزار در 2 حالت معنی داری و استاندارد به فرم اشکال 2 و 3 ذکر شده است. بطورکلی به منظور بررسی میزان صحت روابط (پذیرش یا رد روابط علی تعریف شده در مدل تحقیق) تمامی حالات بین متغیرها در نظر گرفته میشود و برای هر مسیر آماره T و سطح معنی داری مورد بررسی قرار میگیرند. با توجه به مقدار بدست آمده (جدول 7) میتوان در خصوص تأیید و رد روابط موجود در مدل اظهار نظر نمود.
|
|
شکل 2- روابط علی میان متغیرهای مدل در حالت ضرایب مسیر | شکل3- روابط علی میان متغیرهای مدل در حالت آماره t |
جدول 7- نتایج آزمون مسیر
مسیر علی | آماره t
| ضریب مسیر استاندارد (β) | سطح معناداری | نتیجه آزمون | |
از | به | ||||
سیاستگذاری شهری با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر | توسعه شهری | 671/40 | 899/0 | 0.000 | تایید فرضیه اصلی مربوطه |
با توجه به نتایج جدول فوق بایستی عنوان کرد که با عنایت به مقادیر آماره t که بزرگتر از 96/1 (در سطح اطمینان 95 درصد) است مسیر ترسیمی بین 2 متغیر تحقیق مورد تایید و همچنین با عنایت به مقادیر معنی داری بدست آمده (با توجه به کوچکتر بودن از 05/0) معنی دار هستند و لذا می توان عنوان کرد که که فرضیه اصلی و فرضیات 5 گانه فرعی مرتبط با آن در سطح اطمینان 95 درصد مورد تایید می باشند. همچنین می توان گفت که اثرکلی متغیر سیاستگذاری شهری با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر بر توسعه شهری 899/0 است که نشان دهنده تاثیر بسیار خوب این مدل در تببین واریانس متغیر ارزیابی توسعه شهری است. شاخص های برازش مدل نیز به شرح جدول زیر می باشد که حاکی از مناسب بودن برازش مدل تحقیق است.
جدول 8- نتایج آزمون برازش مدل تحقیق
شاخص | توضیح شاخص | استاندارد | مقدار به دست آمده |
(Normed Fit Index ) NFI | شاخص برازش هنجار شده | بزرگتر از 9/0 | 93/0 |
SRMR | شاخص ریشه میانگین مربعات باقی مانده استاندارد شده | کمتر از 1/0 یا 08/0 | 065/0 |
rms Theta | شاخص ماتریس کوواریانس باقی مانده از باقیمانده مدل بیرونی | کمتر از 12/0 | 11/0 |
نتیجهگیری و ارائه پیشنهادها
در خصوص فرصیه اصلی: سیاستگذاری شهری با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر شیراز موجب توسعه شهری شیراز گردیده است. نتایج بدست آمده از تحلیل مدل نشان داد که با عنایت به مقادیر آماره t که بزرگتر از 96/1 (در سطح اطمینان 95 درصد) است مسیر ترسیمی بین 2 متغیر تحقیق مورد تایید و همچنین در این سطح اطمینان معنی دار است و لذا می توان عنوان کرد که که فرضیه اصلی در سطح اطمینان فوق مورد تایید می باشند. همچنین یافته ها حکایت از آن داشت که اثرکلی متغیر سیاستگذاری شهری با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر بر توسعه شهری 899/0 بدست آمد که نشان دهنده تاثیر بسیار خوب این مدل در تببین واریانس متغیر ارزیابی توسعه شهری است. یافته مزبور با تحقیقات متعددی همچون دن اویل و دریسن(2015) ، (1393)، آقارضایی و همکاران (1397) و صالحی میلانی و محمدی(1390) همسوست و مطابقت دارد. در تببین یافته بدست آمده می توان عنوان داشت که وقتی صحبت به از توسعه شهری به میان می آید مباحثی چون توجه به الگوی توسعه شهری،فرم شهری مطلوب، تصمیم گیرندگان شهری و ارتباطات میان آنها، هماهنگی میان نیازها و اقتضائات شهری و هدف گذاری ها و سیاست گذاری های شهری و بطورکل توسعه همه جانبه شهري با عنایت به برنامه ها و طرح هاي توسعه شهری مطرح می شود. لذا در این راستا ضرورت به كارگيري تصميمات آگاهانه و اتخاذ رويكردهاي نوين در فرآيند توسعه شهري بیش از پیش اهمیت می یابد و همین امر موجب می شود که نقش سیاستگذاری شهری پررنگ شده تا بتوان با اتکا به نقش آفرینی سیاستگذاران شهری به طراحی راهبردهای شهری و تحقق چشم انداز بلندمدت شهر از طريق تهيه برنامه هاي عملي كوتاه مدت و ميان مدت مبتنی بر مشاركت فراگير شهروندان کمک نمود. لذا تاثیر مثبت و معنی دار بدست آمده رابطه سیاستگذاری شهری و توسعه شهری و تببین واریانس توسعه شهری را از این حیث می توان تبیین نمود.
سیاستگذاری شهری با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر شیراز بر ارتقای اقتدار در توسعه شهری تاثیر مثبت و معنی دار دارد. نتایج بدست آمده حاصل از تحلیل مدل نشان داد که ضریب مسیر بین متغیر سیاستگذاری شهری با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر شیراز و ارتقای اقتدار (به عنوان یکی از ابعاد متغیر توسعه شهری) (899/0*939/0= 844/0) بود و این ضریب مسیر در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار است که عدد مزبور نشان دهنده تاثیر متغیر سیاستگذاری شهری در تببین واریانس ارتقای اقتدار می باشد. سیاستگذاری شهری با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر شیراز بر جلب اعتماد عمومی شهروندان شیراز تاثیر مثبت و معنی دار دارد. نتایج بدست آمده حاصل از تحلیل مدل نشان داد که ضریب مسیر بین متغیر سیاستگذاری شهری با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر شیراز و جلب اعتماد عمومی (به عنوان یکی از ابعاد متغیر توسعه شهری) (899/0*907/0= 815/0) بود و این ضریب مسیر در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار است که عدد مزبور نشان دهنده تاثیر متغیر سیاستگذاری شهری در تببین واریانس جلب اعتماد عمومی می باشد
در خصوص سیاستگذاری شهری با تاکید بر شورای اسلامی شهر شیراز بر آگاهی بخشی عمومی شهروندان تاثیر مثبت و معنی دار دارد. نتایج بدست آمده حاصل از تحلیل مدل نشان داد که ضریب مسیر بین متغیر سیاستگذاری شهری با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر شیراز و آگاهی بخشی عمومی (به عنوان یکی از ابعاد متغیر توسعه شهری) (899/0*954/0= 857/0) بود و این ضریب مسیر در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار است که عدد مزبور نشان دهنده تاثیر متغیر سیاستگذاری شهری در تببین واریانس آگاهی بخشی عمومی می باشد.
در خصوص سیاستگذاری شهری با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر شیراز بر ایجاد محیطی ایمن و پایدار شهری تاثیر مثبت و معنی دار دارد. نتایج بدست آمده حاصل از تحلیل مدل نشان داد که ضریب مسیر بین متغیر سیاستگذاری شهری با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر شیراز و ایجاد محیطی ایمن و پایدار شهری (به عنوان یکی از ابعاد متغیر توسعه شهری) (899/0*968/0= 870/0) است و این ضریب مسیر در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار است که عدد مزبور نشان دهنده تاثیر متغیر سیاستگذاری شهری در تببین واریانس ایجاد محیطی ایمن و پایدار شهری است. یافته مزبور با تحقیقاتی چون: دن اویل و دریسن (2015)، پیشگاهی فرد و واعظی (1393) و خواجه نایینی (1394)همسوست و مطابقت دارد. در تبیین یافته بدست آمده می توان عنوان داشت یکی از موارد مهم در ارتباط با شبکه های سیاست گذاری شهری برقرار ساختن برقراری ارتباط پایدار میان سازمان های مختلف شهری وابسته به حکومت و بخش های خصوصی و نیمه خصوصی فعال در سطح یک شهر است در جهتی که فرآیند سیاستگذاری منتج به توسعه شهری گردد. درواقع با عنایت به ماهیت پیچیده فضای تصمیم گیری شهری و مدل های حکمروایی بر آن که نوعا در پی متحول سازی فضای شهری است اگر سیاستگذار شهری نتواند محیطی ایمن و پایدار را ایجاد سازد تمام ارتباطات شهری میان فعالان تاثیرگذار در تصمیم گیری های شهری دچار نوعی ریسک و ترس در اخذ و ارایه تصمیمات خود خواهد شد و همین موجب اخذ تصمیمات ناپخته شهری می شود که علی القاعده توانایی حل مسایل شهری را نخواهد شد. لذا تاثیر مثبت سیاستگذاری شهری بر ایجاد محیطی پایدار و امن شهری را از این حیث می توان تببین نمود. همچنین از منظر دیگر، برای توسعه مشارکت شهری شهروندان و ارتقای سطح حضور و نقش آفرینی آن ها نیز ایجاد محیطی پایدار و امن از الزاماتی است که می بایست سیاستگذار بدان توجه نماید.
در خصوص سیاستگذاری شهری با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر شیراز بر کارآمدسازی برنامه ریزی توسعه شهری تاثیر مثبت و معنی دار دارد. بدست آمده حاصل از تحلیل مدل نشان داد که ضریب مسیر بین متغیر سیاستگذاری شهری با تاکید بر نقش شورای اسلامی شهر شیراز و کارآمدسازی برنامه ریزی (به عنوان یکی از ابعاد متغیر توسعه شهری) (899/0*917/0= 824/0) بود و این ضریب مسیر در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار است که عدد مزبور نشان دهنده تاثیر متغیر سیاستگذاری شهری در تببین واریانس کارآمدسازی برنامه ریزی می باشد. یافته مزبور با تحقیقاتی چون تقوایی و همکاران (1385)،والش (2010)، بصیرت و جلیلی (1393) همسوست و مطابقت دارد. در تبیین یافته بدست آمده می توان عنوان داشت نظر به اینکه سیاستگذاری شهری توانایی یکپارچه سازی تصمیمات شهری، حضور بهتر و موثرتر نقش آفرینان شهری اعم از بخش های وابسته به حکومت و سایر کنشگران غیردولتی و سازمان های مدنی شهری فراهم نماید.
پیشنهادها
1. ایجاد بانک اطلاعات مشخص و مدون از کلیه نقاط قوت و ضعف شهر شیراز با اتکا به اخذ نظرات خبرگان دانشگاهی، اجرایی و شهری. تهیه و تدوین این بانک اطلاعاتی یکپارچه می تواند به کارآمدسازی برنامه ریزی ها در راستای بهبود تصمیم گیری های مرتبط با توسعه شهری کمک شایانی نماید؛
2. استفاده موثر از توان متخصصان فعال در بخش های مختلف شهری برای اخذ نظرات آن ها مبنی بر رصد مشکلات و ارایه راهکارها و پیشنهادات کاربردی در سامانه ای جامع و قابل رویت برای کلیه شهروندان. چنین راهکاری می تواند به آگاهی بخشی عمومی و ارتقای سطح مشارکت شهروندان کمک نماید.
ملاحظات اخلاقی:
پیروی از اصول اخلاق پژوهش: در مطالعه حاضر فرمهای رضایت نامه آگاهانه توسط تمامی آزمودنیها تکمیل شد.
حامی مالی: هزینههای مطالعه حاضر توسط نویسندگان تامین شد.
تعارض منافع: بنابر اظهار نویسندگان مقاله حاضر فاقد هرگونه تعارض منافع بوده است.
References
1- ali ahmadi, A R; Mirabedini, Z.(2019):Examining the Public Policy Making Process in Tehran's Urban Management (2012-2018), Journal of Public Policy, Vol 5, Issue 1, PP 75-98. https://doi.org/10.22059/ppolicy.2019.71576. [In Persian].
2- Amanpour, S; Hosseini Shahparian, N; Atashfroz, N; Farhamand, Gh.(2015) Investigating and analyzing the performance of councils in urban management (case example; Izeh city), Journal Research and Urban Planning, Vol 6, No 22, PP 95-110. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22285229.1394.6.22.7.3.[In Persian].
3- Beaker, J. and Jahan, F. (2017) Design guidelines for green roofs. Toronto: Environment Canada.
4- Blackman، T. (1995). Urban Policy in Practice. London: Routledge.
5- Dunn, William (1995) Public policy analysis, an introduction, Englewood cliffs prentice hall.
6- Econ, A., & Sydney, U. (2005). The Impacts of City Development Strategies. Oslo Broadway.
7- Faraji Mollaie, A; Hatami Nejad, H.(2011): Feasibility to implementing City Development Strategy (CDS) in Iran, Urban Regional Studies and Research, Vol 2, No 8, PP 55-76. https://urs.ui.ac.ir/article_19981.html. [In Persian].
8- Geyer، H. (2009). International Handbook of Urban Policy، Volume 2. Cheltenham: Edward Elgar Publishing Limited.
9- GHolipour, A; Mahmoli Abianeh, h. (2014). A reflection on the concept of the Islamic city, introduction to the Iranian Islamic model of urban development. Tehran: Center for Iranian Islamic Pattern of Progress, Publishing Pattern of Progress.[In Persian].
10- Hall, P., & Pfeiffer, U.(2004), Urban Future 21, Spon Press: London.
11- Hekmatnia, H; Mosavi, M N; Rasli, M; Saidpour, Sh. (2021): Identifying and Analyzing the Key Factors Influencing policy-making for environmental (physical) development of Urmia, Journal Research and Urban Planning, Vol 12, No 45, PP 55-70. https://doi.org/10.30495/jupm.2021.3964. [In Persian].
12- Hogwood, B, and Gunn, L (1984) Policy Analysis for Real World, Oxford, Oxford University Press.
13- Mahkouii H. , Bavir, H (2021): Urban Development with an Approach to the Role of Local Government in Iran, Journal of Urban Environmental Policy, Vol 1, No 1, PP 17- 26. https://dorl.net/dor/20.1001.1.27833496.1400.1.1.11.9.[In Persian].
14- Hutchison, R. (2010). Chicago school of urban sociology. Encyclopedia of urban studies, 127-131.
15- Jalili Qasim Agha, O. (2018)Policy making: concepts, patterns and processes, International Journal of Business Management and Entrepreneurship, 2(4), 106-114. [In Persian].
16- Kazemian, G; Mirabedini, Z.(2011): Pathology of Integrated Urban Management for Tehran in view of Policy and Decision Making, Honar_ha-Ye- Ziba, 3(46), 75-9827-38. [In Persian].
17- Kostka, G. (2014). Barriers to the implementation of environmental policies at the local level in China, s.l.: World Bank.
18- Kraft, M. E., & Furlong, S. R. (2012). Public policy: Politics, analysis, and alternatives. Cq Press.
19- Latham, A., McCormack, D., McNamara, K., & McNeill, D. (2008). Key concepts in urban geography. Sage.
20- Mourizten, P. E., & Svara. J. A.(2002), Leadership at apex, Politicians and administrators in Western Local Government, Pittsburgh, PA: University of Pittsburgh Press.
21- Peters, Gay (2004) American Public Policy, Pomise and Performance (7 Ed.) new yourk, CQ Press.
22- Rinaldi، F. M. (2016). From local development policies to strategic planning—Assessing continuity in institutional coalitions Evaluation and Program Planning.
23- Saleki, Mohammad.(2013): evaluation of the effectiveness of the city council Kermanshah university master's thesis.
24- Yang، R. J. (2014). An investigation of stakeholder analysis in urban development projects: Empirical or rationalistic perspectives. International Journal of Project Management, 838-849. http://dx.doi.org/10.1016/j.ijproman.2013.10.011
25- Young, E., & Quinn, L. (2002). Writing effective public policy papers. Open Society Institute, Budapest.
26- Ziari, Y.(2005): review of the performance of the city's Islamic councils in the management of the city of Semnan, Management Scientific Quarterly, Volume 2, No 3. [In Persian].