بررسی و تحلیل موانع توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی در کلان‌شهر اهواز با تأکید بر موانع فیزیکی خودروها

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مجید گودرزی ¹ , محمد علی فیروزی ² , امید سعیدی ³

1 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
3 - دانشجوی کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

تاریخ دریافت : 1398/07/04 تاریخ پذیرش : 1398/09/05 تاریخ انتشار : 1399/11/01

کلید واژه: موانع توسعه, ناوگان حمل‌ونقل عمومی, کلان‌شهر اهواز,

چکیده مقاله :

حمل‌ونقل عمومی نقش مهمی در کاهش مصرف انرژی و گازهای گلخانه‌ای دارد و با  کاهش ازدحام اتومبیل و کاهش فواصل مسافرتی ناشی از استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی می‌توان میلیون‌ها لیتر از بنزین را ذخیره کرد و از افزایش گازهای دی‌اکسید کربن جلوگیری کرد؛ اما در راستای دستیابی به این اهداف، حمل‌ونقل عمومی با موانع متعدد اقتصادی، سیاسی-  مدیریتی، زیرساختی و  ... روبه‌رو است؛ که موانع کالبدی از دیگر موانع قابل روئیت­تر است و از میان مشکلات کالبدی موانع ناوگان حمل‌ونقل عمومی به‌خصوص فیزیک خودروها بیشتر به چشم می‌آید. ازاین‌رو هدف این مقاله بررسی و تحلیل موانع توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی در کلان‌شهر اهواز با تأکید بر موانع فیزیکی خودروها است. رویکرد حاکم بر این پژوهش، توسعه­ای - کاربردی و روش تحقیق به شیوه توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است. اطلاعات موردنیاز تحقیق از طریق روش اسنادی، کتابخانه‌ای، پیمایشی و مصاحبه با مردم و کارشناسان گردآوری‌شده است. جهت رتبه‌بندی موانع از روش تصمیم‌گیری ARAS و جهت پهنه‌بندی این موانع در سطح شهر از مدل کریجینگ استفاده‌شده است. نتایج نشان می‌دهد که موانع در هر یک از ناوگان­های اتوبوس و تاکسی دارای ضریب تأثیر متفاوتی هستند؛ به‌گونه‌ای که برای تاکسی­رانی؛ کمبود ناوگان (وزن 0.0161)، کیفیت پایین بهداشت داخل (0.074) و ضعف تنوع (0.066) دارای بیشترین تأثیر اما برای اتوبوس‌رانی؛ فرسودگی ناوگان، ضعف سیستم گرمایشی- سرمایشی و ایمنی پایین (با وزن مشترک 0.0116) دارای بیشترین تأثیر هستند. پهنه­بندی این موانع در سطح شهر نشان می­دهد که بیشترین پهنه‌های شهر در طیف خیلی نامناسب است و مناطق 2 و 5 به ترتیب مناسب‌ترین و نامناسب‌ترین مناطق هستند.

چکیده انگلیسی:

         Public transportation plays a significant role in decreasing energy consumption and greenhouse gases. By reducing private passenger vehicles, lowering vehicle traffics, and decreasing travel distances via public transport, millions of liters of gasoline can be saved and carbon dioxide emissions may be prevented. But in order to achieve these public transport goals, it faces numerous economic, political, managerial, infrastructure, and other barriers among which physical barriers are more tangible than others. Among the physical barriers to public transportation fleets, especially vehicles physics, are more prominent. The present study aims to investigate and analyze the barriers to public transportation fleet development in Ahvaz metropolis with emphasis on the physical barriers of the vehicles. The main research approach is developmental-applied, descriptive, analytical, and survey research. The research data were collected through documentary, library, survey techniques, and interviewing with individuals and experts. The ARAS decision-making method was used to rank the barriers and the Kriging model to map these barriers to the city. The findings indicated that barriers in each bus and taxi use have different effect sizes in such a way that for taxi use, fleet deficiency (with the weight of 0.0161), poor quality of interior hygiene (with the weight of 0.074) and poor diversity (with the weight of 0.066) have the most effect sizes; while for bus use, fleet burnout, poor heating-cooling system, and low safety (with common weights of 0.0116) have the greatest effects. Zoning these barriers in the city revealed that most of the city area is very inappropriate range, and districts 2 and 5 are the most appropriate and inappropriate zones, respectively.

منابع و مأخذ:

1. Ahvaz Municipality (2016): Ahwaz Metropolis Statistics, Human Resources Planning and Development Department, Ahvaz.


2. Ahvaz Municipality (2017): Ahvaz Metropolis Statistics, Human Resources Planning and Development, Ahvaz.


3. Ahvaz Municipality (2018): Second Five-Year Plan of Ahvaz Metropolitan Development, Ahwaz, 2018-2022.


4. AlKheder, S., AlRukaibi. F., and Zaqzouq, A. (2018): Optimal bus frequency for Kuwait public transportation company: A cost view, Sustainable Cities and Society, pp: 312–319.


5. American Public Transportation Association. (2017): Public Transportation Fact, 67th Edition,Washington, DC.


6. Davis Stacy. C., Susan, E.W., and Robert, G. (2018): Boundy ‘Transportation Energy Data Book Edition 36, Energy and Transportation Science Division”, Oak Ridge National Laboratory.

1. Davis, S,C.,Susan, E.,Williams, R., Boundy, G. (2018): Transportation Energy Data Book Edition 36, Energy and Transportation Science Division, Oak Ridge National Laboratory.


2. Donchenko, V., Kunin, Y., Ruzski,A., Barishevb,., Trofimenkoc,Y., and Mekhonoshin, v. (2016): Estimated Atmospheric Emission from Motor Transport in Moscow Based on Transport Model of the City, Transportation Research Procedia,Volume 14, 2016, Pp: 2649-2658.

9. Economic Commission for Europu, (2017): The UNECE Transport Statistics for Europeand North America,Volume LVIII, United Nations New York and Geneva.


10. Eskandari Sani, M., Moradi, M, & Ebrahimi, A. (2019): Investigating the factors affecting sustainable urban transportation based on green economy theory study: Birjand city, Journal of Urban Research and Planning, Volume 10, Number 37, pp. 13-24.


11. Fazelnia, Gh., Hakim Doost, Y., and Balbani, Y. (2014): A comprehensive guide to GIS-based application models in urban and rural and environmental planning, Third Edition, Zabol University Press.


12. Ferdowsi, Sajjad and Shokri Firouz Chah, Perry (2015): Spatial-physical analysis of urban areas based on smart growth indicators, Journal of Urban Research and Planning, Volume 6, Number 32, pp. 32-32.


13. Ghazanfarpour, H., Ghasemi, M., & Rahimi, M. (2019): Strategic planning of safe and psychotic inter-city travel with emphasis on travel goals (case study: Central area of ​​Kerman), Journal of Spatial Planning, Volume 8, Number 3; Pp. 107-130.


14. Hosseini Shahprarian, N. (2015): An Analysis of Spatial Justice with Emphasis on Urban Public Services in Ahvaz Metropolis, Supervised by Saeed Amanpour, MA Thesis in Shahid Chamran University of Ahvaz.


15. Imani, A., Mansouri, F., & Amoie, Mohammad Reza (2016): Evaluation of the social and cultural effects of geometric correction of urban roads through the study of geometric correction of 18 districts of Tehran, Journal of Urban Research and Planning, Volume 7, Number 25, pp. 85-104.


16. Kumar, M., Singh, A.T., Sarbojit, G., Sangeetha, P., and Wilson, A. (2016): Informal public transport modes in India: A case study of five city regions, IATSS Research, Volume 39, Issue 2, March 2016, Pp: 102-109.


17. Kututa, V., Kazimieras, E., Zavadskasb, M, L. (2013): Assessment of Priority Options for Preservation of Historic City Centre Buildings Using MCDM (ARAS), Procedia Engineering, Vol, 57. Pp: 657– 661.


18. Mehmood, P., Meriton, R.F., Graham, G., Hennelly, P., and Kumar, M. (2017): Exploring the influence of big data on city transport operations: a Markovian approach, International Journal of Operations & Production Management, Vol. 37 No. 1, Pp: 75-104.


19. Mercier, J., Fanny, R.T. C., and Mario Duarte, F. (2018): Governance and Sustainable Urban Transport in the Americas, Publisher NamePalgrave Pivot, Cham, Online.


20. Mostaghim, M., Toghyani, Sh., Tabibian, M., & Gandomkar, A. (2018): Investigation of spatial reflection of land use lines in the network of attractions on car-based trips (study area: district 7 of Qom)", Journal of Urban Research and Planning , Volume 9, Number 33, pp. 149-162.


21. Nanaki, E.A., Koroneos, C.J., Roset, J.T., Susca, T.H., Christensen,S.D., Gregorio Hurtado, A., Rybka,J., Kopitovic, O., Heidrich, P., and Amparo, L.J. (2017): Environmental assessment of 9 European public bus transportation systems, Sustainable Cities and Society,Volume 28, January 2017, Pp: 42-52.


22. Nasrollah Tabar, A. & Izadi, A. (2017): An Introduction to Traffic Engineering, Second Edition. Tehran: Avar Book Publication.


23. Shahraeeni, M., KouroshMalek, A., Van, B., lend, D., and Kjeang, E. (2015): Life cycle emissions and cost of transportation systems: Case study on diesel and natural gas for light duty trucks in municipal fleet operations, Journal of Natural Gas Science and Engineering,Volume 24, Pp: 26-34.


24. Sheikhi, H., & Rezaei, M. R. (2017): Environmental quality assessment of pedestrian urban spaces and social responsibility (Case Study of Ferdowsi Street of Ilam), Journal of Urban Research and Planning, Volume 8, Number 28, pp. 83-98.


25. Shibayama, T. (2017): Organizational structures of urban public transport- a diagrammatic comparison with UML, World Conference on Transport Research- WCTR 2016 Shanghai, Transportation Research Procedia;  pp: 3674–3693.


26. Ziyari, K., Haji Sharifi, A., & Ramazanzadeh, M. (2013): Evaluation of Satisfaction with the BRT System; Case Study of Line 3 of Khavaran Science and Technology Terminal, Journal of Spatial Planning, Volume 3, Number 1, pp. 57-74.