تحلیل عوامل علّی موثر بر مدیریت تاب اوری در دوران پساکرونا و راهبردهای آن: مورد کلانشهر تهران

ابراهیم خوشحال سوستانی ¹ ( جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران )
رضا ولی زاده ² ( گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه ازاد اسلامی، تبریز، ایران )
علی پناهی ³ ( استادیارگروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران )

تاریخ ارسال : 1401/12/28 تاریخ تایید : 1402/03/28

کلید واژه: تهران, تاب آوری, مدیریت بحران, کرونا,

چکیده مقاله :

چکیده
افزایش تاب‌آوری شهری برای مقابله با مخاطرات و اپیدمی‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار است و مسیر جدیدی برای توسعه پایدار شهرها در آینده توسعه شهری محسوب می‌گردد. تجربه کرونا و تاثیر آن بر ابعاد و ساختارهای مختلف شهرها ضرورت پرداختن بر عوامل علی موثر بر تاب آوری شهرها را پس از مهار این بحران انسانساخت آشکارتر ساخت. هدف اصلی از این پژوهش، تحلیل عوامل علّی مؤثر بر مدیریت تاب‌آوری در دوران پساکرونا و راهبردهای آن در کلان‌شهر تهران است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی می‌باشد. جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از تکنیک SOWT-FDEMATEL بهره گرفته شد. مهم‌ترین عوامل داخلی و خارجی (ضعف؛ قوت، فرصت و تهدیدات) پیشروی مدیریت تاب‌آوری در دوران پساکرونا در کلان‌شهر تهران با استفاده از نظرات کارشناسی استخراج گردید. نتایج حاصل از روش ادغامی مذکور نشان می‌دهد که رابطه دوسویه میان متغیرهای اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و مدیریتی در تاب‌آوری مدیریت پساکرونا در کلان‌شهر تهران وجود دارد به طوری که بر اساس مقدار (Di-Ri) مولفه های مرتبط با عوامل مدیریتی و اجتماعی به ترتیب جز اثرگذارترین و اثرپذیرترین متغیر در شبکه ارتباطی عوامل علّی موثر بر مدیریت تاب اوری در دوران پساکرونا و راهبردهای آن در کلانشهر تهران می‌باشند. به عبارتی دیگر، متغیرهای اجتماعی، اقتصادی و کالبدی تحت تأثیر متغیر کالبدی قرار دارند و هر نوع برنامه‌ریزی جهت افزایش انعطاف‌پذیری و برنامه‌ریزی در مقوله مدیریت و نوع سیاست‌گذاری برای آن می‌تواند حداقل خسارت اقتصادی، کالبدی و اجتماعی در ابعاد فضایی کلان‌شهر تهران به بار آورد. همچنین مولفه های مذکور به عنوان عوامل علی در تاب آوری کلانشهر تهران در دوره پساکرونا مطرح می باشند.

واژه‌های کلیدی:
تاب آوری، مدیریت بحران، کرونا، تهران

چکیده انگلیسی :

Abstract
Increasing urban resilience to deal with risks and epidemics is very important and is considered a new path for the sustainable development of cities in the future of urban development. The experience of Corona and its impact on different dimensions and structures of cities made it more obvious the need to address the causal factors affecting the resilience of cities after curbing this man-made crisis. The main goal of this research is to analyze the causal factors affecting resilience management in the post-corona era and its strategies in Tehran metropolis. This research is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of nature. SOWT-FDEMATEL technique was used to analyze the data. The most important internal and external factors (weakness, strength, opportunity and threats) of advancing resilience management in the post-coronavirus era in Tehran metropolis were extracted using expert opinions. The results of the mentioned integration method show that there is a two-way relationship between social, economic, physical and managerial variables in post-coronavirus management resilience in Tehran metropolis, so that according to the value (Di-Ri) managerial and social discussion are among the most effective respectively. And they are the most effective variables in this communication network. In other words, social, economic and physical variables are influenced by physical variables and any type of planning to increase flexibility and planning in the category of management and the type of policy for it can cause minimal economic, physical and social damage in the spatial dimensions of Tehran metropolis.Also, the mentioned components are considered as causal factors in the resilience of Tehran metropolis in the post-corona period.