بررسی احساس امنیت در فضاهای عمومی (مطالعه موردی کلانشهر شیراز)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

صدیقه لطفی ¹ , رحیم بردی آنامرادنژاد ² , محمد ساسانی‌پور ³

1 - دانشگاه مازندران
2 - دانشگاه مازنداران
3 - دانشگاه مازندران

تاریخ دریافت : 1393/06/28 تاریخ پذیرش : 1395/08/29 تاریخ انتشار : 1393/10/01

کلید واژه: شیراز, احساس امنیت, فضاهای عمومی, معیارهای کالبدی, مناطق شهری,

چکیده مقاله :

امروزه شهرنشینی فزاینده مشکلات متفاوت اجتماعی و اقتصادی زیادی را برای کشورهای در حال توسعه ایجاد کرده است. توجه به مفهوم امنیت شهروندان و روشهای ارتقاء آن، به عنوان یکی از اولویت‌های اساسی حرفه مندان و علمایشهری تبدیل شده است. معیار‌های شناخت و تحلیل امنیت در پهنه شهر بسیار متفاوت است و با توجه به مؤلفه‌های کالبدی، کارکردی و محیطی نوسان پیدا می‌کند. شهر شیراز به دلایلی مانند تنوع فرهنگی به دلیل مهاجرت از اقصی نقاط کشور و نزدیکی به استانهای شرقی و جنوبی، عوامل کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، امنیت را در مناطق مختلف با تغییراتی مواجه کرده است. هدف این پژوهش تحلیل معیارهای کالبدی فضاهای عمومی شهرشیراز در ارتباط با احساس امنیت مناطق مختلف شهر شیراز است. این پژوهش از نظر روش شناسی از نوع توصیفی-تحلیلی و روش نمونه گیری تصادفی، که جامعه آماری مناطق مورد مطالعه برابر با 608810 هزار نفر است. بنابراین حجم نمونه با فرمول کوکران برابر ۳۸4 نفر بدست آمده است. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. همچنین برای تحلیل تفاوت بین متغیرهای مستقل و وابسته از آزمون F-Test استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که میزان احساس امنیت در فضاهای عمومی مناطق کم­درآمد با میانگین 74/12 بیش از میانگین میزان احساس امنیت کاربران فضاهای عمومی در مناطق متوسط­نشین (56/11) و مرفه­نشین (42/12) است. با توجه به میانگین داده‌های موجود در مناطق مختلف شهر شیراز، تفاوت مشاهده شده بین میانگین­های مناطق مختلف شهر از نظر میزان احساس امنیت فضاهای عمومی، هرچند با اندک تفاوت مورد تایید قرار می‌گیرد.

منابع و مأخذ:

منابع

بیات، بهرام. (۱۳۸۷). "تبیین جامعه‌شناختی احساس امنیت در بین شهروندان تهرانی (با تاکید بر نقش پرداخت رسانه‌ای و سرمایه اجتماعی)" سالنامه علوم اجتماعی، شماره ۱۶، پیاپی۳۵، ۱۳۲-۱۱۵.

زیاری، کرامت اله؛ مهدی،علی؛ مهدیان بهنمیری،معصومه.(1392). "تحلیلی بر امنیت فضاهای عمومی شهر مورد: پارکهای مناطق چهارگانه شهرداری قم "مجله آمایش جغرافیایی فضا، فصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه گلستان، سال سوم، شماره مسلسل هفتم، بهار 1392، صص 25-50.

شکویی، حسین. (۱۳۷۲). " دیدگاه‌های نو در جغرافیای شهری " انتشارات سمت، تهران.

عباس زادگان، مصطفی. (۱۳۸۴). "ابعاد اجتماعی- روان‌شناختی فضاهای شهری" مجله علوم مهندسی، دانشگاه علم و صنعت ایران، جلد شانزدهم، شماره اول.

علیخواه، فردین؛ نجیبی ربیعی، مریم. (۱۳۸۶). " زنان و ترس از جرم در فضاهای شهری" فصلنامۀ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره۲۲: ۱۰۹-۱۳۱.

فکوهی، ناصر. (۱۳۸۳). " انسان‌شناسی شهری"، تهران، نشرنی.

قرایی، فریبا؛ راد جهانبانی، نفیسه؛ رشیدپور، نازیلا. (۱۳۸۹). " بررسی و سنجش حس امنیت در مناطق مختلف شهری " مجله آرمانشهر، شماره چهارم، تابستان ۱۳۸۹، ص17

کاظمی، سیدمهدی؛ موسی رفیعیان، مجتبی؛ قسمی شاه گلدی، علی. (1393). "عوامل موثر بر بهبود امنیت محلات شهری؛ مورد مطالعه، محله جنت آباد شمالی شهر تهران" فصلنامه فضای جغرافیایی، شماره 45، سال چهاردهم، 1393، صص 129-147.

لطفی، صدیقه؛ موسوی، میرنجف؛ منوچهری میاندوآب،ایوب. (1393). "بررسی و تحلیل حضور زنان در فضاهای عمومی (مطالعه موردی: شهر میاندوآب)"همایش آسیب‌های اجتماعی زنان و خانواده، دانشگاه مازندران، اردیبهشت ماه 1393.

ماندل، رابرت. (۱۳۷۹). "چهره متغیر امنیت ملی" پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران.

مدنی‌پور، علی.(۱۳۷۹). "طراحی فضای شهری" ترجمه فرهاد مرتضایی، انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری، تهران.

مدیری، آتوسا. (۱۳۸۵). "جرم خشونت و احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر" فصلنامۀ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره۲۲.

مؤیدی، محمد؛ علی نژاد،منوچهر؛ نوایی، حسین.(1392)." بررسی نقش مؤلفه‌های منظر شهری در ارتقای سطح احساس امنیت در فضاهای عمومی شهری )نمونه مورد مطالعه، محله اوین تهران(.فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 35، پاییز 1392، ص 159 – 191.

Bayanlo, Yousef, Mansurian, Muhammadkarim, (2007). “Relation of population density with rate and type of crime”, Journal of Refah-e-Ejtemaei, Tehran, Vol.6, No.22.

Clarke, R.V.G (1997) "Situational Crime Prevention: Successful Case Studies" 2nd edition, New York, Harrow & Hesston.

Feins, J., Epstein, J., & Widom, R. (1997). Solving crime problems in residential neighborhoods: Comprehensive changes in design, management and use. US Department of Justice, Office of Justice Programs, National Institute of Justice, Washington DC.

Foster, S. Knuiman,M. Villanueva, K. Wood, L. Christian, H. Giles-Corti, B. (2014).”Does walkable neighbourhood design influence the association between objective crime and walking?” International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity 2014, 11:100.

Hiller, B.(1988). Cities as Movement Systems, Urban Design International,Vol.

Jacobs, J (1961) "The Life and Death of Great American Cities" New York, Random house.

Lorence T, Clayton S, Neary D, whitehead M, petticrewM, ThomsonH, Cummins S, sowden A, Renton A: Crime, fear of crime, environment, and mental health and wellbeing: mapping review of theories and causal pathways. Health place 2012, 18: 757-765.

Mayhew, P. M. (1976). Crime as Opportunity. London: Home Office.2014, Pages 161–166

Newman, O. (1973), Defensible Space: People and Design in the Violent City, London,

Paul, E; Rachel, A;Leanne, M;Ben, C.(2013).”Crime Prevention Through Environmental Design in the United Arab Emirates: A Suitable Case for Reorientation? “Built Environment, Volume 39, Number 1, March 2013, pp. 92-113(22),Publisher: Alexandrine Press

Rostami Tabrizia, Lamya, Madanipour, Ali, (2006), “Crime and the city: Domestic burglary and the built environment in Tehran”, Habitat International, Volume 30, Issue4, Pages 932-944.

Schneider, R, H. Kitchen,T.(2013).” Putting Crime Prevention Through Environmental Design into Practice via Planning Systems: A Comparison of Experience in the US and UK“Built Environment, Volume 39, Number 1, March 2013, pp. 9-30(22), Publisher: Alexandrine Press.

Zukin, S (1995),The Culture of Cities,New York,Blackwell Publishers.

 

---

[1]Brundson

[2]Zukin

[3] Rostami Tabriznia

[4] .Statistical Package for Social Science(SPSS)

[5]Foster

[6] Schneider & Kitchen

[7]Paul

[8] Newman

[9] Jakobs

[10]Secures

[11] Sense of Security

[12]Space

[13] Urban Space

[14] Urban Public Spaces