تأثیر تراکم جمعیتی بر شاخص های کیفیت زندگی شهری نمونۀ مطالعه: منطقۀ 3 کلانشهر تهران
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری
احسان حیدرزاده
1
(دانشجوی دکتری شهرسازی اسلامی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز)
مصطفی بهزادفر
2
(استاد گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران)
کلید واژه: کیفیت زندگی, تهران, تراکم جمعیتی, توسعه شهری پایدار, رضایت شهروندان,
چکیده مقاله :
بهدنبال گسترش شهرنشینی، شاهد شکلگیری نواحی با تراکم جمعیتی بالا در کلانشهرها هستیم که با مسائلی همچون شلوغی، کاهش سرانۀ خدمات و غیره درگیرند؛ بنابراین ضرورت دارد تأثیر تراکم جمعیتی بر شاخصهای کیفیت زندگی مورد ارزیابی قرار گیرد تا بر مبنای آن بتوان اصلیترین شاخصهای تأثیرپذیر از تراکم جمعیتی را شناساییکرده و برای مرتفعنمودن آنها برنامهریزی کرد. ازهمینرو، بهمنظور آزمون فرضیۀ پژوهش، منطقۀ 3 شهر تهران بهعنوان نمونۀ مورد مطالعه انتخاب شده است که درحالحاضر با روند سریع افزایش تراکم جمعیتی همراه است و عدم نظارت و کنترل بر آن میتواند آثار نامطلوبی بر کیفیت زندگی شهروندان داشته باشد. این پژوهش با شیوۀ شناخت ذهنی مبتنی بر پیمایش میدانی از شهروندان بررسی شده است. در اینراستا 22 شاخص سنجشگر کیفیت زندگی از منابع معتبر داخلی و خارجی استخراج شده است. در ادامه تراکم جمعیتی بهعنوان متغیر مستقل و شاخصهای 22گانه بهعنوان متغیرهای وابسته انتخابشده و به کمک تحلیل همبستگی کانونی مورد سنجش قرار گرفتهاند. خروجیهای تحلیل نشان میدهد با احتمال 99 درصد، همبستگی میان دو مجموعۀ متغیرها مورد تأیید است و دراینمیان به متغیرهای رضایتمندی از روابط همسایگی در محل سکونت، رضایتمندی از قیمت خرید مسکن، رضایتمندی از کیفیت خدمات اتوبوسرانی، رضایتمندی از وضعیت و امکانات فضاهای باز شهری و رضایتمندی از کیفیت خدمات ورزشی بهترتیب با همبستگی ساختاری 406/- ، 322/- ، 455/- ، 494/- و 314/- بهعنوان بخشی از متغیر کانونی محسوب میگردند و بنابراین بیشترین تأثیرپذیری را از تراکم جمعیتی دارند. این مسئله نشان میدهد افزایش بیش از حد تراکم جمعیتی در قسمتهایی از منطقۀ 3 شهر تهران، موجب کاهش رضایت شهروندان از برخی شاخصهای کیفیت زندگی شده است که اصلاح و تعدیل تراکم جمعیتی در منطقۀ 3 را ضروری میکند.
In sustainable urban development, the quality of human life in urban space is considered as the main theme, and in moving to a sustainable city, there are involved many physical, economic and social factors. In this research, the effects of population density have been investigated on the level of quality of life in residents of the district 3 of Tehran by the method of cognitive knowledge based on field surveys. In this regard, 22 indicators of quality of life have been extracted from valid internal and external sources. Then the impact of population density on quality of life indicators has been studied. For this purpose, population density has been selected as an independent variable and 22 indicators as dependent variables, and they have been measured by focal correlation analysis. The analysis outputs show that the correlation between the two sets of variables is confirmed with a probability of 99%. Meanwhile, some of the indicators of quality of life have a significant relationship with the residents' satisfaction about the neighborhood population density. Based on detailed surveys, population density satisfaction has the most effect on the satisfaction of neighborhoods relationship, housing prices, bus services, urban open spaces and sports facilities. Therefore, modification of population density in Region 3 is necessary; Otherwise, the quality of life will decline in the region.
_||_