بررسی سرمایۀ اجتماعی در محلات مختلف شهر داراب (استان فارس)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

خدارحم بزی ¹ (دانشگاه گلستان)
فاطمه حیدری ² (دانشگاه زابل)

تاریخ دریافت : 1392/08/19 تاریخ پذیرش : 1395/03/25 تاریخ انتشار : 1395/03/01

کلید واژه: مشارکت اجتماعی, اعتماد, رفاه اجتماعی, سرمایه‌ی اجتماعی, محلات شهر داراب, آگاهی عمومی,

چکیده مقاله :

علی‌رغم عمر اندک مقوله سرمایه اجتماعی، این متغییر از مباحث اجتماعی مهمی است که در میزان توسعه­یافتگی مناطق و کشورها نقش بزرگی ایفا می‌کند و در حوزه‌های گوناگون علوم اجتماعی، اقتصاد و اخیراً علوم سیاسی مطرح شده است. اهمیتش آن‌قدر زیاد است که از زوایای گوناگون روند رشد و توسعه یک جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در واقع سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از برترین سرمایه‌های یک جامعه به شمار می‌رود که از محیطی به محیط دیگر متفاوت است. هدف از این مقاله حاضر بررسی میزان سرمایه اجتماعی در محلات مختلف شهر داراب در استان فارس است. روش تحقیق مقاله حاضر از نظر ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و  میدانی است که در این راستا بر اساس فرمول کوکران 180 پرسشنامه تهیه شده در 8 محله از کل محلات شهر داراب که به صورت نمونه انتخاب گردیدند تکمیل شده و برای به دست آوردن ضریب اعتبار پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ 75/0، حاکی از پایایی قابل قبولی را بیان می‌دارد و همچنین برای رتبه‌بندی میزان سرمایه اجتماعی در محلات مختلف از مدل تصمیم‌گیری Topsis استفاده گردیده است. نتایج تحقیق مؤید آن است که میزان سرمایه اجتماعی در محلات مورد مطالعه بالاترین میزان سطح برخورداری با توجه به شاخص­های در نظر گرفته، از آن محله شهرک الزهرا با ضریب اولویت 82. و محله تاج آباد با ضریب اولویت 12. پایین‌ترین سطح برخورداری تعلق دارد. همین­طور هر یک از این شاخص‌ها را در محلات مورد مطالعه مقایسه و بیشترین و کمترین میزان آن‌ها را بر روی نمودار نشان داده شده است. با توجه به نتایج به دست آمده باید به تقویت مشوق‌هایی برای افزایش سرمایه اجتماعی در محلات اولویت‌دار پرداخت.

چکیده انگلیسی:

Despite the low survival issues of social capital, this changing is an important social issue that plays a major role in the development of regions and countries, and in various fields of social sciences, economics and recently has been raised in political science. Importance its enough much that of different aspects of process of growth and development the society affect. The social capital is one of the best investments a society, that varies from environment to environment. The purpose of the present article is the study of social capital rate in different areas in the city of Darab county (Fars). Research methodology of present article in nature is descriptive - analytical and based on a attributional studies in which were developed based on formula 180 Cochran questionnaires completed in 8 areas of Darab city which were chosen and also TOPSIS decision making model has been used to rankings of social capital in different areas. The results reveal that social capital in the localities studied having the highest levels of the considered indicators is Faz 3 area by priority factor of .82 and the Taj abad area has the lowest level by priority factor of .12. Well as each of these indicators in the localities of highest and lowest compared them on the chart is shown. According to the results we should strengthen the incentives to increase social capital in priority localities.

منابع و مأخذ:

اردشیری، مهیار؛ حاجی‌پور، خلیل؛ حکیمی، سمیه، (1392)، بررسی نقش و جایگاه ساختار کالبدی محله‌های شهری بر شکل‌گیری سرمایه اجتماعی، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال 4، شماره 13، صص 35-56 .

اکبری، امین، 1383، نقش سرمایه اجتماعی در مشارکت، بررسی سرمایه اجتماعی بر مشارکت سیاسی – اجتماعی، تهران دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

اکبری، غضنفر، (1389)، سرمایه اجتماعی و حکمروایی شهری فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 36: 152-136

اونق،ناز محمد، غفاری، غلامرضا، (1384)، بررسی بین رابطه بین سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی، مجله مطالعات اجتماعی ایران، 199-159

بهزاد، داود (1384)، سرمایه اجتماعی بستری برای ارتقای سلامت روان، فصلنامه علمی رفاه اجتماعی، سال دوم، شماره6، صص، 54-43.

پاتنام، رابرت، (1380)، دموکراسی و سنت‌های مدنی، ترجمه محمد تقی دل فروز، انتشارات وزارت کشور، تهران، صص 432-1.

ربانی خوراسگانی، علی صدیق اورعی، غلامرضا، خنده­ور، مهدی، (1389)، بررسی سرمایه اجتماعی و عوامل مؤثر بر شکل­گیری آن در سطح محله، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد پاییز و زمستان 1388، صص149-119

زاهدی اصل، محمد، (1383)، بازتولید سرمایه اجتماعی در سطح محله، چکیده مقالات همایش توسعه محله­ای، تهران شهرداری تهران.

زنگنه، یعقوب؛ حسین‌آبادی، سعید؛ روشندل، تکتم؛ نبی‌پور، رضا، (1393)، تأثیر تعلق مکانی و سرمایه اجتماعی بر بهسازی مشارکتی محلات قدیم، نمونه موردی محله سرده سبزوار، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال 5، شماره 19، ص 111-128.

زیاری،کرامت‌اله؛ طاوسیان، علی؛ سلمانی، محمدعلی؛ رضایی، حجت، (1393)، برآورد و سطح‌بندی توسعه محله‌ای با تأکید بر سرمایه اجتماعی (مطالعه موردی: محلات شهر ابرکوه)، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال 5، شماره 18، صص 59-76.

شجاعی باغینی، مهدی، ( 1387) مبانی مفهومی سرمایه اجتماعی، پژوهشکده ی فرهنگی و اجتماعی،تهران.

شیرخانی، محمد علی و واسعی زاده، نسیم سادات، (1390)، سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی بررسی مقایسه­ای ایران و کره جنوبی، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، سال 41، شماره 2، صص، 232- 213.

غلامپور، محمد رضا، (1388)، سرمایه اجتماعی، ماهنامه اجتماعی، اقتصادی، علمی، فرهنگی، شماره 114- 113، تهران، صص، 97-94.

فوکویاما، فرانسیس(1999)، پایان نظم، بررسی سرمایه اجنماعی و حفظ آن، ترجمه غلام عباس توسلی، جهان امروز، چاپ اول، تهران، 140-1.

فیتز پتریک، تونی، (1381)، نظریه رفاه، ترجمه هرمز همایون­پور، نشر گام نو، تهران.

فیروزآبادی، سید احمد، ایمانی جاجرمی، حسین، (1385)، سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی، اجتماعی در کلان شهر تهران؛ فصلنامه علمی – پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم شماره 223، 212-188.

فیلد، جان، (1385)، سرمایه اجتماعی، ترجمه‌ی جلال متقی، تهران، مؤسسه‌ی عالی پژوهش تأمین اجتماعی.

کلمن، جیمز ساموئل، (1377)، بنیادهای نظریه­های اجتماعی ترجمه: منوچهر صبوری، تهران، نشر نی ص 491

گزارش تحقیقی کمسیون بهره­وری استرالیا، (1387)، سرمایه اجتماعی و تأثیر آن بر سیاست­گذاری عمومی، ترجمه مرتضی نصیری، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و فناوری تحقیقات، تهران، 18-10  

موسی خانی، غلامرضا، ( ١٣٧٨)، تجزیه و تحلیل رفاه اجتماعی در ایران و اثرپذیری آن از نابرابری درآمدی، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه اقتصاد، دانشگاه شیراز.

نصرت آبادی، مهدی، 1386، اندازه­گیری شاخص­های فقر و نابرابری درآمدی در استان کرمان و مقایسه آن­ها با شاخص­های ملی، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم بهزیستی و توان­بخشی تهران، ص 41

Bullen, p & onyx, J (1999), Social capital: Family support services and neighbourhood and community center in New South Wales: 21, 97.

Glaeser, E D. Laibson, and B. Sacerdot (2000), The Economic Approach to Social Capital, NBER Working Paper No. 7728(Cambridge, MA: National Bureau of Economic Research).

Hiller, H. H. and Tara M. Franz (2004): " New ties, old ties and lost ties: The use of the internet in diaspora"., New Media & Society, Vol. 6, No. 6, pp. 731-752.

Key, A, (2005), Societal, The social Economy and community development, Oxford university press and community. Development Journal. Advance Access Publication

Kilby.Patrik. (2002), Social Capital and City Society. National Center For development Studies.

Leyon, Fergus(2002) “Trust, Network and Normʾs: The Creation of Social Capital in Agricultural Economies in chana”, World Development, Vol 28. No 4, Pp 663-689

Newton, K. (2004). Social trust: individual and cross-national approaches, Portugese Journal of Social Sciences, Vol 3, No. 1.1-15.

Paxton, Pamela, 2002. “Social Capital and Democracy: an Interdependent Relationship”. American sociological review, Vol.67 (April:254-277)

Woolcock, Michael (1998) Social capital and Economic development, Journal. Theory and societ development,