بررسی توزیع فضایی ـ مکانی پارکینگ‌های عمومی و مکان‌یابی بهینه آن (مطالعه موردی: منطقه 2 و 8 شهرداری شیراز)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

حسین یغفوری ¹ , صمد فتوحی ² , نجمه مسجدی ³

1 - دانشگاه سیستان و بلوچستان
2 - دانشگاه سیستان و بلوچستان
3 - دانشگاه سیستان و بلوچستان

تاریخ دریافت : 1393/07/22 تاریخ پذیرش : 1395/03/25 تاریخ انتشار : 1395/03/01

کلید واژه: توزیع فضایی, سیستم اطلاعات جغرافیایی, شیراز, مکان‌یابی, پارکینگ‌های عمومی,

چکیده مقاله :

یکی از مهم‌ترین زیرساخت­های سیستم حمل و نقل، پارکینگ­های عمومی هستند که نقش مناسبی در کاهش ترافیک دارند. پارکینگ می­تواند بر کارایی ترافیک و کیفیت زندگی شهری تأثیر بگذارد. بعد از گذشت چندین دهه و افزایش اتومبیل، نبود فضای کافی برای پارک و در نهایت هزینه زیاد ساخت پارکینگ، ارزیابی دقیق برای مدیریت و مکان­یابی پارکینگ ضروری گشته است. این پژوهش امکان سنجی مکان مناسب پارکینگ در مناطق 2 و 8 شهرداری شیراز، و مکان­یابی آن­ را بررسی می­کند. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش انجام آن به صورت توصیفی – تحلیلی می‌باشد. ابتدا جهت تدوین مبانی نظری از روش کتابخانه­ای استفاده شده است. سپس از روش توصیفی برای شناخت محدوده مورد مطالعه و جهت بررسی وضع موجود پارکینگ‌های موجود از روش میدانی و نقشه‌های طرح تفصیلی و جامع استفاده گردیده. جهت بررسی پارکینگ عمومی، ابتدا وضع موجود را بررسی، سپس با توجه به وضعیت موجود، میزان کمبودها و نحوه توزیع فضایی پارکینگ­ها مشخص شده است. تعیین سرانه پارکینگ عمومی با توجه به استاندارد وزارت راه و شهرسازی انجام شده است. به طور کلی در این بخش از پژوهش با توجه به نوع کاربری مورد مطالعه، از تحلیل‌های موجود در سیستم اطلاعات جغرافیایی از جمله شاخص همپوشانی (Overlay) استفاده شده است. برای تعیین محدوده­های مناسب جهت احداث پارکینگ، ابتدا معیارهای تأثیرگذار در مکان­یابی را شناسایی، سپس با استفاده از نرم افزار Arc Gis معیارها را تبدیل به لایه­های اطلاعاتی که برای نرم­افزار قابل خواندن باشد تبدیل کرده و برای هر یک از معیارها (لایه­ها) فاصله­های مورد نیاز (حریم­ها) ایجاد شده است. سپس با توجه به میزان تأثیر هر یک از لایه­ها و مقایسه زوجی آنها توسط نرم­افزار SuperDecisions وزن هریک از لایه­ها را محاسبه کرده، سپس با روی هم­گذاری لایه‌های اطلاعاتی، محدوده­های مناسب مشخص، و در 5 دسته از خیلی ضعیف تا بسیار خوب تقسیم بندی شده است.

چکیده انگلیسی:

 One of the important sub structure of transportation system are public parking that they have appropriate role in city traffic decreaseParking can influence on traffic application and life quality of city. After several decades, increase cars, lack of sufficient place for park and finally, a lot of expenses for parking building, make it necessary to evaluate precisely for management and parking location. This research evaluate appropriate location seeking of parking in district 2 and 8 of Shiraz municipality and location seeking. To study and evaluate public parking, first evaluate current condition, then due to current condition determine deficiencies and place distribution of parking. determine budget for public parking due to standard of city and roads ministry. In this investigation due to study function of current analysis used GIS such as overlay index. To determine appropriate position to build parking, initially identify effective criteria in location. Then,  using ArcGis software become information layer that is readable. For every criteria (layer) provide required space. Then, due to effects of layer and pair comparison measured by superDecisions weight of every layers. The layers of the assembly information specified limits for public parking. And in the fifth set of the division is good to very poor.  

منابع و مأخذ:

منابع

پرهیزکار، اکبر، (1376)، ارائه الگوی مناسب مکان گزینی مراکز خدمات شهری با تحقیق در مدلها و GIS شهری، دانشگاه تربیت مدرس، رساله دوره دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری.

حسامیان، فرخ؛ اعتماد، گیتی؛ حائری، محمدرضا، (1383)، شهرنشینی در ایران، انتشارات آگاه.

حسینی لقب، غلامحسین؛ مختاری ملک­آبادی، رضا؛ گندمکار، امیر، (1391)، تحلیلی جغرافیایی بر وضعیت کاربری پارکینگ در شهر گناوه با استفاده از مدل AHP، مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، سال چهارم، شماره سیزدهم، صص 114-95

ذکرالجیدر، محمد، (1380)، روش شناسی مکان­یابی و قیمت گذاری توقفگاه­های جمعی شهر اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علم و صنعت. تهران.

رشیدی فرد، سید نعمت الله؛کرامتی اصل، رحمت الله؛ فرخی، احسان، (1387)، مکان­یابی پارکینگ شهر دهدشت با استفاده از GISو مدل تحلیل شبکه (AHP)، یازدهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک.

روستایی،شهریور؛ قنبری، حکیمه؛ کاظمی زادع شمس اله؛ نوریان، رحیمه، (1390)، ارایه­ی الگوی بهینه مکان­یابی پارکینگ­های محله­ای با استفاده از روش AHPوGIS مطالعه­ی موردی:‌منطقه 3 و 4 شهرداری تبریز، جغرافیا و توسعه، شماره 23، تابستان 1390.صص 184-163

زمانی،‌حسین، (1387)، بررسی میزان رضایتمندی شهروندان از کیفیت محیط زندگی؛‌مطالعه موردی: مقایسه­ی بافت قدیم و جدید شهر شیراز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان.

ساجدی فر، آیلار، (1387)، اطلس ژئوتوریسم استان فارس.

 سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری شیراز، (1393)

سرائی، محمدحسین،قانعی بافقی، روح ا..، (1390)، ارزیابی و مکان یابی پارکینگ‌های عمومی در بافت مرکزی شهر یزد، چشم انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی)، سال ششم، شماره 15، تابستان، صص 88-70

سید موسوی، سید جلال، (1386)، تحلیل جغرافیایی مسایل و مشکلات پارکینگ­های عمومی در شهر اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.

 شهابی، هیمن؛‌ برزگر، صادق؛ کیهان فرد، سروش؛ کیهان فرد،‌ سعید، (1390)، مقایسه ارزیابی روشهای رتبه‌ای و AHPدر مکان‌یابی پارکینگ‌ها (مطالعه موردی: ناحیه4منطقه 15 تهران)، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی،‌ جلد18، شماره21،‌ صفحه112،‌ تابستان1390.

عبادی جوکندان، اسماعیل، (1385)، بررسی پراکنش فضای سبز شهری و مکان یابی بهینه آن در منطقه 3 شهر زاهدان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان.

 قاضی عسکرنایینی،آرمان، (1383)، مکانیابی پارکینگ با استفاده از GIS، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

قریب، فریدون، (1382)، شبکه ارتباطی در طراحی شهری، انتشارات دانشگاه تهران.

کاویانی، یونس؛ رحمانی فضلی، عبداارضا، (1389)، مدیریت شهری و چالش مکانیابی پارکینگ­های عمومی، دهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک.

کریمی، وحید؛ عبادی، حمید؛ احمدی، سلمان، (1386)، مدلسازی مکان­یابی تاسیسات شهری با استفاده از GIS با تاکید بر مکان­یابی پارکینگ­های طبقاتی، همایش ملی ژئوماتیک.

متکان،‌ علی اکبر؛شکیبا، علیرضا؛ پورعلی، سیدحسن؛ عبادی، عیسی،‌ (1388)، تصمیم گیری قطعی و فازی در مکان‌یابی پارکینگ‌های عمومی طبقاتی،‌ فصلنامه علوم محیطی،‌ شماره سوم،‌ صفحه14.

محمدی، جمال؛ پورقیومی، حسین؛ زارع، یاسر، (1391)، مکان­یابی پارکینگ­های عمومی شهر کازرون، فصلنامه علمی پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران، دوره جدید، سال دهم، شماره 34.

 میرزایی ترک، سهام؛ عشورنژاد، غیور؛ فرجی سبکبار، حسنعلی، (1391)، به کارگیری آنالیز خوشه­بندی خاکستری در مدلسازی مکان­یابی پارکینگ­های عمومی شهری مطالعه موردی: پهنه بندی منطقه 6 شهر تهران، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال سیزدهم، شماره 29، تابستان 92.

 وزارت مسکن و شهرسازی، (1375)، آیین­نامه طراحی راه­های شهری، تهران.

یان،‌هایوود،؛ کورنلیوس، سارا؛ استیو، کارور، (1381)، مقدمه­ای بر سیستم­های اطلاعات جغرافیایی، ترجمه گیتی تجویدی، انتشارات سازمان نقشه برداری کشور، تهران.

Cheng, tiexin,(2012), The model of parking demand forecast for the uvban ccd enrgy procedia, volume 16 , part b , pages 1393-1400

Dadi, baldur ottosson tingting wang, Cynthia chen, , haiyan (2013),The sensitivity of on – street parking demand in response to price changes: a case study in seatle wa. Transport policy, volume 25, jenary, pages 223 – 232, lin.

Hensher, david. Jenny king(2001) parking demand and responsivenss to supply, pricing and location in the sydney central business district, transportation research 177-196

Rui wang quanyuan , (2013), Parking partices and plicies under rapid motorization: the case of china Transport policy, volume 3, November 2013, pages 109- 116