نقد و بررسی جرم انگاری تظاهر به عمل حرام در حقوق کیفری ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه حقوق قضایی

یاور جلائیان صالح ¹ (دانش‌آموخته دکتری تخصصی، گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران)
مهدی مؤمنی ² (استادیار مدعو گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران و استادیار دانشگاه پیام نور(نویسندۀ مسئول))
علیرضا صابریان ³ (استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران. (نویسندۀ مسئول))
محمد روحانی مقدم ⁴ (استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.)

تاریخ دریافت : 1400/08/21 تاریخ پذیرش : 1401/04/30 تاریخ انتشار : 1401/05/01

کلید واژه: حقوق کیفری, جرم انگاری, عمل حرام, قوانین جزایی,

چکیده مقاله :

چکیدهاین پژوهش با هدف شناخت ماهیت تظاهر به عمل حرام و ارزیابی جایگاه آن در ابعاد فقهی- حقوقی و از لحاظ شیوة جمع‌آوری داده ها به عنوان اسنادی و از نظر شیوۀ تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. در ماده 638 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1375) تظاهر به عمل حرام، جرم قلمداد شده است. ابهام عنوان مذکور با توجه به عدم بیان مصادیق آن در مقررات کیفری و نارسایی بیان مقنن در تعیین کیفر عمل حرام در این ماده، اجرای آن را با مشکلات فراوان مواجه کرده است. در تحقیق حاضر با مراجعه به منابع حقوق اسلام، اصول قانون اساسی، اصول حقوق کیفری و رویه قضایی و دکترین، شیوه جرم انگاری مقنن در ماده مذکور و ضرورت توجه مقنن به موازین شرعی و اصول قانون اساسی و قواعد حقوق کیفری را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه دست یافتیم که چنانچه ارادۀ مقنن مبتنی بر جرم انگاری برای اعمال حرام باشد، باید مصادیق آن را به نحو دقیق در مقررات کیفری تعریف و مشخص کند. پیش از اصلاح ماده مذکور بر قضات کیفری فرض است که با رعایت اصل قانونی بودن جرم و مجازات و اصل تفسیر قوانین جزایی به نفع متهم با استناد به اصل 37 ق.ا، در موارد فقدان نص و ابهام و اجمال، به گونه‎ ای متعادل‌تر و نزدیکتر به اهداف و مقاصد شارع عمل نمایندو در بسیاری از موارد حکم برائت متهم را صادر کنند.

چکیده انگلیسی:

AbstractThis study was conducted with the aim of recognizing the nature of pretending to commit a forbidden act and evaluating its position in the jurisprudential-legal dimensions and in terms of the method of data collection as documents and in terms of the method of data analysis by descriptive-analytical method. In Article 638 of the Islamic Penal Code (approved in 1996), pretending to commit a forbidden act is considered a crime. The ambiguity of the mentioned title, due to the lack of expression of its examples in the criminal regulations and the inadequacy of the legislator in determining the punishment for the forbidden act in this article, has faced many problems in its implementation. In the present study, by referring to the sources of Islamic law, the principles of the constitution, the principles of criminal law and judicial procedure and doctrine, the method of legislating criminalization in the mentioned article and the need for the legislator to pay attention to Sharia and constitutional principles and rules of criminal law And we came to the conclusion that if the legislative will is based on criminality to commit haram acts, it must define and specify its instances precisely in the penal regulations. Before amending this article, criminal judges are presumed to observe the principle of legality of crime and punishment and the principle of interpretation of criminal law in favor of the accused, citing Article 37 of the Penal Code, in cases of lack of text, ambiguity and conciseness, in a more balanced way. And act closer to the goals and purposes of the Shari'a and in many cases issue a verdict of innocence to the accused.