بررسی ویژگی های روان سنجی و ساختار عاملی پرسشنامه ی پنج وجهی ذهن آگاهی

محورهای موضوعی :

محسن دهقانی ¹ (دپارتمان روان شناسی، دانشکده ی روان شناسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
نسرین اسماعیلیان ² (دپارتمان روان شناسی، دانشکده ی روان شناسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
فاطمه اکبری ³ (دپارتمان روان شناسی، پژوهشکده ی خانواده دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
مرجان حسنوند ⁴ (دپارتمان روان شناسی، پژوهشکده ی خانواده دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
احسان نیک منش ⁵ (دپارتمان روان شناسی، پژوهشکده ی خانواده دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1394/03/23 تاریخ پذیرش : 1394/03/23 تاریخ انتشار : 1393/07/01

کلید واژه: ساختار عاملی, پرسشنامه ی پنج بعدی ذهن آگاهی, ویژگی های روانسنجی,

چکیده مقاله :

در دهه های گذشته، ذهن آگاهی توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرده است و ابزارهای متعددی نیز برای اندازه گیری این سازه ساخته شده است که هنوز بر حسب ویژگی های روانسنجی و از دیدگاه بین فرهنگی مورد سنجش قرار نگرفته است. هدف پژوهش حاضر، بررسی اعتبار و پایایی پرسشنامه ی پنج بعدی ذهن آگاهی در جامعه ی ایرانی بود. بدین منظور، 335 نفر از دانشجویان دانشگاه به صورت در دسترس انتخاب و با پرسشنامه ی پنج بعدی ذهن آگاهی، پرسشنامه ی چندبعدی اجتناب از تجربه و پرسشنامه ی کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که پرسشنامه ی پنج بعدی ذهن آگاهی در جمعیت ایرانی دارای شش بعد است و همسانی درونی مطلوبی (81/0 تا 93/0) نشان می دهد و نمره ی کل ذهن آگاهی با نمره ی کل اجتناب از تجربه و برخی از عوامل آن (اجتناب رفتاری، به تعویق انداختن فعالیت و بیزاری از آشفتگی روانی) همبستگی معناداری دارد. نتایج حاصل از سنجش اعتبار همگرای ذهن آگاهی نیز نشان داد که همبستگی مثبت و معناداری بین نمره ی کل این پرسشنامه با همه ی خرده مقیاس های پرسشنامه ی کیفیت زندگی که شامل سلامت جسمانی، روانی، روابط اجتماعی و سلامت محیط است، وجود دارد. یافته ها از اعتبار و پایایی پرسشنامه ی پنج بعدی ذهن آگاهی حمایت می کنند. بر همین اساس، پرسشنامه ی پنج بعدی ذهن آگاهی می تواند برای سنجش و ارزیابی ذهن آگاهی در جامعه ایرانی به کار گرفته شود.

چکیده انگلیسی:

In the past decades, mindfulness has attracted the attention of many researchers, and different instruments for measuring these structures have been created which has not yet been assessed in terms of the psychometric properties and cross-cultural perspective. The purpose of this study was to evaluate the validity and reliability of five dimensional mindfulness questionnaire in the Iranian society. For this purpose, 335 students were selected from available sampling and were analyzed with the five dimensional mindfulness questionnaire, multidimensional avoidance of experience and the quality of life questionnaire of the World Health Organization. The results of exploratory factor analysis indicated that the five dimensional mindfulness questionnaire in the Iranian population has six dimensions and shows satisfactory internal consistency (81/0 to 93/0). The total score of mindfulness has significant correlation with the total score of avoidance from experience and some of its factors (behavioral avoidance, delaying activity, and an aversion of mental distress). The results are convergent with the validity and reliability of the five dimensional mindfulness questionnaire. Accordingly, the five dimensional mindfulness questionnaire can be used for the evaluation and assessment of mindfulness in an Iranian society.