حق تشکیل خانواده در پرتو تعامل میان نظام حقوق بینالملل و نظام جمهوری اسلامی ایران
محورهای موضوعی :
کلید واژه:
چکیده مقاله :
خانواده نخستین و بنیادیترین نهاد اجتماعی است که در آن شخصیت انسان شکل میگیرد و ارزشهای فرهنگی و اخلاقی جامعه به نسلهای آینده منتقل میشود. حق تشکیل خانواده از جمله حقوق بنیادین بشر است که در اسناد بینالمللی و قوانین داخلی کشورها مورد حمایت قرار گرفته است. در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، خانواده بر پایه فقه امامیه و ارزشهای اسلامی بنیان نهاده شده و حمایت از آن، وظیفهای شرعی و قانونی تلقی میشود. در نظام حقوق بینالملل نیز بر اساس اسنادی مانند اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی، حق ازدواج و تشکیل خانواده، حقی طبیعی و غیرقابل سلب دانسته شده است. پژوهش حاضر با رویکردی تطبیقی، به بررسی مبانی نظری، وجوه اشتراک و افتراق حمایت از حق تشکیل خانواده در دو نظام یادشده میپردازد. نتایج تحقیق نشان میدهد که با وجود تفاوتهای مبنایی در مفهوم آزادی و تکلیف، ظرفیت همگرایی میان نظام حقوقی ایران و نظام بینالملل از طریق تفسیر مقاصدی فقه اسلامی، اصل کرامت انسانی و اجتهاد پویا وجود دارد. این همگرایی میتواند مبنایی برای توسعه حقوق خانواده در چارچوب عدالت جنسیتی اسلامی و ارزشهای جهانی حقوق بشر باشد.